Khi Ta Về - Thơ Lâm Hảo Khôi - Hương Chiều Diễn Ngâm

Thơ: Lâm Hảo Khôi 

Diễn Ngâm: Hương Chiều  

Đi Giữa Phố Xưa

Rồi ngày vui nào cũng sẽ tàn
và mình vẫn chẳng gặp được nhau
Em đi rồi....
bỏ lại đây tháng ngày buồn bối rối

Từng chiếc lá úa vàng
giữa mùa thu hấp hối
Trong lạnh lùng
tim cảm nhận niềm đau
Và này em !!!
Hạnh phúc đến từ đâu
Có phải hạnh phúc chính là điều ta còn nhớ

Những buổi chiều cuối tuần
mình cùng nhau trên phố
Con đường về
tràn ngập lá me xưa
Chút nắng mùa thu theo cơn gió đong đưa
Hoà tiếng cười em
loang loang theo bóng nắng

Dù có thể bây giờ
điếu thuốc buồn thật đắng
Nhưng cũng có lần
hương thuốc ngọt môi em....

Mọi chuyện .....
rồi sẽ qua như giấc ngủ dịu êm
Đi giữa phố xưa ...
để thấy yêu em nhiều hơn nữa ....

Khiếu Long

Phụ Nhân Chi Ngôn, Thận Bất Khả Thính - Lưu Linh(221 - 300)

Chuyện kể, Lưu Linh (221 - 300), ngườI Tàu, cuối đời Ngụy (Tào Tháo), trong nhóm Trúc Lâm Thất Hiền (Bảy Người Hiền Trong Rừng Trúc), có tài nhưng thất chí, không chịu ra làm quan, tối ngày thơ rượu. Người vợ ,sợ chồng uống rượu quá độ , có thể chết sớm , khóc lóc can ngăn. Ông xin được làm một lễ cúng thần linh trước khi nghe lời. Mấy câu thơ sau đây ,cho là của ông đã làm. 

Phụ Nhân Chi Ngôn, Thận Bất Khả Thính - Lưu Linh(221 - 300)

Thiên sinh Lưu Linh

Dĩ tửu vi danh

Nhất ẩm nhất hộc

Ngũ đẩu giải tỉnh

Phụ nhân chi ngôn

Thận bất khả thính 

Tạm dịch: Trời sinh Lưu Linh / Lấy rượu làm danh / Uống mỗi lần một hộc/ Uống hết năm đấu mới tỉnh / Vợ có nói chi / Cẩn thận không thể nghe (?)

Lưu Linh Trời sanh
Uống rượu nổi danh
Mỗi lần một hộc
Năm đấu mới đã.
Vợ khóc can ngăn
Không nghe sao đành!

Thật tình, đến câu cuối, "thận bất khả thính", với vốn liếng chữ nghĩa hán-việt ăn đong, có giới hạn, tôi đã lúng túng không biết chuyển dịch thế nào cho đúng ý nguyên tác. Tìm hiểu nghĩa từng chữ một: "thận" là cẩn thận ,nên suy nghĩ trước sau, "bất khả" là không thể, "thính" là nghe , như vậy ghép lại toàn câu,trong ý nghĩa của toàn bài, dịch xuôi theo nghĩa đen là: "cẩn thận không thể nghe". Cẩn thận không thể nghe là nghĩa làm sao? Là nên cẩn thận suy nghĩ trước sau về chuyện không thể nghe? Như vậy,có thể kết luận(1) là không nên nghe mà cũng có thể kết luận(2) là nên nghe. Còn nghe hay không nghe mà có làm theo hay không thì chưa nói tới. Ôi chao,lối nói nước đôi bỏ lửng này ý thực là gì? 

Nhàn lão vô sự, đôi dòng tản mạn luộm thuộm, trước là để đọc cho vui và sau là, nếu có thể, xin được lĩnh ý của mọi người về : kết luận (1)"không nên nghe" là đúng, hay kết luận (2) "nên nghe" là đúng ,hay cả hai kết luận(1) và(2) đều không đúng và ở trường hợp này nên được hiểu ra sao. 

Lời Thêm: Hôm nay, có một nhà giáo, ngồi bên án thư ,ngẫm nghĩ xa gần về câu "phụ nhân chi ngôn, thận bất khả thính", không hiểu nghĩ sao, lại mỉm cười một mình, bị bà giáo nhà bất chợt ngang qua thấy hỏi. "Không có gì đâu , bà ạ". Vâng, quả thực là không có gì đâu, cái tình vợ chồng là trời cho, ở ngoài lời nói, có nói gì thêm cũng chỉ là cho vui thôi mà.

Phạm Khắc Trí

 10/13/2015

Phố Núi Cô Đơn

Anh thường đùa khi em hờn dỗi
Ngoảnh đi – bỏ lại bờ vai ngoan
Anh mơn nhẹ lên từng sợi tóc
Em quay nhìn ánh mắt rưng rưng.

Anh dìu em từng con dốc ngắn
Đi bên nhau xóm vắng không nhà
Chim trong bụi reo đùa gọi bạn
Cúc bên đường vừa chớm đơm hoa.

Anh đưa em đến hàng quán cũ
Chọn góc nhìn con phố thân quen
Từ lâu lắm nơi miền viễn xứ
Anh mơ về xum họp cùng em !

Đi cho lắm chồn chân gối mỏi
Nhớ em hoài kỷ niệm ngày xưa
Từng dạo bước trên đường đá sỏi
Chiều tàn Thu khi gió sang mùa…

Hôm nay chớm Đông - trời trở lạnh
Anh quay về phố núi bơ vơ
Không người thương bốn bề thanh vắng
Anh cô đơn cho đến bao giờ ?!

Dương hồng Thủy
15/11/2015

Thi Hào Rabindranath Tagore Viếng Saigon – 1929

Năm 1929, một sự kiện có ý nghĩa trong đời sống văn hoá chính trị Saigon lúc bấy giờ là nhà thơ, thi hào lớn của Ấn Độ Rabindranath Tagore viếng Saigon trong 3 ngày. Sự kiện này rơi vào quên lãng và ít có ai biết đến cho đến gần đây. Năm 2011, Hội thảo quốc tế ở Hà Nội về Tagore lần đầu tiên đã có nhắc lại chuyến viếng thăm của Tagore ở Saigon.

Báo chí thời bấy giờ viết nhiều về chuyến viếng thăm của Tagore. Các truyện, thơ của Tagore cũng đã được dịch và đăng trong cuối thập niên 1920 và thập niên 1930. Năm 1943, một sách về Tagore được xuất bản “Thi hào Tagore: Nhà đại biểu văn hoá Á đông” của tác giả Nguyễn Văn Hải. Năm 1961, Cao Huy Đỉnh và La Côn viết về Tagore trong quyển “Tagorơ, thơ truyện ngắn, kịch” do Nhà xuất bản Văn học in. Sau đó có rất nhiều thơ, truyện ngắn của Tagore được dịch và in. Gần đây nhất, năm 2004 là tuyển tập “ R. Tagore, tuyển tập tác phẩm” do Lưu Đức Trung tuyển chọn và giới thiệu, do NXB Lao Động – Trung tâm Văn hoá Ngôn ngữ Đông Tây.

Từ giữa thế kỷ 19, với sự ưu việt của văn minh vật chất và kỹ thuật, châu Âu đánh chiếm nhiều nước và thiết lập thuộc địa ở Á châu. Nhiều người Á châu cảm thấy thua kém và cho rằng văn hoá văn minh Á châu của mình không xứng đáng so với văn minh Âu châu. Thi hào Rabindranath Tagore, giải Nobel văn chương năm 1913, được coi như nhà triết học thâm thúy với đời sống tinh thần và tôn giáo sâu xa tượng trưng cho văn minh Á châu cổ đại của nhân loại. 

Ông cổ võ những giá trị tinh thần cao quý, nhân bản, của phương Đông và kêu gọi người Á châu bình tâm, tự tin và cố gắng gìn giữ không để đánh mất giá trị truyền thống văn hoá trước khi lòng người phân hoá; vì đây chính là sức mạnh tinh thần của mình so với sự khiếm khuyết về đời sống tinh thần của văn minh phương Tây mà các nhà trí thức ở phương Tây đã chỉ ra và cho thấy sự phong phú của văn hoá Á Đông. Đạo Phật ở Việt Nam và các chùa vẫn còn giữ được truyền thống văn hoá tâm linh vì thế cần được chấn hung và bảo vệ. Trong các thập niên 1920 và 1930, ở Việt Nam từ Bắc đến Nam cũng là lúc đạo Phật được nghiên cứu và phát triển mạnh như một sự hồi sinh trở lại.

Tagore cho rằng sự nối kết giữa nên văn minh vật chất kỹ thuật đang vươn lên của Tây phương và nền văn minh tinh thần cổ truyền có giá trị hoàn vũ của Á Đông là sự hỗ tương cần thiết cho nhân loại. Khi viếng Nhật Bản năm 1929 trước khi đến Saigon, Tagore đã bày tỏ sự ngạc nhiên và thán phục khi thấy Nhật, một nước Á Đông, đã canh tân nhanh chóng qua kỹ thuật công nghệ Tây phương, bắt kịp các nước Âu châu và vẫn giữ được văn hoá truyền thống, tâm linh của nước mình.

Tư tưởng này của Tagore đã có ảnh hưởng và được nhiều người chấp nhận trong giới trí thức từ Trung Hoa, Nhật Bản cho đến Việt Nam qua tầm vóc tiếng tăm của Tagore sau khi là người Á châu đầu tiên được giải văn chương Nobel.

Rabindranath Tagore và Mahatma Ghandi

Tháng 10 năm 1923, ngày 15, Nguyễn An Ninh trong bài diễn văn “L’idéal de la jeunesse Annamite” (Lý tưởng thanh niên An Nam) tại trụ sở Société d'Enseignement Mutuel de la Cochinchine (Hội khuyến học Nam kỳ) gợi cho thanh niên Việt Nam phải có hoài bão, ước mơ, tự hào về lịch sử, văn hoá dân tộc; ông đánh thức lòng yêu nước và văn hoá, tâm hồn dân tộc, ông nhắc đến Tagore như một thí dụ điển hình.

Trong các số báo La Cloche fêlée (Chuông rè) đầu năm 1924, Nguyễn An Ninh đã viết về những hoạt động yêu nước của Tagore ở Ấn Độ và trích dẫn những lời của ông đánh động đến lương tâm của những kẻ đi cai trị và thực dân. Ông viết về chuyến đi thăm Trung Hoa của Tagore nói chuyện với sinh viên, trí thức cải cách, canh tân đất nước người Hoa và sự kiện Tagore từ chối chấp nhận phong danh “Sir” của người Anh (6). Báo Chuông rè cũng có dịch ra tiếng Pháp bài tham luận “My School” của Tagore và nói về những trí thức Pháp như André Gide, Roman Rolland, những người ủng hộ tinh thần yêu nước của dân Ấn độ và là bạn của Tagore. 

Cộng đồng người Ấn ở Saigon cũng rất mong một ngày gần sẽ đón tiếp thi hào Tagore thăm viếng Nam Kỳ. Tháng 4 năm 1924, có tin là thi hào Tagore có thể viếng thăm Saigon trên đường thăm Trung Hoa trở về, cộng đồng người Ấn Độ ở Saigon đã loan tin hăng hái sửa soạn tổ chức cho chuyến viếng thăm này. Các báo như La Cloche fêlée, Écho Annamite đã đăng tin về Tagore viếng Saigon trong đó tờ Écho Annamite (2/7/1924) đặt câu hỏi là người Việt sẽ làm gì khi được biết là Ủy ban tiếp đón Tagore của người Ấn do ông Savary thư ký và thủ quỹ đã viết cho chủ tịch Liên minh báo chí Nam Kỳ (Syndicat de la Presse Cochinchinoise) báo tin là Tagore đang ở Kobe và sẽ đến Saigon trong những ngày đầu của tháng 7/1924. Theo ông Savary thì cộng đồng người Ấn gồm nhiều giáo phái đã đóng góp vào quỹ tiếp đón gồm có người Ấn độ theo khổ hạnh (Hindous renonçants) 1.308$00, Ấn độ Chettys (từ Tamil Nadu). 1.500$ , Ấn Hồi giáo 1.000$, Ấn độ không khổ hạnh ở Saigon (Hindous non renonçants). 361 00 và Chợ Lớn 250$. Ấn thương gia Bombay (Commerçants Bombay) 300$

Họ dự định sẽ tiếp đón Tagore từ bến tàu đến nơi tạm trú ở đường Catinat, với nhạc công đi đầu, 2 con voi được trang trí và cờ xí. Một chuyến đi viếng thăm Angkor cũng được dự định, nơi mà thi hào Tagore muốn xem di tích mà nền văn minh xưa Ấn độ đã ảnh hưởng. Tuy vậy chương trình dự định như trên đều phải có tham khảo trước với chính Tagore để được chấp thuận.

Nhưng sau đó chuyến viếng thăm bị hoãn vì sức khỏe của Tagore sau khi diễn thuyết ở Hồng Kông.

Nói về cộng đồng người Ấn ở Saigon, thì họ đã có mặt ở Saigon sau khi Pháp đặt chân đến không lâu. Theo thống kê dân số Saigon-Chợ Lớn năm 1870 (1) thì địa phận Saigon gồm có 3 huyện (Bình Dương, Bình Long, Ngai An), 14 tổng (canton) và 196 làng với dân số 604 người Âu, 6743 người Hoa, 796 người Ấn và 104534 người Việt bản xứ. Như vậy tỉ lệ người Ấn ở Saigon khá cao trong dân số, bằng khoảng 10% người Hoa. Ở Saigon, người Ấn có thế lực lúc này là ông Mohamed-Ben-Abou-Bakar làm nghề nhà bank (banquier) cho vay mượn ở đường số 5 (Rue n° 5) (Ngô Thời Nhiệm ngày nay) và có chi nhánh ở Châu Đốc. Ở Chợ Lớn có 5 tổng và 83 làng với dân số 8 người Âu, 20000 người Hoa, 102 người Ấn và 50412 người Việt bản xứ.

Đến năm 1897 thì số người Ấn làm ăn phát đạt ở Saigon tăng vọt, có đến 19 tiệm buôn bán đổi tiền ở các đường Catinat, rue Vannier (Ngô Đức Kế) và chợ Cũ trong trung tâm Saigon và 29 làm dịch vụ nhà bank (escompteur, banquier) (2) ở đường rue d’Adran (Hồ Tùng Mậu). Và một nghề thông dụng của người Ấn là cung cấp sữa bò, dê (laitier). Họ chiếm đa số nghề này, có đến 9 nhà cung cấp sữa ở Saigon, Khánh Hội và 6 người ở vùng Chợ rẫy, Chợ lớn ở gần các chợ. Ngoài ra có rất nhiều người người Ấn cho mướn và là tài xế nài đánh xe ngựa (charrettes & voitures).

Người Ấn thường được người Pháp gọi là Malabar hay Chettys (người Việt gọi là chà và hay chệt ty hay chệt). Vì đa số đến từ Pondichery, miền Nam Ấn nên có nước da ngăm đen. Người Việt nhiều khi không phân biệt rõ nên các người có nước da ngăm đen, như người Chăm, người Mã Lai, cũng được kêu chung là chà và. 

Đầu thế kỷ 20, người Ấn đã trở thành một cộng đồng có thế lực về kinh tế chính trị không thua kém nhiều so với người Hoa ở Saigon. Đa số có quốc tịch Pháp vì đến từ thuộc địa Pondichery, một nhượng địa Pháp ở Ấn Độ, nên lá phiếu của họ trong bầu cử vào Hội đồng thành phố rất quan trọng. Các chính trị gia người Pháp, như ông thị trưởng Paul Blanchy, đều muốn sự ủng hộ của họ. 

Mặc dù chuyến viếng thăm Saigon bị hoãn lại nhưng sự chú ý đến Tagore vẫn còn nóng. Ông Eugène DeJean de la Batie, một người Pháp lai Việt, chủ bút có viết trên Écho Annamite (23/7/1924) ngày 22/7/1924, buổi nói chuyện của giáo sư Kalidas Nag tại Société Philharmonique ở Saigon về thơ của Tagore và ý tưởng mục đích thành lập đại học quốc tế ở quê hương Tagore. Rất đông người Pháp, Việt và Ấn Độ đến nghe.

Nhưng có lẽ đặc biệt nhất là bài đăng trên Écho Annamite ngày 2/8/1927 tựa đề “L’Interview de Rabindranath Tagore, à bord de “l’Amboise” par M. Hoang Tich Chu” của ký giả Hoàng Tích Chu nói về sự hội kiến và phỏng vấn thi hào Tagore trên tàu “Amboise” trên đường ông Hoàng Tích Chu trở về quê hương sau khi đi Pháp dự các buổi nói chuyện và học hỏi từ giới trí thức Pháp ở khu Latin, Paris. Tình cờ khi tàu ghé Colombo, cũng đón Tagore và 5 người tùy tùng đi Java viếng thăm các di tích cổ xưa theo lời mời của chính phủ Hoà Lan, nên Hoàng Tích Chu đã có dịp đến hội kiến và phỏng vấn Tagore. Hoàng Tích Chu sau này là một nhà báo có tiếng ở Bắc Kỳ và là chủ bút tờ Hà thành ngọ báo (1929) và tờ báo tiến bộ Đông Tây tuần báo (1929-1932). Sau khi đến buồng cabin của Tagore và đưa danh thiếp carte visite, ông Hoàng Tích Chu được mời vào nói chuyện với Tagore. 

Ông Chu không biết tiếng Anh, nhưng may mắn có một người đi theo Tagore là giáo sư Sutini Kumar Chatterji ở Đại học Calcutta làm thông dịch. Sau khi ông Chu nói với Tagore là những đồng hương tầng lớp trí thức ưu tú của ông ở Việt Nam rất kính trọng Tagore và các tác phẩm của ông được đánh giá cao và chính bản thân Hoàng Tích Chu cũng định dịch quyển sách “Chủ nghĩa dân tộc” (Naltionalism) của Tagore, Hoàng Tích Chu đi thẳng ngay vào vấn đề về chủ nghĩa thực dân, một hiện thân của chủ nghĩa đế quốc, hoàn toàn trái nghịch với lý tưởng của cách mạng Pháp 1789, quang vinh của nền cộng hoà Pháp. Ông nói với Tagore là người Việt Nam không có tự do nào trong đất nước họ. 

Tagore có hỏi Hoàng Tích Chu là bản thân ông Chu có tự do được đi lại không và ông Chu trả lời là ở Marseiile, trên đường đi về Việt Nam, ông chủ tàu cấm ông không được nói chuyện với các bạn ông đến đưa ông, nói là có lệnh trên và trên tàu cấm ông đến các nơi những người bồi người An Nam cư ngụ trên tàu, chắc là sợ ông kêu gọi đình công mặc dầu ông không hề có ý nghĩ đó.

Hoàng Tích Chu viết tiếp:

“Khi tôi về đến Saigon, chắc chắn là tôi sẽ bị theo dõi cặn kẽ (1)…

Ba tôi, một công chức đã bị cho về hưu không viện dẫn lý do gì; vì tôi đã đi qua Pháp trái với ý muốn của chính phủ…

Khi thốt ra những lời này, tôi ứa nước mắt và qua giọt nước mắt tôi nhận thấy ông Tagore hơi co người lại và hai mặt ông mở to hơn như thường lệ.

“Tôi là một thi sĩ”, Tagore nghe lời nói với tôi giản dị vậy thôi, mà tôi cảm thấy là ông cố gắng tự trấn tĩnh lại.

Ông Tagore nói tiếp nhanh để rõ ý của ông

“Về chính trị, hay anh quen gọi là chính trị không có lạ gì trong thơ của tôi, nhưng tôi muốn nói là hoạt động chính hiện nay của tôi không phải là chính trị.

Về phương diện quyền tự do, như ở các dân tộc yếu kém, tôi đồng cảm qua tình yêu anh em và nhân bản. Tình yêu này càng sôi nổi hơn với các nước đang bị trị, đau khổ cần giúp đỡ, như là đất nước của anh”.

Tagore sau đó bày tỏ mong muốn sẽ viếng thăm Đông Dương nơi có lịch sử ngàn năm và vết tích văn minh cổ xưa. Cuộc nói chuyện kéo dài một tiếng đồng hồ.

Ta có thể thấy Tagore cũng như Einstein, khác với Ghandi, chỉ là một nhà hiền triết trong lãnh vực văn học hay khoa học. Ông không phải là một nhà hoạt động chính trị nhưng ông đồng cảm và hiểu được sự đau khổ của một nước bị trị.

Rabindranath Tagore (Nobel văn học) và Albert Einstein (Nobel vật lý) ở Berlin

Hoàng Tích Chu sau cuộc hội kiến với Tagore đã trao đổi với giáo sư Suniti. Ông Suniti có kể là ông đã có ở Paris trong một thời gian nhưng không có cơ hội để quen biết với những sinh viên người Việt Nam. Ông có đọc bản dịch truyện thơ Kim Vân Kiều và theo khả năng của ông đã thưởng thức được cái đẹp và hay trong văn chương truyện Kiều. Khi ông Suniti được biết là trên tàu có 300 lính người Việt trở về Saigon từ Maroc, ông đề nghị với Hoàng Tích Chu là cùng đến gặp họ trên bong tàu.

“Tôi chấp thuận. Và đó cũng là lúc tôi trở thành thông dịch viên với những người lính cho ông Suniti, cũng như ông ta vừa rồi là thông dịch viên cho tôi với ông Tagore.

Tất cả mọi người trao đổi rất vui vẻ.

Chúng tôi gần như đã là bạn hữu với nhau“

Hoàng Tích Chu

(dưới bài báo có chú thích (1) đúng là lời tiên tri vì khi đến Saigon, cảnh sát đã khám và tịch thu cuốn sổ viết trên tàu của ông).

Cuối cùng đầu tháng 6 năm 1929, khi nghe tin chính thức là Tagore trên đường từ Nhật trở về nước sẽ viếng thăm Saigon, các báo chí Pháp Việt ở Saigon đều đăng tin và bàn luận sôi nổi về cuộc viếng thăm của Tagore. Các báo như Saigon Dimanche, Courrier Saigonnais, Écho Annamite, Tribune Indochinois, Phụ Nữ Tân Văn, La Cloche fêlée, Saigon Republican, Impartial, Thần Chung, Công giáo đồng thịnh, Đuốc Nhà Nam, Merle mandarin, Ère Nouvelle, La voix libre… đều đăng tin về Tagore.

Tagore viếng Saigon từ ngày 21/6/1929, khi tàu Angers của hảng tàu Compagnie des Messageries Maritimes đến từ Nhật Bản cặp bến, cho đến hết ngày 23/6/1929. Thị trưởng Saigon, ông Béziat và chủ tịch nội các thống đốc lên tàu chào đón Tagore. 

Vài ngày trước khi Tagore đến Saigon, báo Écho Annamite (15/6/1929) có đăng tin những người Việt Nam trong ủy ban đón tiếp Tagore đã họp lại để bầu ra một ủy ban bản xứ để thảo ra chương trình như sau

“Để đón tiếp Tagore

Qua ý kiến của một trong các đồng nghiệp của chúng tôi, ông Lê Trung Nghĩa báo Diễn đàn Đông Dương, những nhân sĩ người An Nam, bao gồm các thành viên của báo chí địa phương, đã họp chiều tối hôm qua lúc 18 giờ tại đường La Grandière (Lý Tự Trọng ngày nay) để bầu ra một ủy ban người bản xứ tiếp đón thi sĩ Ấn Độ Tagore, đang trên đường đến Saigon, ngày 20 tháng này, từ Nhật, trên tàu André Lebon, để hoàn tất chương trình lễ hội, chào mừng người khách danh dự nổi tiếng của chúng ta.

Chương trình này, bao gồm đặc biệt, tiệc chiêu đãi và du ngoạn. Ủy ban cũng chịu trách nhiệm cho việc tìm kiếm một ngôi nhà xứng đáng để Rabindranath Tagore cư ngụ trong suốt thời gian thăm viếng ngắn của ông ở Nam Kỳ.

Chúng tôi nồng nhiệt chúc mừng ông Nghĩa có ý kiến tuyệt vời này, nó sẽ làm được rất nhiều cho sự tiếp cận giữa các chủng tộc, mà đấy luôn là lý tưởng vĩ đại của thì hào Tagore”

(chú thích: tác giả dịch từ nguyên bản tiếng Pháp. Ủy ban họp tại đường La Grandière tức Lý Tự Trọng ngày nay, ở số 72 trụ sở của báo “Tribune Indochinoise”)

Sau cùng chương trình được thống nhất với các hội đoàn người Ấn và Pháp và ban tổ chức tiếp đón và chương trình cho thi hào Tagore viếng Saigon được ghi lại trên số báo Écho Annamite ngày 20/6/1929 như sau

“...Chủ tịch danh dự, ông Béziat.

Chủ tịch: ông Bùi Quang Chiêu,

Phó chủ tịch (Pháp): M. Monribot,

Phó chủ tịch (người Ấn): M. Xavier.

Thủ quỹ: ông Nguyễn Văn Của.

Thư ký: ông Lê Trung Nghĩa.

Phái đoàn tiếp đón (Délégation de réception); 6 hội viên kể trên và các ông Nguyễn Phan Long, Lê quang Liêm tự là Bảy, bác sĩ Trần văn Đôn và Nguyễn Văn Thinh, Trương văn Bền, Nguyễn Tấn Dược, Nguyễn Văn Huê, Trần Văn Kha, Nguyễn Văn Sâm, Diệp văn Giáp, Huỳnh Ngọc Bình, kỹ sư Lưu Văn Lang, và bà Palard.

Các nghị viên hội đồng thành phố Saigon và Chợ Lớn (conseillers municipaux de Saigon et de Cholon), các hội viên bản xứ của Phòng thường mại (Chambre de commerce) và phòng Canh nông (Chambre d'agriculture).

Hai đại diện báo chí Pháp ông Haag và ông Darrigade, và tất cả những giám đốc hay đại diện các tờ báo: các ông Blanché, Dépêche. E. Marquis, Réveil - Saigonnais, Mésoniat Impartial, A. Paul l'Homme déchainé, Bathélemi Œuvre indochinoise, Monribot, Presse indochinoise, Danguy Courrier Saigonnais, Dejean de la Bâtie Écho annamite, Jules Dubois Saigon Dimanche, H. Ardin Saigon Républicain, Ganofsky La Voix libre, Madame Biéiri Công giáo đồng Thịnh, Nguyễn khắc Nông Đuốc Nhà Nam, Hồ văn Nguôn Điền xã tạp chí, Nguyễn văn Ba và Diệp văn Kỳ Thần chung, Lê thanh Lư và Huỳnh phục Yên Thanh niên tân tiến, Cao hải Đề Ère nouvelle, Trần văn Trí Tribune indochinoise, Bernadoni Merle mandarin, Paul Marchet Phare Indochinois, Lê chân Tâm Kịch Trường etc. etc.

Các hội viên người Ấn: các ông Madet, Xavier, Thiagou, Samou, Tamby.

Ủy ban tổ chức hội thảo: các ông Nuong, Barthélemi, Tamby, Haag, Lê trung Nghĩa và Huỳnh phúc Yên.

Phái đoàn Nhà Bè (Délégation à Nhà-Bè): các ông Barthélemi, Dương Văn Giáo, Thiagou và Jacques Lê văn Đắc.

Nói tóm lại, ủy ban tiếp đón gồm tất cả những nghị viên dân cử, tất cả ký giả và trí thức Pháp, Việt, Ấn Độ

Chương trình tiếp đón 

Tàu hơi nước Angers đến Saigon, thứ sáu, vào khoảng trưa.

Chiều thứ sáu, lúc 16 giờ, ăn trưa ở toà thị sảnh thành phố Saigon. Vào cửa lệ phí 1.50 piastres.

Tối thứ sáu, lúc 21 giờ, tiếp đón trọng thể ở nhà hát thành phố, ông Bùi quang Chiêu sẽ giới thiệu nhà thơ nổi tiếng. Ông Tagore sẽ cho một bài diễn văn. Nhiều bài nói chuyện sẽ được công bố. Giá vào nhà hát là 1 piastre cho tất cả các loại chỗ ngồi và 0,5 piastre vào hành lang.

Sáng thứ bảy, đi dạo trong thành phố Saigon; Vườn bách thảo, viện bảo tàng, trường nữ tiểu học cho người An Nam và Pháp, trung học Pétrus Ký, trường dạy nghề cơ khí (école des mécaniciens), một chùa người Hoa và một chùa người Việt ở Chợ Lớn.

Trưa thứ bảy: ngoại vi Saigon; viếng các trường nghệ thuật, mỹ thuật Biên Hoà và Thủ Dầu Một, mộ của Lê Văn Duyệt, nơi đây sẽ có bữa ăn trưa, do hội thờ Lê Văn Duyệt, trường của ông Huỳnh khương Ninh và công ty nhà in của ông Nguyễn văn Của, ở Saigon, đường rue Lucien Mossard (Nguyễn Du ngày nay) khoản đãi.

Tối thứ bảy lúc 21 giờ, buổi chiếu phim ở rạp Eden, sẽ chiếu những phim quảng cáo du ngoạn thắng cảnh và tư liệu Đông Dương. Tất cả khách vào trả tiền cho chỗ ngồi trừ ủy ban tiếp đón và đoàn của ông Tagore.

Ông Tagore sẽ ở nhà của hội viện Hội đồng quản hạt (conseiller colonial) Diệp văn Giáp, toạ lạc tại góc đường Legrand de la Liraye (Điện Biên Phủ ngày nay) và rue Barbet (Lê Quý Đôn).

Khi từ giã Saigon, ủy ban sẽ đi theo thi sĩ lên tàu. Ông chủ tịch nội các (chef de cabinet) của Thống đốc và thị trưởng thành phố sẽ đón thi hào lên tàu ở Nhà Bè.“

Chương trình tiếp đón thi hào Tagore như vậy rất trọng thể với nhiều sự kiện thể hiện tầm quan trọng của chuyến thi hào Tagore viếng thăm Saigon đối với chính quyền, cộng đồng người Pháp, Việt Nam và Ấn Độ. Đặc biệt ông Diệp Văn Giáp đã để riêng biệt thự của ông ở số 33 rue Barbet cho thi hào Tagore khi ở Saigon. Trước khi đến Saigon, Tagore cũng được định đến viếng Angkor Wat nhưng điều này không thể thực hiện được vì thời gian, tốn kém và an toàn.

Trên báo Écho annamite 22/6/1929 tựa đề “Rabiudranatb Tagore à Saigon” có viết về buổi nói chuyện ra mắt công chúng của Tagore ở Nhà hát lớn. Tagore cho bài nói chuyện sau khi ông Bùi Quang Chiêu, thị trưởng Béziat và ông Dương Văn Giáo đọc diễn văn giới thiệu. 

Ông Bùi Quang Chiêu nói:

“Đó là một ngày trong tháng giêng; khi mà mùa đông phủ trên đồng bằng Bolpour một bầu không khí xám lạnh, tôi có may mắn, sau một đêm ở Đại học Santinikétan với một giáo sư trẻ tuổi, từ Khoa Luật Đại học Lyon, và một người bạn và người đồng hành chuyến đi của tôi, ông Dương Văn Giáo, đã tham dự ngày thứ Tư hôm đó, một buổi cầu nguyện, do chính nhà thơ chủ trì.

Mặc dù giờ sáng sớm và cái lạnh của mùa đông, chúng tôi thấy một ông già đẹp lão đi đến, chống dựa vào một cây gậy và trân trọng theo sau là hai người Ấn Độ giúp việc, vào một toà nhà nhỏ hình chữ nhật, được bao quanh bởi một lan can gạch, gần lối ra vào của trường Đại học. Đó là ông Rabindranath Tagore, đến mỗi tháng một lần, chủ trì một buổi lễ thật đơn giản mà các học sinh, gồm thiếu nữ và thanh niên đọc theo các bài thơ thánh ca tụng mà nhà thơ hát và nhận xét các khổ thơ.

Trên tất cả người của nhà thơ toát ra cái tâm linh này, cái thanh thản không thể định nghĩa được của hương thơm tư tưởng Ấn Độ.

Hiền triết phương đông đã cho thế giới rất nhiều người sáng lập các tôn giáo, và người sứ giả của hiền triết phương đông ngày nay, ông Rabindranath Tagore mơ là lý tưởng châu Á một ngày sắp tới sẽ đến giải cứu châu Âu có nguy cơ bị xói mòn tan rã của chủ nghĩa vật chất. Nhà thơ này, mà các nhịp thơ đầy hình ảnh tạo ra cho người đọc những ước vọng tinh thần cao cả, đã nhận được một trong những phần thưởng lớn nhất: Giải thưởng văn chương Nobel năm 1913, đã tiết lộ cho chúng ta thấy "một Ấn Độ mà ánh sáng của nó chiếu sáng niềm vui lên mắt của những người con Ấn độ, mà các nguồn của nó làm họ trong sạch, và những trái kết tinh của nó giúp cho họ sống.

Nhưng thi hào Rabindranath Tagore không phải cấy trồng một chủ nghĩa quốc gia hẹp hòi: ông muốn đoàn kết Ấn giáo, Hồi giáo, Phật giáo và Ki tô giáo trong sự hoà thuận của một sự hợp tác tích cực tiến đến một tình thương vị tha giữa con người và vạn vật, đến thờ phụng cái đẹp, cái tốt và sự thật chân lý.

Không chống đối ác cảm với văn minh phương tây, thi hào ở Santinikétan mong với tất cả linh hồn của ông: một sự phối hợp của hai nền văn minh phương Đông và phương Tây để hiến tặng cho nhân loại giá trị đầy sáng tạo của cái đẹp và tốt lành của chúng...“

(dịch từ nguyên bản tiếng Pháp. Chú thích: Santiniketan là một thành phố đại học do Tagore sáng lập, gần Bopur, tiểu bang Tây Bengal, hiện nay vẫn còn hoạt động)

Rabindranath Tagore giảng dạy ở đại học Santiniketan

Thật ra chương trình cũng có những thay đổi do hoàn cảnh xảy ra lúc đó, như lúc viếng mộ Lê Văn Duyệt, sau khi được chào đón với nhạc Việt Nam và viếng mộ, ông không ở lâu vì sau khi viếng trường mỹ thuật Biên Hoà, đường xa và xấu làm ông mệt (6). Chiều thứ bảy hôm đó, ông đến nhà in của ông Nguyễn Văn Của dự buổi tiệc rượu champagne. Ông Nguyễn Văn Của, các nhân viên và ủy ban tiếp đón đứng xếp hàng chào ông vào, Tagore nói chuyện với hai người thợ người tỉnh Bengal ở Ấn Độ như ông. Thay vì uống champagne, Tagore xin được uống nước dừa và ông rất tò mò xem bộ sưu tập đồ cổ của ông Nguyễn Văn Của. Nhà nhiếp ảnh Khánh Ký có chụp hai bức ảnh của Tagore với ông Nguyễn Văn Của.

Trong số báo Phụ Nữ Tân Văn ngày 4 tháng 7 1929, bà Nguyễn Đức Nhuận có viết về buổi viếng thăm của thi hào Tagore đến toà soạn báo sáng chủ nhật ngày 23 tháng sáu 1929. Trong bài có ảnh của Tagore được nhà nhiếp ảnh Khánh Ký chụp Tagore ở Saigon có chữ ký của Tagore. Ông có mua cái áo gấm bông bạc và được toà soạn tặng một cây lãnh do hãng dệt Lê Phát Vĩnh ở Cầu Kho dệt. Chiều ông có gởi người đến mua hai cái khăn đóng và vì trước đó ông đã có đặt may áo dài An Nam ở tiệm may của một người Việt trên đường rue d’Espagne (Lê Thánh Tôn). Bà Nguyễn Đức Nhuận viết:

“Mới xem qua cái lối ăn mặc, thì ông Tagore mường tượng một bực lão thành đạo-mạo Annam. Trên đội cái mũ nhung đen ; dưới mặc cái áo trắng dài và rộng ; kiến kẹp mũi, râu trắng dài ; ảnh của ông chụp ngồi chung với các nhà thân-hào Annam thật là hợp-cách lắm !”

Phụ nữ Tân Văn (4/7/1929) – Nguồn Thư viện Quốc gia

Việt Nam. Ảnh Tagore do Khánh Ký chụp ở Saigon.

Sau đó Tagore dự buổi tiếp tân của Phòng thương mại người Hoa ở chùa Bà người Quảng Đông ở Chợ Lớn trên đường Cây Mai (nay là Nguyễn Trãi). Từ nơi đó cộng đồng người Ấn đã đến rước thi hào Tagore trên xe hơi đi đến đền thờ Ấn Độ ở đường rue Ohier (Tôn Thất Thiệp Saigon) để dự lễ khai trương Viện tàng thơ Murugananda Vasagasala (Institute of Poetry Murugananda Vasagasala). Tại đây, các ông Tagore, Bùi Quang Chiêu và Lefèbre trong ủy ban tiếp đón đã được mời làm chủ lễ và một cô gái Ấn tên là Kathéappa Thévarnin đã hát một bài hát của thi sĩ Passecarne để tặng Tagore.

Ngày cuối trước khi lên đường, Tagore được mời dự buổi đàm đạo uống trà với thống đốc Pierre Pasquier cùng với tất cả ủy viên trong ủy ban Pháp, Việt và Ấn Độ tiếp đón thi hào Tagore ở Saigon (Écho Annamite 24/6/1929). Tại đây, Tagore đã có nói chuyện với Pasquier về thi văn và cảnh thanh tịnh ở các chùa đạo Phật. 

Sau đó ông trở lại nhà nghỉ ở đường Barbet (Lê Quý Đôn), các đại diện đảng Lao Động (Parti Travailliste) do ông Cao Hải Đề, chủ bút tờ Ère Nouvelle (Nhật Tân báo) lãnh đạo đến và chỉ trích ông đã không đến rạp hát Thành Xương nói chuyện với công nông dân người An Nam như đã hứa (6). Ông Tambor, đại diện cho Tagore có nói với đại biểu đảng Lao động là ông không muốn đến rạp Thành Xương lúc ấy nhưng sẵn sàng cho một buổi nói chuyện ở nhà ông nếu đảng Lao Động đến nghe. Ông ăn tối tại nhà nghỉ và rời Saigon lúc 9:30 tối.

Dư âm về chuyến viếng thăm Saigon của Tagore

Sau khi Tagore rời Saigon không lâu báo Écho Annamite (2/7/1929) có bài xã luận dưới tựa diễn đàn tự do (Tribune libre) so sánh Tagore với Phan Bội Châu (Le poète et le martyr – Tagore et Phan Bôi Châu) cho là Phan Bội Châu là tử đạo cho lý tưởng của Tagore và ngầm chỉ trích chính quyền Pháp.

Báo Phụ Nữ Tân Văn (27/6/1929) có bài viết về thơ của Tagore và so sánh thơ ông với thơ của các thi hào lớn Việt Nam Nguyễn Du và Nguyễn Bỉnh Khiêm. Đặc biệt có bài viết trên Phụ Nữ Tân Văn (30/10/1930) về thành phố đại học Santiniketan và phương pháp triết lý giáo dục khai phóng tự do không ràng buộc, nhồi sọ thường thấy ở Việt Nam. Các báo khác như Đuốc Nhà Nam cũng đăng các bài thơ của Tagore dịch ra chữ quốc ngữ trong các năm 1929 và 1930. Đông Dương tạp chí các số tháng 7 năm 1937 cũng có đăng các truyện ngắn của Tagore như “Cô láng giềng xinh đẹp của tôi” (“My fair lady”), “Su-ba” (Suba, a short story).

Chuyến đi thăm Saigon của Tagore sau này hầu như bị lãng quên cho đến gần đây mới được các học giả để ý và đề cập tại hội thảo quốc tế về Tagore năm 2011 ở Hà Nội. Một phần có thể là do thời đó thập niên 1930, 1940 Việt Nam đang tìm đường giải phóng dân tộc, Tagore chỉ là nhà hiền triết hoà bình và là nhà thơ nhân bản như ông nói với Hoàng Tích Chu và vì thế không thể đưa ra giải pháp mà Việt Nam đang cần thời đó. Khác với Gandhi vừa là một nhà hiền triết và là một nhà tranh đấu giải phóng dân tộc dùng phương pháp bất bạo động, bất hợp tác và tự chủ. 

Nhưng ảnh hưởng lớn nhất của Tagore sau này là phong trào thơ mới. Pham P. Chi cho rằng những ý tưởng lãng mạn trong phong trào Thơ mới sau này một phần là do ảnh hưởng của triết lý nhân bản lý tưởng của Tagore (6).

Hình Tagore trong đền thờ Ấn giáo Sri Thendayutthapani (chùa Ông)

trên đường Tôn Thất Thiệp, Quận 1. Nơi đây Tagore đã đến dự lễ 

khai mạc Viện tàng thơ Murugananda Vasagasala (Ảnh tác giả)

Nguyễn Đức Hiệp

( Khiếu Long sưu tầm)

Tham khảo

Annuaire de la Cochinchine française 1870, Saigon,

Annuaire de l'Indo-Chine française... 1re partie : Cochinchine et Cambodge, Saigon, 1897.

Nasir Abdoul-Carime, Réimpression de l’article d’G. Vidy: “La communauté indienne en Indochine”, Association d’ Echanges et de Formation pour les Etudes Khmères (AEFEK), in Sud-Est, Paris, Novembre 1949: no. 6: 1-8

Annuaire complet (européen et indigène) de toute l'Indochine, commerce, industrie, plantations, mines, adresses particulières... : Indochine, adresses, 1ère année 1933-1934 / éditeurs madame L. Lacroix-Sommé, messieurs R. J. Dickson et A. J. Burtschy, Publisher : impr. A. Portail (Saigon), Date of publication : 1933

Guide pratique, renseignements et adresses. Saïgon, J. Aspar (24 rue Catinat, Saïgon), 1934.

Pham P. Chi, The rise and fall of Rabindranath Tagore in Vietnam, Master of Arts thesis, 2012, University of California, Riverside, http://escholarship.org/uc/item/7sm4q65v

Những Tình Khúc Anh Bằng - Tưởng Nhớ Nhạc Sĩ Anh Bằng

Thay nén nhang lòng kính dâng Người Nhạc Sĩ tài hoa của nền âm nhạc Việt Nam vừa được Chúa gọi về ngày 12-11-2015. Tại California Hoa Kỳ - Hưởng thọ 89 tuổi.

Nguyện cầu Hương Linh Nhạc Sĩ Anh Bằng sớm hưởng Nhan Thánh Chúa.

Thơ & Thơ Tranh: Kim Oanh

Thơ: Nguyễn Tất Nhiên

Nhạc: Anh Bằng

Thực Hiện: Asia

Kim Chỉ Vá Buồng Tim

Tim tôi rạn vỡ từ lâu
Hỏi em có thể vá khâu được lành ??
Em ơi ! đừng dụng chỉ mành
Kim khâu chỉ mảnh vá quanh đường viền
Khâu lànhvá lặn qua đêm
Anh xin đền đáp...nợ tình dù xa
Sương khuya che bóng trăng tà
Điểm thêm mây trắng nhạt nhòa buồng tim
Vầng trăng chênh chếch đổ nghiêng
Đường kim mũi chỉ tay tiên ngọc ngà
Làn đan nõn nuột như hoa
Như mùa Xuân đến mượt mà áo bay
Nhặt buồn gởi gió đong đầy
Theo thời gian bước tháng ngày tìm vui
Hôm nay tim vỡ vá rồi
Hỏi em kết chặt tình tôi thêm vào....được không??

Song Quang

Dạ Điệp

Tiếng điện thoại nửa đêm ám ảnh Vĩnh cả tuần nay. Lần đầu nghe tiếng chuông đổ lúc nửa đêm anh bực bội lẫn ngạc nhiên khi nhìn dãy số lạ hoắc. Vĩnh a lô …, tiếng nhạc dịu dịu của bài Magic Boulevard vang lên. Vĩnh kiên nhẫn chờ để xem ai gọi cho mình vào giờ này. Nhưng tiếng nhạc dứt thì bên kia cũng tắt máy, Vĩnh bấm gọi lại nhưng tín hiệu báo không trả lời. 

Đêm sau và đêm sau nữa cũng vậy, mỗi đêm một số điện thoại và bản nhạc bất di bất dịch. Vĩnh vừa tò mò, vừa thắc mắc nhưng bó tay không tìm ra người gởi bản nhạc cho mình là ai? Từng đêm và từng đêm như thế, Vĩnh bỗng phát hiện mình tương tư tiếng nhạc nửa đêm. Không biết từ bao giờ, anh thu xếp công việc nhanh chóng gọn gàng và bồn chồn chờ nghe tiếng nhạc và nặn đầu vắt óc cố nghĩ, tìm người đứng sau tiếng nhạc là ai. 

Dần dần trong mớ ký ức lẫn lộn hình thành khuôn mặt của một cô gái “Tịnh An”, đúng rồi, chỉ có cô. Người con gái đã ám ảnh anh gần suốt cuộc đời. Lúc anh nghĩ tìm được sự tĩnh lặng cho tâm hồn thì bỗng dưng cô lại xuất hiện mờ nhạt và bí ẩn như năm nào cô biến mất khỏi đời anh một cách lặng lẽ.

Vĩnh được cấp trên báo đã phân về trường Vĩnh một giáo viên mới ra trường. Vĩnh đón nhận tin này với một vẻ hờ hững và ngao ngán, giáo viên mới ra trường lại là nữ. Thôi thì đủ thứ phiền toái, kiêu kỳ, uốn éo, nhỏng nhẻo.

Họp xong anh vội vả về xã cho kịp sợ chiều tối đến mau. Trời vừa tắt nắng thì Vĩnh cũng đã kịp về gần trường. Anh rảo bước, lười biếng qua cổng chính, anh vòng ngã sau. Chợt thấy đám khói mỏng vươn lên dưới cây hoa Pơlang trước cổng trường. Vĩnh đổi hướng lại gần. Cô gái dựa lưng vào cây Pơlang đăm đắm nhìn đám khói vươn lên mệt mỏi, uốn éo, miệng hát khe khẽ bài Magic Boulevard. 

Vĩnh tiến đến, cô gái ngừng hát. Đôi mắt nâu mở lớn nhìn anh lạ lẫm. Vĩnh cười nói : 

- Ở đây làm gì có “Đại lộ” hở cô giáo. 

- “Hoàng hôn” thì ở đâu chả có, rừng sâu biên giới hay hải đảo xa xôi “hoàng hôn” ở khắp nơi và nhất là trong lòng mỗi người thì cần gì phải có “Đại lộ” hở anh ? 

- A ! Cô bé đáo để gớm, giáo viên mới hả ? Tôi là Vĩnh Hiệu Trưởng của trường. 

- Ui ! Anh trẻ thế ! Em tưởng Hiệu Trưởng phải là người đứng tuổi chứ. 

- Cô nhìn nhầm không, tôi đứng tuổi rồi đấy.

Buổi sơ giao kết thúc thân mật nhưng Vĩnh vẫn đề phòng, anh sợ quá những phiền toái mà anh đã vấp ở những cô giáo trước. 

Trường chính ở xã đủ lớp, đủ giáo viên lại ưu tiên những giáo viên lớn tuổi có gia đình. Đội ngũ trẻ khỏe, mới ra trường được phân về những trường xung quanh xã (những bản làng đơn lẻ), giáo viên sợ buồn thì ở khu tập thể trường xã, ngày hai buổi cuốc bộ, 3, 4 cây số vào làng dạy. Giáo viên nam thì không sao nhưng nữ lại là vấn đề. Xa, mệt, mưa, đường đất dính, trơn trợt, té ngã ì xèo, khóc lóc, hờn dỗi, cuối cùng là bỏ dạy. Vĩnh nhìn An nghĩ không khác gì những cô giáo trước. 

Buổi họp đầu tiên Vĩnh phân An về trường làng, cách xã 3 km. Phương tiện chính là đi bộ vì toàn là đồi dốc quanh co, khúc khuỷu. Thấy An vui vẻ thu xếp cặp vở xuống làng, Vĩnh nghĩ thầm (tướng tiểu thư kia, chắc cũng chỉ được vài hôm). Anh đích thân đưa An đi. Xuống làng, nhìn trường học tranh tre, lá nứa, chưa được chuẩn bị dọn dẹp. bàn ghế ngã nghiêng, cái gãy chân, cái long đinh, bảng cũng chỉ còn một chân. Phân xúc vật vương vãi, rơm rạ ngỗn ngang. Vĩnh liếc nhìn An, cô chả tỏ vẻ gì chán nản hay nhăn nhó, cô hỏi anh sỉ số học sinh của lớp, cách tập trung. Vĩnh chỉ mảnh bom vỡ treo cuối lớp, An tìm khúc cây đánh lên. 

Một lúc, lác đác vài đứa trẻ đeo cặp tới, có đứa địu cả em sau lưng. Vĩnh nói một tràng tiếng dân tộc, những đứa trẻ tỏa đi các ngã, rồi kéo tới gần hai chục em, nhếch nhác và nhớp nhúa. Vĩnh chờ nhìn thấy vẻ thất vọng trong mắt An, nhưng cô thản nhiên nhờ anh giới thiệu cô giáo mới và các em sẽ cùng cô dọn dẹp lớp học. An nhanh nhẹn mượn dao của dân làng, đi chặt cây cổi, cô phân công vài em đi gùi nước để rẩy cho đỡ bụi. Cô trò cùng bắt tay vào dọn dẹp. Vĩnh cũng vào làng mượn búa, xin đinh và nhờ bà con ủng hộ tranh tre, lá nứa để làm lại lớp học. Khi anh trở lại lớp đã gọn gàng sạch sẽ, An hồn nhiên khoe : - Có một số em biết tiếng kinh anh à ! Chúng dễ thương ghê.

Bữa cơm trưa, chắc là bữa đầu tiên của An ở làng dân tộc. Vĩnh chờ tiếng than phiền, nhưng thấy An có vẻ ngon miệng với cơm trắng, muối hột giả với ớt xanh. Vĩnh tủm tỉm cười nghĩ : “không biết được bao lâu, vẻ bề ngoài che dấu kia sẽ rơi xuống”. 

Lớp học sửa sang xong, thì đã chiều muộn. Vĩnh và An hấp tấp về, An hối hả : 

- Mau lên anh, em nghiện gom lá đốt mỗi buổi chiều rồi. 

Vĩnh tò mò hỏi : 

- Vì sao An lại có ý thích lạ lùng đó ? 

- Hồi ở nhà, những chiều cuối năm lúc gần tối, An thích đi lang thang khắp các con đường, lúc này đã vắng, ở góc ngã ba, ngã tư đường. Thường, người ta gom rác lại đốt. Nhìn khói trắng vươn lên, em cảm nhận được cái hiu hắt của buổi chiều cuối năm, làm nao lòng người. Cứ như thế, năm nào cũng vậy, cái ý thích gom lá đốt ngắm khói thắm đẩm vào em. Có lúc thì đăm chiêu suy nghĩ, có lúc thì trống rỗng, chẳng nghĩ gì. Mà mỗi lần ngắm khói em lại thích hát bài Magic Boulevard anh ạ !

Vĩnh tưởng chỉ được mấy buổi đầu, vì nhìn cái dáng yểu điệu và đôi bàn tay thon thon, trắng muốt. Anh nghĩ một lúc nào đó sẽ bỏ cuộc thôi. Nhưng không ngờ An thích nghi mau đến thế. 

Từ buổi đưa An vào, rồi bận công việc trường lớp, kiểm tra, họp hành. Một tháng sau anh vào làng kiểm tra đột xuất. Anh ngạc nhiên đến bất ngờ. Cái lớp học năm ngoái trống tuềnh toàng, tan học là chó, gà, lợn ra vào thoải mái. Nhưng giờ, chả biết An vận động bà con thế nào mà đã có hàng rào, có cổng tre. Trong sân còn đào hố trồng cây làm bóng mát. Anh vào lớp học sinh đã biết đứng dậy chào. Hai chục em là hai chục gương mặt sạch sẽ, tóc tai gọn gàng. Nghe Vĩnh khen An cười: 

- Đó là kết quả những buổi trưa em không về trường chính đó. 

Vì có hai làng cách nhau một cây số, nên An xin dạy luôn cả hai buổi. Trưa cô ở lại, nấu cơm nhờ nhà dân và tranh thủ lúc nghỉ trưa, để cắt tóc và móng tay cho các em. Qua một học kỳ, Vĩnh an tâm hẵn. An vẫn đi về ngày hai buổi, mưa gió trơn trợt, không hề nghe cô kêu ca gì. Tuy dạy trường làng nhưng ở trường xã, mấy giáo viên nữ vẫn để dành việc gom lá mỗi chiều cho An. Trường xã xa làng, nguồn thực phẩm rau xanh rất khan hiếm. Những chiều đi dạy về, nhìn An mồ hôi ròng ròng. Gùi về nào là rau rừng, măng, bí đỏ, sắn cho mọi người cùng ăn. Ai cũng cảm nhận được tình cảm của Cô và rất quí cô. Những buổi chiều mưa, không đốt lá được. Cô đốt nhang cho có khói rồi đứng thừ bên cửa sổ, mọi người hỏi An ngóng gì? Cô nói : 

- Em ngắm mây núi lang thang thôi! 

Khu tập thể, cách phòng họp chính là hai căn phòng nhỏ nằm hai bên (gọi là phòng cho sang chứ cũng chỉ là tranh tre, lá nứa), mọi người ưu tiên cho những người độc thân. An một bên, còn bên kia là của Vĩnh và Khương. Vĩnh đàn rất hay, lại thường đàn về khuya, lúc mọi người đã ngủ. Tiếng đàn anh vang lên trong đêm u tịch, cô đơn và lặng lẽ. Có trưa chủ nhật, nhìn nắng vàng tươi trải dài trên sân trường. An hát khẽ : “Đôi khi nắng qua mái hiên làm tôi nhớ …“. Bên kia bất chợt tiếng Vĩnh cũng vang lên giai điệu đó, cả hai nhìn nhau cười vu vơ. 

Khương có vẻ ưu ái An hơn, thích qua phòng An ngồi uống trà, tán dóc. Phòng con gái nhưng An bài trí đơn giản. bên cạnh những cuốn sách ưa thích, An để chậu hoa nhỏ. Khương hỏi hoa gì ? An bảo : “ Đó là loài bướm đêm”, cánh lá màu nâu tím, xòe ra, rung rinh như cánh bướm. Hoa màu tím nhạt mỏng manh vươn lên thẳng đứng. An nói : “An thích nó vì nó mỏng manh nhưng không yếu đuối”.

Trường tổ chức lao động gây quỹ cho học sinh. Vĩnh xin được rừng sắn bỏ lại sau chiến tranh. Mọi người ưu tiên cho An ở lại trực trường. Vĩnh - Khương và một số giáo viên nam ở các làng xa dẫn học sinh về tập trung rồi vào rừng nhổ sắn. An nằng nặc xin đi nhường cho người lớn tuổi ở lại giữ trường. 

Vào đến rừng, mọi người mãi mong phát quang dọn chỗ để treo võng và chỗ ở cho học sinh. An cũng đi tìm củi khô nhờ Vĩnh kê đá để kịp nấu ăn. Cô thích thú cười, nói như được đi dã ngoại chứ không phải đi lao động. 

Đêm ở rừng, được nằm võng, ngắm sao, Vĩnh và An thích thú đàn hát suốt đêm lửa bập bùng tiếng hát chơi vơi chơi vơi. 

Gần sáng sương xuống lạnh, không ngủ được mọi người lục đục kéo nhau dậy xúm quanh bếp lửa. An vừa thêm củi để nấu nước pha trà. Khương ngáp ngắn, ngáp dài rên rỉ thèm thuốc (ở cửa hàng thường bán thuốc cho giáo viên vào đầu tháng theo tiêu chuẩn). Thế là các chàng hút vung vít. Đường về thị xã thì xa, nắng còn đỡ, mưa thì trơn trợt, xe một cầu cũng nghiêng ngã quay vòng, nên ai cũng ngại về. Đến cuối tháng ít ai còn thuốc, anh nào dè xẻn thì cuối cùng cũng chia năm xẻ bảy, còn lại thì là nhịn thèm. Khương hít hà . 

- Trời ơi thèm thuốc quá, giờ mà có “dế” cũng quý (dế là đuôi thuốc còn thừa vứt đi). 

Nhìn Vĩnh, Khương và các giáo viên nam thảm hại thế. An cười hấp háy. 

- Ai gọi An bằng chị An cho. 

Khương chồm lên. 

- Gì thế An ? Thuốc hả ? Thiệt không ? Để Khương gọi cho : Chị An, chị An. 

An cười vang rừng, chạy tới ba lô cầm ra một gói nhỏ và xấp pơ luya mỏng. Khương chụp lấy và hét toáng. 

- “Dế” - “Dế muôn năm”, “An muôn năm”. An ơi ! Khương muốn hôn... 

Khương khựng lại. An dang tay cung nấm đấm chờ sẵn. Vĩnh hỏi : 

- “An tìm đâu ra thế ?” 

- An đâu có tìm, mấy ngày đầu tháng, mấy anh hút có khi gần hết, có khi nửa điếu vứt lung tung. Cứ sáng sáng quét phòng họp là an nhặt cất. Thỉnh thoảng phơi nắng cho khỏi mốc, bây giờ mấy anh mới có hút đó. 

Đám giáo viên nam cùng reo lên : “An tuyệt vời” 

An cười to hai má hồng lên, mắt long lanh. 

Mọi người bắt đầu cặp đôi An và Vĩnh, hai người chỉ cười. 

Đêm bên ánh lửa bập bùng. An ngồi đan áo len cho học trò nhỏ nhất lớp mà An yêu quý, lúc ở trường thấy An tháo len nhờ Vĩnh quấn vòng quanh lưng ghế rồi cột lại đem giặt. Vĩnh hỏi : “Sao áo đang mặc lại tháo ra”. 

An bảo : - “Lớp em có con MLõ không biết là bị bệnh gì, da vàng ệt, bụng chướng to nhưng khuôn mặt đẹp như thiên thần. Nhất là đôi mắt cô bé lạ lùng. Nhìn mình cứ như có điều gì muốn hỏi. Em thương nó lắm, sắp lạnh rồi nó phong phanh quá. 

Thấy An ngồi đan, Khương cũng lại nhìn An cắm cúi, ánh lửa chập chờn, khuôn mặt An như ẩn như hiện. Khương kêu lên. 

- Bây giờ Khương thấy An như hóa thân thành loài “bướm đêm” lung linh chập chờn như cánh lá màu nâu đỏ, thôi gọi là “Dạ Điệp” đi. 

Vĩnh reo lên : 

- Ừ “Dạ Điệp’ “Bướm Đêm” “Dạ Điệp”, gọi An là Dạ Điệp của Vĩnh và Khương nhé.

Từ đó thành thói quen, thấy An ôm giỏ len đến bên đống lửa là hai anh xà tới, nhìn An thoăn thoắt đan. Vĩnh hỏi : 

- An biết bài thơ “Tiễn đưa” của Tôn Nhan Duật không ? Anh thích mấy câu : 

Chàng mặc áo nhung này: 

Thiếp vì chàng mới may 

Thiếp dù xa chân ngựa 

Tơ lòng theo chàng bay.

Khương kêu lên : 

- Lạc đề rồi mày ơi! An cho học trò, đâu phải cho mày mà “tơ lòng theo chàng bay”. 

Vĩnh tủm tỉm: 

- Thì cũng phải có lúc chứ. 

An nhìn nhanh Vĩnh rồi cúi xuống, hai má đỏ hồng.

Về lại trường, An vẫn đốt lá mỗi chiều, nhặt “dế” mỗi sáng nhưng đã có thứ tình cảm là lạ len lỏi vào trong cô. Mỗi lần Vĩnh đi họp lâu, An thấy nhớ... 

Cũng từ lúc yêu Vĩnh, An phát hiện ra một Vĩnh thứ hai, làm cô thẩn thờ. Một lần thấy sếp từ trên về. Vĩnh vồn vã, giục An và mấy chị giáo viên làm gà đãi khách. Cùng lúc có hai giáo viên của xã khác, đi từ làng biên giới ra mồ hôi nhễ nhại. Vĩnh thờ ơ, lạnh nhạt chào hỏi qua loa, rồi quay vào trò chuyện rôm rả với sếp. An thấy bất nhẫn, mời hai giáo viên vào cùng, nhưng có lẽ nhận biết. Họ từ chối đi tiếp, mà từ chỗ An đến nơi có xe thì chẳng còn làng nào có thể để họ dừng chân. 

An áy náy mãi, cô phàn nàn thì Vĩnh nghiêm khắc bảo cô còn dại lắm. 

Dần dần những tính toán thực dụng của Vĩnh làm An thất vọng. Những buổi chiều đứng nhìn làn khói trắng vươn lên An đau đáu : “Sao lại có con người sống hai mặt tài tình đến thế. Một con người lúc ôm cây đàn thì toát lên vẻ xuất thần nghệ sĩ. Một con người trong đời sống thì vụ lợi tính toán “ . 

An bắt đầu tránh né Vĩnh, cô sợ cái vẻ ân cần với cấp trên, dửng dưng với đồng nghiệp, ẩn bên trong sự trìu mến và dịu dàng, với An cô thấy Vĩnh có cái gì đó giả dối! An đau khổ dằn vặt cô biết mình yêu Vĩnh (mà người ta nói yêu là phải yêu cả cái xấu lẫn cái tốt, nhưng nếu yêu cả cái xấu tức là đồng lõa, chấp nhận?) 

Cô yêu cái dáng ngồi ôm đàn trong đêm, lập lòe điếu thuốc trên môi, còn với con người của công việc như Vĩnh, cô không thể thích nghi và chấp nhận được. Như lần dựa vào quan hệ bạn bè của An với cô cửa hàng trưởng cửa hàng biên giới, Vĩnh bảo An qua xin mua tiêu chuẩn đường, sữa, gấp đôi {dựa vào những sổ không mua tiêu chuẩn}. Tưởng sẽ mua giúp anh chị em trong trường, An vui vẻ đi mua, nhưng khi An mua về Vĩnh chỉ chia cho mọi người một số ít .Còn lại anh rủ An đem về thị xã bán kiếm lời, An nhìn Vĩnh chết lặng sững sờ. 

Từ đó trong An hình thành sự chống đối. Một lần trong cuộc họp, An phản đối Vĩnh về vấn đề quỹ học sinh, Vĩnh không muốn dùng để tu sửa trường lớp mà muốn dùng tiền đó để quà cáp liên hoan , An nói : 

- Đó là mồ hôi của học sinh, các em phải được hưởng thành quả lao động của mình, không thể lạm dụng để làm những việc vô bổ. 

Thế là xảy ra tranh cãi ầm ỹ, An nhất định bảo vệ lập luận của mình, Vĩnh đuối lý đập bàn quát tháo. Tan họp mọi người kéo nhau về, An ngồi ngây ra thất vọng đau đớn. 

Cuối hè cô học sinh bé bỏng MLõ qua đời. An như hoá đá câm lặng tuyệt vọng, đôi mắt trống rỗng vô hồn, cô nói với Khương : 

- Nếu còn chút gì níu kéo An ở lại đây là MLõ đó thôi, giờ thì hết ... 

Mùa hè qua An không trở lại trường nữa. Vĩnh thảng thốt, tìm kiếm, ân hận nhưng mãi anh không tìm thấy cô. Anh hiểu mình đã để vuột mất làn khói trắng trong hoàng hôn buổi chiều rồi, cô trong anh luôn luôn là một niềm hối tiếc! 

Rồi Vĩnh cũng có gia đình, tất cả lùi lại phía sau. Vĩnh tưởng mình đã quên.

Khương bất ngờ tìm đến. Vĩnh hơi ngạc nhiên nhưng vẫn tay bắt mặt mừng, hai người kéo nhau ra quán café gần nhà để hàn huyên. Khương cũng đã có gia đình, không hạnh phúc, chia tay, con còn nhỏ ở với mẹ. Khương bỏ dạy theo nghề nghiệp lang thang đây đó. 

Anh cũng để ý tìm An nhưng không gặp, có lần thoáng thấy bóng An chạy mưa ở cuối đường, hai bên cánh áo mưa phất phới như cánh bướm. Khương đuổi theo nhưng không kịp, cô đã mất hút, nghe Vĩnh nhắc tới An, Khương cười. 

- Dạ Điệp chứ ! lẽ ra cô ấy nên yêu tôi, tôi mới là người hợp với cô ấy, nhưng An yêu ông dù không thích nghi được với cái “Tôi” của ông, buồn thay ! 

Vĩnh cười buồn bã xót xa : 

- Ừ Dạ Điệp, cả tháng nay tối nào cô ấy cũng cho tôi nghe bài Magic Boulevard, ông có biết gì về cô ấy không ? 

- Không gặp được, nhưng biết, An không lấy chồng, vẫn yêu ông và vẫn thất vọng về ông. 

- Dạ Điệp của ông ung thư dạ dày giai đoạn cuối rồi, chắc là muốn vĩnh biệt ông đó thôi. 

- Gìờ cô ấy ở đâu ? 

- Ở đây ! trong thành phố này, An không chịu gặp ai hết. Nghe em của An nói cô ấy rất đau đớn và tiều tuỵ. An tránh né hết, nhất là ông, cô ấy bảo : “để mãi trong ông, An vẫn là cô bé Dạ Điệp của những chiều đốt lá”. 

Vĩnh im lặng, Khương cũng trầm ngâm rít thuốc. Trong họ hình như cùng vang lên giai điệu buồn dìu dịu của bài Magic Boulevard.

Hoàng Thị Viễn Du
(Cựu Học Sinh Trung Học Pleime - Pleiku)

Uống Rượu Giải Buồn

Bài Xướng: Uống Rượu Giải Buồn

Đối diện cơn buồn rót nửa ly
Lặng lờ trông khói thuốc nhâm nhi
Mở thư lười lĩnh thôi không đọc
Nhớ bậu lâu lơ chả muốn lì
tục ngữ có đi thì có lại
Thói đời cố tưởng vướng rồi phi
Cạn dòng lá thắm chưa từ biệt
Hết rượu cuối bài mắt sụp mi.

Cao Linh Tử
12.11.2015
***
Các Bài Họa:
Xin Can Bợm Nhậu
(Họa hoán vận)

Thách thức luân phiên uống cạn ly
Rượu ngon rót mãi, trổ gan lì
Khởi đầu thủ thỉ câu tâm sự
Kế đến khề khà chuyện thị phi
Đế sẵn, mồi thêm - tê buốt lưỡi
Mắt cay, đầu váng - nhạt nhòa mi
Xin can chớ có say sưa mãi
Gương xấu dành cho bọn thiếu nhi!

Phương Hà
***
Đừng Ai Cản

Thất tình rượu cứ rót đầy ly
Nốc chỉ một hơi mới thiệt lì
Bậu đã coi thường không đáng mặt
Qua đây mới thật đúng nam nhi
Chai đầy chai nữa thôi đừng cản
Chén cạn chén thêm dẹp thị phi
Uống đến khi nào quên hết thảy
Té bờ té bụi cũng vì mi.

Quên Đi
***
Tiến Tửu Tiêu Sầu

Chùn chân mỏi gối uống vài ly,
Cấm rượu con em tuổi thiếu nhi.
Chớ nhậu lai rai còn quá trẻ,
Lỡ say đổ bể chẳng nên lì.
Người đâu góc biển chân trời lạ,
Kẻ lại biệt tăm quất ngựa phi.
Tệ bạc như vôi tình lận đận,
Buồn ơi vĩnh biệt hãy chào mi!

Mai Xuân Thanh
Ngày 13 tháng 11 năm 2015
***
Uống Rượu Vì Ai???

Không là...bợm nhậu cũng cầm ly !
Gặp lại tri âm cố ráng lỳ
Mấy thuở chung bàn cùng bạn quý
Đôi khi bận bịu cảnh thê nhi
Trông mong dịp gặp người tri kỷ
Chẳng muồn cầu mơ kẻ thị phi
"Có quắc cần câu" men lúy tuý
Say tình say nghĩa bởi vì m !

Song Quang
11/15/15
***
Giải Sầu

Sầu nghiêng bình cạn rót tràn ly
Men rượu say hồng má nữ nhi
Giấc mộng tàn phai thôi vướng víu
Trái tim tan nát đã chai lì
Tình yêu chén mật bao cay đắng
Nhân thế miệng đời chuốt thị phi
Những tưởng sầu vơi sầu chất ngất
Bao giờ mắt lệ hết hoen mi

Kim Phượng

Bài Ca Dao Về Mẹ - Thơ Lý Thừa Nghiệp - La Tuấn Dzũng Phổ Nhạc

Thơ: Lý Thừa Nghiệp 

Phổ Nhạc:La Tuấn Dzũng 

Tiếng Hát: Hương Chiều

Thực Hiện: Khúc Giang

Mùa Thu Đã Vào Thành Phố

Có lẽ ! Thu đã vào thành phố
Sao lá vàng lay nhẹ cành khô
Ong bướm hoa không chỗ nương nhờ
Nghe chút lạnh mộng mơ chờ đợi

Mùa của những buồn rơi khơi dậy
Bao lệ sầu kết đọng thành mây
Tang thương lắm nhưng gầy guộc nhớ
Tiếng tơ lòng lã lướt ngàn Thu

Vào rừng yêu rối trận sương mù
Lời thỏ thẽ mùa Thu huyền hoặc
Lắng tâm hồn mặc khải Thu xưa
Ôi đẹp quá ! Thu vừa vào phố

Vô tình cơn gió thơm vàng lá
Xào xạc lòng bóng ngã vầng trăng
Mặn nồng rơi âm thanh lá rụng
Chỉ có Thu tiếng vọng vun tình

Xin người hãy dừng tay gom lá
Để Thu vàng trãi khắp đường xa
Cả không gian cảnh quả trời yêu
Kiêu hãnh lắm mùa Thu còn đó

Vĩnh Long 19-5-2010

Lê Kim Hiệp

Đôi Hài Lá

Ta lượm lá kết hài tặng em đó
Kim nắng vàng vá víu chỉ mù sương
Ta đính thêm dấu triện của mộng thường
Khi gót ngọc làm chao rừng thu vắng

Ta đan lên cọng lá bằng sợi nắng
Nên rất vàng và ấm những đơn sơ
Sợ rừng thu dụ dỗ bóng dại khờ
Hài lá sẽ quay về dù vạn lý

Ta lén thêu một chút lòng ích kỷ
Cho đậm màu thi vị mỗi thu sang
Để thấy ta ôm ấp gót dịu dàng
Mà cứ tưởng thuôn gầy vai êm ái

Em hãy mang đôi hài bằng lá ấy
Dù rừng tàn cạn lá, hết mù sương
Dù đời mai mốt mất tên đường
Cũng một chút nồng nàn đôi chân nhỏ

Chừng rồi thu cũng cạn theo thiên cỗ
Đôi hài xưa còn chỉ nắng ngây ngô
Đã sờn đi những mũi kim dại khờ
Ta muốn vá mà buồn theo hơi thở

Hôm nay thu, lá chất đầy trên cỏ
Dấu chân người còn đọng giữa bơ vơ
Chiếc giày xưa trên năm ngón ơ thờ
Thu ngã chết lối rừng không tống biệt

Hoài Tử

Thương Nhớ Ngày Qua

Thời gian tuy biết chẳng quay về
Để có thêm lần lạc bến mê
Cái thuở dại khờ ngơ ngẩn đó
Một đời vương vấn đất hương quê

Tuy biết thời gian qua đã lâu
Mà lòng luyết nhớ đến âu sầu
Dư âm kỷ niệm hoài tha thiết
Thương quá tuổi hoa, bạc mái đầu

Thời gian ơi hỡi trở về đây
Ta sẽ nâng niu với tỏ bày
Ôm trọn vào lòng bao chất ngất
Từng ngày tô đẹp đến mê say

Thương tiếc thời gian bao ước mơ
Ngu ngơ vá vội những dòng thơ
Trao về ngày cũ ngàn dấu ái
Nhớ quá một thời tuổi ngu ngơ

Hoàng Dũng

Sáu Bước Đơn Giản Để Giữ (Đầu) Óc Minh Mẫn...

Chỉ có một bộ phận nên gìn giữ cho to lớn. Đó chính là não bộ của bạn.

Michael Roizen (left) and Mehmet Oz 

Khám phá mới nhất bây giờ để ngăn ngừa bệnh Alzheimer là vitamine D3, mỗi ngày uống 2000IU, uống liên tục tới lúc chết. 

Khám phá này đã được phổ biến rộng rãi trên thế giới. Dĩ nhiên là cách ăn uống của Mehmet Oz và BS Michael Roizen rất tốt, nhưng vitamine D3 vẫn là chính. 

Phòng bệnh Alzheimer Bài viết của hai bác sĩ Mehmet Oz và Michael Roizen

Cơ thể thiếu Vitamin D sẽ gây những bệnh...

Phòng bệnh Alzheimer ngay bây giờ 

Ăn nhiều rau và hoa quả: Rau tươi, trái cây tươi là thức ăn chính cho bộ óc 

Phúc trình mới nhất của chính phủ cho biết rằng thuốc bổ (supplements), hay thuốc chữa bệnh không giúp gì được cả trong việc ngăn ngừa bệnh Alzheimer, tức là bệnh mất dần trí nhớ, bệnh lú lẫn. Đây là căn bệnh nhiều người già bị vướng phải, như trường hợp của cựu Tổng thống Ronald Reagan. 

Nhưng, phúc trình đó lại đưa ra những bằng chứng là nếu chúng ta chịu khó tập thể dục, tỏ ra năng động, ăn uống lành mạnh, giữ cho áp huyết thấp để máu có thể đưa lên não dễ dàng, chúng ta sẽ ngăn ngừa được bệnh mất trí nhớ. 

Bản phúc trình không gỉải thích vì sao. Nhưng chúng tôi sẽ phân tích cho độc giả biết rõ: trí nhớ của chúng ta trở nên yếu kém, sự suy nghĩ trở nên loạng quạng (fuzzy) khi lớn tuổi là do ảnh hưởng gộp của nhiều yếu tố khác nhau, yếu tố chính là óc của chúng ta không nhận đủ máu đưa lên đầu, vì mạch máu bị tắc nghẽn, hay bị hở, gọi chung là vascular dementia. 

Trong cả hai trường hợp, óc của chúng ta không nhận đủ dưỡng khí (oxygen) và đường (blood sugar). 

Chúng ta có thể ngăn ngừa những rắc rối này, hay sửa chữa những trục trặc đó bằng cách giữ cho mạch máu dẫn máu lưu thông lên não bộ đuợc thông tuông dễ dàng. Điều này có nghĩa là chúng ta cần làm những gì để giúp máu bơm lên đầu dễ dàng. Phòng bệnh là biện pháp chúng ta nên làm sớm. 

1. Hoạt động thể lực giúp máu chạy đều lên óc... 

Các nghiên cứu khoa học cho thấy các cụ già trên 65 tuổi chịu khó tập thể dục ít nhất ba lần một tuầntránh được một phần ba rủi ro vướng bệnh Alzheimer. Bạn có thể làm một trong những hoạt động sau đây tùy theo sở thích của mình: đi bộ (mỗi ngày đi bộ, ít nhất 10,000 bước đi), làm vườn, hay khiêu vũ. 

2. Ăn nhiều rau và hoa quả: 

Rau tươi, trái cây tươi là thức ăn chính cho bộ óc. Trong hoa quả và rau có chứa chất “flovonoids” giúp tăng cường hệ thống ngăn ngừa độc tố. Trong một cuộc nghiên cứu, nhóm người thích ăn rau quả tươi, uống trà, cà phê, hay rượu nho, có nhiều chất “flovonoids” thường có não bộ hoạt động tốt hơn người không dùng rau quả tươi, và sự suy sụp cuả não bộ tránh được tới 10 năm. Ngoài ra, nhiều cuộc nghiên cứu khác cho thấy mỗi tuần uống vài lần nước ép từ rau quả, sẽ giúp ngừa được 76% bệnh lú lẫn. 

3. Hay ăn thực đơn của dân Địa Trung Hải: 

Gồm có rau tươi, hạt đậu (grain), dầu olive, cá, và các loại hạt (nuts) sẽ giúp áp huyết giữ ở mức tốt. 

Ăn thực đơn của dân Điạ Trung Hải sẽ giúp tránh được bệnh Alzheimer khoảng 48% . Người hút thuốc lá có nhiều rủi ro bị Alzheimer hơn người không hút thuốc đến 80%. 

4. Đừng uống rượu mạnh quá độ. 

(Tốt hơn là không nên uống dù là một giọtcũng không thấm vào môi) Uống một chút rượu có lợi cho việc gìn giữ tế bào chất xám. Nhưng uống nhiều quá lại gây ngu không thấm vào môi) Uống một chút rượu có lợi cho việc gìn giữ tế bào chất xám. Nhưng uống nhiều quá lại gây nguy hại cho đầu óc, 25% người bị bệnh mất trí nhớ dính líu đến nghiện rượu. Đàn bà chỉ nên uống rượu mỗi ngày một ly. Đàn ông đuợc uống tới hai ly.

5. Duy trì huyết áp ổn định ở mức thấp: 

Huyết áp cao có thể làm cho mạch máu trên đầu bị hở hay đứt. Chính vì vậy, các chuyên gia y tế nói rằng huyết áp cao là nguyên nhân của 50% trường hợp gây ra lú lẫn. Chúng ta hãy ráng duy trì huyết áp ở mức thấp – lý tưởng là 115/75 – bằng cách ăn uống lành mạnh, tập thể dục hàng ngày, đừng để lên cân, béo mập.Nên theo dõi mức đường trong máu. Bệnh tiểu đường là dấu hiệu báo trước có thể bị hở mạch máu đầu, chảy máu trong não, gây ra bệnh lú lẫn. 

6. Tránh đừng để bụng phệ: 

Cuộc nghiên cứu theo dõi 6,000 người đưa ra kết quả cho thấy cái bụng phệ rất hại cho động mạch chính dẫn máu về tim, và máu lên đầu. Vì thế chúng ta nên duy trì vòng bụng dưới 35 inches cho các bà, và dưới 40 inches cho các ông.

Nguyễn Minh Tâm dịch theo S.F Examiner 

Trần Ngọc sưu tầm

Hoa Quỳnh

Thơ: Kim Phượng
Thơ Tranh: Kim Oanh

Nàng Tiên Huế

Nàng Tiên Huế ngủ say dưới ánh trăng ngà ngọc,
Giòng sông Hương: giải lụa bạc vắt ngang thân,
Cầu Tràng-tiền: mảnh lược thưa cài trên tóc,
Núi Ngự-bình: ôi vòm ngực giai nhân.

Mặt trời lên, Huế hiện hình trang lịch sử,
Nguyễn triều xưa thống nhất cả giang san,
Hoàng-thành uy nghi sừng sững dọc Hương-giang,
Lăng tẩm trang nghiêm nổi trên rừng xanh thẳm.

Huế trầm mặc, mưa rầm như bất tận,
Nhìn mưa rơi sầu lắng vọng thiên thu,
Những thành quách, đền đài, lăng mộ âm u,
Ẩn hiện cảnh huy hoàng của thời dĩ vãng.

Huế điêu tàn, Mậu-Thân tràn biển máu,
Những mồ chôn tập thể xác dân lành,
Huế vươn mình cho cuộc sống hồi sinh,
Nhưng dấu ấn kinh hoàng chưa mất hẳn.

Huế ngày nào, tung bay tà áo trắng,
Của bày tiên Đồng-Khánh tóc thề,
Giữa những chàng trai Quốc-học si mê,
Tay sách cặp nhưng hồn theo gió cuốn.

Huế mùa Thu, ngô đồng hồng tím nở,
Màu nhớ nhung lưu luyến lúc chia tay,
Trời hoàng hôn lơ lửng áng mây bay,
Chuông Thiên-mụ du hồn xa cõi tục.

Màn đêm xuống, thuyền trăng rời bến mộng,
Êm đềm trôi trên làn nước lăn tăn,
Huế ngàn năm ấp ủ giấc thiên thần,
Cho Từ-Thức quên đường về dương thế.

ChinhNguyen/H.N.T. 
 June 3/2013