Kính Mừng Thượng Thọ

Thơ & Thơ Tranh: Tica Nguyễn Xuân Hòa

Mừng Thượng Thọ

Thơ & Thơ Tranh: Tica Nguyễn Xuân Hòa

Bán Dạ Khai Hoa

Ảnh Chụp & Thơ: Nguyễn Cao Khải

Thơ Tranh: Kim Oanh

Lửa Hoa Niên Thắm Thiết Không Ngờ

Mẹ mua chiếc nón che mưa nắng
Che tóc mai sợi ước sợi thề
Nhiều khi nhìn không sao nhìn thẳng
Vành nón nghiêng che cũng đở quê

Mẹ mua đôi guốc tránh chông gai
Khi đã thương thương cả dấu hài
Đôi guốc thành đôi hia toán chạy
Vừa chép đề xong em nộp bài

Bởi má em ánh đào phơn phớt
Môi là mơ mơ thắm ngọt ngào
Tan trường về ung dung vòng đạp
Để bay bay vạt áo xôn xao

Em cười hồn nhiên vui chim hót
Em hiền ngoan cánh phượng trang thơ
Sao mỗi lần bên em cùng học
Lòng tôi cứ như dại như khờ

Vẫn còn nguyên lưu bút ngày xanh
Vẫn còn nguyên màu mực chân thành
Giữa sâu đâu đó hai dòng chữ
Thoảng hiện tình tôi sương mong manh

Là bài toán đố giải thật nhanh
Là đôi guốc mộc chạy lanh canh
Là nón là thơ là cánh phượng
Là tuổi hoa niên kết tụ thành

Bởi lòng tôi âm thầm lòng đất
Khối tình xưa hóa khối lượng dầu
Bốn mươi năm sau em khai quật
Ngọn lửa phun ra rực rỡ màu

Tạ ơn đời tạ ơn sự sống
Tạ ơn em đốt sáng tuổi thơ
Em sau trước vẫn là ước vọng
Lửa hoa niên thắm thiết không ngờ.

Võ Ý

Làm Thơ

Bài Thơ Xướng:
Làm Thơ
Thời gian thừa mứa tập tành thơ
Tứ bảo văn phòng sẵn đợi thơ
Cắn bút lim dim tìm ý lạ
Giấy buồn ngơ ngát chẳng ra thơ
Cháu con thấy ngộ bu ông nội
Bà xã cười châm ổng nhập thơ
"Tất cả xê mau đừng léo nhéo
Um sùm như thế khó làm thơ"

Quên Đi
***
Các Bài Thơ Họa:
Mần Thơ

Học dăm ba chữ cũng mần thơ,
Niêm luật lem nhem vẫn cứ thơ.
Viết lách tùm lum đầy sách báo,
Gieo vần tá lả ngập trang thơ.
Bạ đâu viết đó đều không kỵ,
Bất kể chỗ nào cũng có thơ.
Cứ tưởng mình là thi sĩ cội,
Nào dè con cóc cũng mần thơ !!!

Đỗ Chiêu Đức
***
1 - Học Thơ

Trai trẻ ham vui chẳng đọc thơ,
Tôn thờ tiền chiến các nhà thơ.
Tản Đà, Nguyễn Bính hồn phiêu lãng,
Thế Lữ, Phan Khôi nổi tiếng thơ.
Đôi lúc ngâm nga câu lục bát,
Đường thi, tứ tuyệt, ... mới làm thơ.
Năm nay sáu chín... già thong thả,
Tập tễnh, chậm chân ... ráng học thơ !

2 - Thả Hồn Thơ

Văn ôn võ luyện tập làm thơ,
Ngẫu hứng ươm tơ mới dệt thơ.
Quần quật quanh năm không đọc sách,
Cần cù suốt tháng chẳng xem thơ.
Con thuyền đứng giữa dòng sông lạnh,
Đò dọc nằm im...tác phẩm thơ...
Tri dị hành nan nên gắng sức,
Thả hồn phiêu lãng ráng hồng thơ...

3 - Yêu Thơ

Thi nhân thiên phú ngập hồn thơ,
Thưởng thức mơ màng vạn ý thơ.
Cuộc sống bon chen chưa đọc sách,
Cảnh đời vật lộn khó xem thơ...
Kinh qua thử thách nay già lão,
Trở lại bó tay gởi gắm thơ...
Cắn bút đôi câu... sao cụt hứng !
Buồn tình, xướng họa ... mới yêu thơ...

Mai Xuân Thanh
***
Lão Làm Thơ

Suốt ngày bầu bạn với câu thơ
Tâm trạng vơi đầy trút gởi thơ
Hạnh phúc - niềm vui tràn mặt giấy
Buồn đau - nỗi khổ ngập bài thơ
Tri âm khi trẻ là người đẹp
Tri kỷ lúc già ấy tứ thơ
Ví thử Phú-Ông đòi hoán đổi
Thằng-Bờm-Ta quyết giữ vần thơ !

Phương Hà
***
1-Tôi Viết Tình Thơ

Khi xưa, nhớ thuở viết tình thơ
Tập tễnh cho nên chẳng vận thơ
Len lén trao em,lời ấp úng
Ngập ngừng mượn sách ghép bài thơ
Chờ hoài chẳng thấy nàng hồi đáp
Đợi mãi không nhìn "ẻn" trả thơ
Ngày nọ được tin người gởi nhắn:
"Thơ gì "sến quá" chớ mần thơ "!

2-Chỉ Tại ...Thơ

Rồi tôi từ ấy...chả mần thơ
Lên núi kiếm Thầy dạy học thơ
Nhờ gió gieo vần câu lục bát
Cậy mây mượn ý viết Đường thơ
Bao năm xuống núi về thôn củ
Mấy tháng trèo non trốn tuổi thơ
Tìm lại người xưa...thì nay đã...
Lấy chồng em bỏ cuộc chơi thơ

Song Quang
***
Tập Mần Thơ

Nhất cấp thì tôi biết luật thơ
Leo lên nhị cấp lơ mơ thơ
Làm quen muốn tỏ vài duyên dáng
Tập tán khoe bày mấy vận thơ
Tìm lục sắp hoài không vẹn ý
Xóa bôi xếp mãi chẳng thành thơ
Cóc kia hoảng vía xin tha mạng
Thấy tủi thân mình tạm gác thơ!

Nguyễn Đắc Thắng
2015.10.16
***
A Ha! Tứ Đây Rồi

Khi nào buồn quá tớ mần thơ
Đến lúc say mèm lạc vận thơ
Thoái lỗ thơ tuôn ra vần trắc
Chạy làng tứ nghẹn lại bài thơ
Mài nghiên thấp thỏm người vẩy bút
Gác viết chờ mong kẻ họa thơ
Vớ được email ồ thích quá
Thôi thì viết bậy cũng là thơ

Chân Diện Mục
***
Thơ Và Tôi

Thấm đậm lâu rồi những tiếng thơ
Hòa trong huyết quản thuở còn thơ
Lời ru êm ái ca dao mẹ
Giọng đọc ngọt ngào truyện tích thơ
Mấy bận tang thương vần cuộc thế
Bao nhiêu chứng tích dậy hồn thơ
"Chim quyên xuống đất ăn trùng" hót
Để lại còn chi chỉ có thơ.

Cao Linh Tử
17.10.2015
***
Tập Làm Thơ

Hồn lỡ sa vào văn với thơ
Mười thương chín nhớ nhớ nàng thơ
Trắc bằng luật đối luôn in trí
Lục bát gieo vần giữ lấy thơ
Đường luật Cổ thi xin hội ý
Tự do Thơ mới tạm làm thơ
Mai này kha khá về thi phú
Cảm tạ chân tình bạn hữu thơ

Kim Phượng

Lương Hữu Từ Trong Lần Về Việt Nam.

Trong lần về thăm quê nhà Vĩnh Long tháng 7 năm 2015, anh Lương Hữu Từ, chồng chị Nguyễn Thị Hạnh, CHS Tống Phước Hiệp Vĩnh Long, có mời một số Bạn cũ đến dự buổi tiệc thân mật tại quán Tương Lai.
Thật tiếc vì đang bịnh, tôi không thể đến dự buổi gặp gỡ thân mật và vui vẻ này.
Để có được những hình ảnh đăng, tôi đã điện thoại hỏi các bạn đến dự. Thật là hên, chị Nguyễn Thị Phỉ đã chuyển cho tôi những tấm ảnh dưới đây:
(Có một số Bạn tôi không biết tên, chờ bổ sung sau)
Huỳnh Hữu Đức

 Quang cảnh buổi gặp gỡ

 Từ trái sang phải: ...,Người mặc áo đỏ là anh Từ,....,Xuyên.

Xuyên, Thành, Khải(Hoàng), Phụng (Nguyễn),....

..., Khai, Xuân (chồng của Sương), Khải (Dương), Điệp (Lê).

Thơ, Chí Thanh, Duyên,...

Ảnh kỷ niệm trước khi ra về- Chị Phỉ (người mặc áo hường).Thu (đứng dưới cùng bên phải sát tường).

Hình ảnh Nguyễn Thị Phỉ
Đăng ảnh Huỳnh Hữu Đức

Thúy Kiều Tâm Sự

Bối rối trong lòng nghĩ chửa ra
Chữ Tình chữ Hiếu phải thông qua
Oan Cha để Chi lo đền đáp
Quạt ước nhờ Em giúp đấy a
Chỉ tại Thằng Tơ xưng bậy bạ
Nào ngờ Quan Án lại ranh ma
Có tiền mọi việc đều xong cả
Nên Chị Em mình, phải tính xa.

Thái Hanh Viên Ngoại

Mong Manh

Mong Manh

Dầu chân trên cát trắng
Lớp lớp bụi trần ai
Sương mong manh ngoài nắng
Đời như áng mây bay
Mailoc***
Mong Manh
Hồn mong manh mây trắng
Trôi dạt đến tuyền đài
Xin nương theo vạt nắng
Êm lắng cõi Thiên Thai

Kim Oanh
***
Mong Manh

Ái tình là thế tợ phù vân
Tan tụ mong chi nhẩm tính lần
Phú quý cơ hàn như bọt nước
Mong manh không có lụy cõi trần

Kim Phượng

Ai Thở Sâu Thì Sống Lâu

 Hít thở là sự sống. Bạn có thể nhịn ăn trong vài ngày nhưng không thể nhịn thở trong vài phút. Chỉ ngộp thở trong vài phút thôi cũng sẽ giết chết bạn. 

1- Khoa học đã chứng minh: 

Đủ lượng oxy trong cơ thể sẽ giết tất cả vi trùng, vi khuẩn và vi-rút. Tiến sĩ Otto Warburg đoạt giải Nobel năm 1931 nhờ chứng minh được ung thư sẽ không phát triển trong môi trường giàu oxy. Hiện nay, giới y khoa đều biết hầu hết bệnh đau tim đều do thiếu oxy. 

Các bạn nên chú ý về hít thở nếu muốn trẻ lâu. Lão hóa là do cơ thể bị nhiễm độc do hấp thu phải chất độc và sự hư hỏng các tế bào. Những người trẻ lâu nhờ vận động nhiều và tống chất độc ra hiệu quả. Điều đầu tiên cơ thể bạn làm để tống chất độc là kết hợp chúng với oxy.

2- Chức năng của hít thở:

- Cung cấp oxy vào máu cho máu tuần hoàn đến não

- Kiểm soát năng lượng sống, từ đó kiểm soát tâm trí của bạn.

3- Kiểu hít thở:

- Nông

- Trung

- Sâu

4- Công dụng của hít thở:

Tăng năng suất, tăng sinh lực, tăng sáng tạo, vui vẻ hơn, ngăn chặn lão hóa.

Hầu hết vùng phổi của bạn nằm ở lưng. Hầu hết con người hít thở nông bằng miệng, ít sử dụng cơ hoành. Cách hít thở này khiến cơ thể chỉ sử dụng phần trên cùng của phổi nên hấp thu được một lượng nhỏ oxygen. Do đó dẫn đến bạn thiếu năng lượng sống và dễ có nguy cơ bệnh tật. Chưa kể thở bằng miệng dễ khiến hơi thở của bạn có mùi. 

5-Cách Hít Thở Tối Ưu

Đây là cách hít thở đúng: một nhịp hít thở bao gồm ba phần: Hít – Giữ – Thở. 

Bạn hít bằng mũi, miệng đóng lại, thở ra cũng bằng mũi. 

Hít thở theo nhịp 1-4-2. Hít vào 1. Giữ trong 4. Thở ra 2.

Khi hít vào phần bụng phồng ra để cơ hoành di chuyển xuống dưới mát xa các cơ quan nội tạng. Tưởng tượng một quả bong bóng căng phình ra.

Khi thở ra phần bụng thóp vào để cơ hoành di chuyển lên trên mát xa trái tim nhỏ bé của bạn. Tưởng tượng bụng như máy hút bụi co rút lại.

Bài tập: Hít vào trong 5 giây. Giữ trong vòng 20 giây. Thở ra trong 10 giây.

Bạn có thể nâng số lần lên dần dần. Đạt được đến nhịp 10-40-20 là bạn đã đặt chân vào thế giới hít thở của các thiền sư thông tuệ Ấn Độ . Đừng cố gắng quá sức. Ngạt thở chết luôn. Thử mỗi ngày hít thở như vậy 3 lần, mỗi lần 10 phút. Bạn sẽ cảm thấy nguồn năng lượng của mình cuộn chảy và tâm hồn bình an. Các bạn nên tập vào buổi sáng tinh mơ khi mới thức dậy, buổi trưa khi nghỉ ngơi, buổi tối trước khi đi ngủ 10 phút. 

Lần đầu tiên tập hít thở, các bạn sẽ cảm thấy năng lượng tràn đầy. Bạn sẽ cảm thấy như có một nguồn suối lạch chảy thông khắp cơ thể. 

Sau 7 ngày đầu tiên tập hít thở bạn sẽ cảm nhận được sức khoẻ chuyển biến rất tốt. 

6-Hơi Thở và Tâm Trí

Bạn có để ý khi mình sợ hãi, căng thẳng, mệt mỏi, hơi thở của bạn gấp gáp và rất nông không? Bạn có để ý khi mình thư giãn , bình tâm, bạn thở chậm và sâu hơn không? Hít thở ảnh hưởng đến tâm trí của bạn.

Thở có thể thay đổi cuộc sống của bạn.

-Nếu bạn cảm thấy căng thẳng, hãy thở. Thở sẽ làm bạn bình tâm và làm dịu những nỗi đau.

-Nếu bạn lo lắng về điều gì sắp xảy ra, hoặc vướng vào một điều đã qua, hãy thở. Thở sẽ mang bạn trở lại hiện tại.

-Nếu bạn thiếu dũng cảm và quên đi mục đích sống của mình, hãy thở. 

-Nếu bạn có quá nhiều việc phải làm, hoặc bị xao lãng trong ngày làm việc, hãy thở. Thở sẽ giúp bạn tập trung vào điều quan trọng nhất bạn cần làm ngay bây giờ.

-Nếu bạn đang dành thời gian với một người bạn yêu thương, hãy thở. Thở sẽ giúp bạn cảm nhận giây phút hiện tại với người ấy, thay vì nghĩ lan man về những việc khác bạn cần làm.

-Nếu bạn đang tập thể dục, hãy thở. Thở sẽ giúp bạn tận hưởng bài tập, và nhờ vậy bạn sẽ tập được lâu hơn.

-Nếu bạn đang di chuyển quá nhanh, hãy thở. Thở sẽ nhắc nhở bạn đi chậm lại và thưởng thức đời nhiều hơn.

Chúng ta hãy thở đi. Và tận hưởng từng giây phút của đời này.

90% năng lượng của bạn nên đến từ hít thở. Thở là cách quản lý căng thẳng tốt nhất. Trên thế giới có những chuyên gia dạy về cách hít thở.. Yoga cũng là một cách tập hít thở siêu hiệu quả. Cách hít thở trong bài viết nầy là cách đơn giản nhất giúp mọi người mau chóng cải thiện sức khỏe

Elizabeth Barrett Browning

Tran Ngoc sưu tầm

"Nụ Tầm Xuân" Phiếm Luận

Hoa Đậu Biếc

- Ca dao: Ca là ca hát; dao là bài hát không chương khúc. Ca dao là bài thơ được hát hò tự nhiên, không tiết tấu, giọng điệu không cố định như Dân ca. Ca dao diễn tả tâm tư, nguyện vọng và nhất là tình cảm trong thực tế đời sống hàng ngày.
- Tục ngữ: Tục là thói quen đã có từ trước; ngữ: là tiếng nói. Tục ngữ là câu thơ hoàn chỉnh, tự nó đã đầy đủ ý nghĩa, đúc kết kinh nghiệm về con người, về xã hội về thiên nhiên. Tục ngữ được xem là cái túi khôn của dân Việt chúng ta.ví dụ:

                             Con hư tại mẹ, cháu hư tại bà.

Hay là:

                            Cười người chớ khá cười lâu,

                 Cười người hôm trước,hôm sau người cười.

Có một điều khá thú vị giữa ca dao và tục ngữ: ca dao thì thiên nhiều về tình cảm, còn Tục ngữ lại thiên nhiều về lý trí hơn.

- Thành ngữ : cũng là câu như tục ngữ, nhưng tự nó không đủ nghĩa, về mặt ngữ pháp thành ngữ là một câu không hoàn chỉnh, thường dùng để chỉ sự việc, hành động đã hoặc đang diễn ra cho có vẻ văn hoa một chút.Ví dụ:

                               Chở củi về rừng ; bắt cóc bỏ dĩa ...

    ***

 

Hoa Bưởi

             "Trèo lên lên trèo lên lên cây bưởi.. hái.. hoa.

                Bước ra ra vườn cà hái nụ.. tầm.. xuân.."

Giọng hát Thái Thanh văng vẳng rung động lòng người. Ngoài chất giọng thể hiện ca từ, còn có cả lời. Nụ Tâm Xuân, một bài hát được nhạc sĩ Phạm Duy phổ nhạc từ Ca dao:

                       Trèo lên cây bưởi hái hoa

             Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân

                    Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc

                  Em có chồng anh tiếc lắm thay

                       Ba đồng một mớ trầu cay

         Sao anh không hỏi những ngày còn không

                        Bây giờ em đã có chồng

              Như chim vào lồng như cá cắn câu

                     Cá cắn câu biết đâu mà gỡ

                Chim vào lồng biết thuở nào ra.

Một bài ca dao đã làm tiêu tốn không biết bao nhiêu thời gian của các nhà khoa học cũng như học giả. Ngoài ba chữ Nụ Tầm Xuân, trong dân gian còn  lưu truyền câu chuyện cho rằng chúa Trịnh Đáng và Đào Duy Từ chính là tác giả bài ca dao này.

Một bài ca dao làm xao xuyến lòng người như thế, làm sao tránh khỏi thêu dệt; những thắc mắc; nghi vấn với những người yêu thích ca dao.

Mỗi khi nghe Bài hát Nụ Tầm Xuân, tôi cũng thế:

Tại sao lại trèo lên cây bưởi để hái hoa? cây khác không được sao?

Bước ra vườn cà hái nụ tầm xuân. Sao phải là vườn cà mà không là vườn khác, vườn đậu chẵn hạn? Nơi vườn cà có nụ tầm xuân chăng? Nụ tầm xuân là nụ gì? ..Rồi còn câu chuyện của Trịnh Đáng và Đào Duy từ có thật không?...

                       Mỗi mùa xuân thơm lừng hoa bưởi

                       Rắc trắng vườn nhà những cánh hoa vương...

                                             (Mùa Hoa Bưởi của Tô Hùng)

                    ...Đôi bạn ngày xưa học chung một lớp

                       Cây bưởi sau nhà ngan ngát hương đưa...

                                        ( Hương Thầm của Phan Thị Thanh Nhàn)

                       Trèo lên cây bưởi hái hoa

Hoa Bưởi thật thơm. Một hương thơm nhẹ nhàng nhưng quyến rũ.

Các thiếu nữ xưa đâu được như các cô ngày nay, có đủ thứ dầu gội cùng hương liệu cho mái tóc. Các thôn nữ thời đó chỉ có cách là tận dụng cây nhà lá vườn để tạo hương thơm cho mái tóc. Hoa bưởi là một trong những hương liệu được ưa thích. Chính vì thế mà chàng trai không ngần ngại hái cho được mỹ phẩm "bông bưởi" tặng nàng. Đó cũng như Hồng Phấn tặng Giai Nhân.

    Đúng là

                           Thương em mấy núi cũng trèo
                     Mấy sông cũng lội mấy đèo cũng qua.

 

(Hoa Bưởi được bày bán)  

Ngày nay, nhất là ở miền Bắc, hương thơm hoa bưởi vẫn luôn được yêu chuộng, nhất là nữ giới. Thông thường bưởi ra hoa vào mùa xuân. Bà con nông dân thường hái mang ra thành bán, có khi giá lên đến trên 300 000 đồng / kg hoa tươi.

                   Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân

Trong ca dao chúng ta có câu:

                         Tháng chạp là tháng trồng khoai

                 Tháng giêng trồng đậu tháng hai trồng cà...  

Chúng ta thấy từ hoa bưởi đến vườn cà đều xuất hiện vào mùa xuân. Cả không gian thời gian đều rất hợp lý. Nhưng còn "Nụ Tầm Xuân" thì thế nào, có phải là hoa của cây tầm xuân hay chỉ là một cách ví von hình tượng hoá cho trí tưởng tượng của chàng trai chăng?

Chính vì thế tôi cũng đi tìm lời giải thích "Nụ Tầm Xuân".

 "Nụ Tầm Xuân" có hai nghĩa, đen và bóng.

Nghĩa Đen:

Về nghĩa đen thì có các cách giải thích sau:

Bài viết về Nụ Tầm Xuân của bác sĩ Phan Ngọc Hà có đoạn như sau:

- Từ Nguyên Tự Điển chỉ ghi Tầm Xuân là đi tìm mùa xuân, có  mấy câu thơ liên quan đến ý nghĩa của hai chữ Tầm Xuân:

           Tầm Xuân du thượng lộ
           Truy yến nhập tiên gia 

                                  (Trần Tử Ngang)

hay:    Ngũ hành tương  cấm hoa

          Thập bộ tưởng tầm xuân 

                               (Mạnh Hạo Nhiên)

Thi nhân của nền Văn chương Hoa Việt cũ không có nhiều cảm hứng trước loài hoa tầm xuân vì nó hiếm hoi hay vì hương sắc quá khiêm nhường trước những mẫu đơn, hải đường, hoàng mai, tịnh lan, ...nhưng dù hiếm hoi thì "nụ tầm xuân' cũng đã có tên trong nền văn chương Đai Việt. Như đã nói, tình, ý gởi gắm trong mấy câu ca dao thật yêu kiều và lãng mạn.

- Là tên của một loài hoa.

Cũng từ bài viết của BS Phan Ngọc Hà:

 Theo công trình nghiên cứu của Nguyễn Xuân Đức thì có một loại hoa họ đậu được phân phối nhiều ở duyên hải miền Trung Việt nam có tên là Tầm Xuân hay còn gọi là hoa Đậu biếc có màu xanh tím. ( không phải màu xanh biếc-HĐ)

Hoa Tầm Xuân

 Sách và tài liệu của giáo sư Phạm Hoàng Hộ cũng như của Võ Văn Chi và Lê Khả Kế, chỉ cho thấy Tầm Xuân thuộc họ nhà Hồng (Rosaceae) với các loài sau: Rosa Tunquinensis ( Tầm Xuân Bắc hay còn gọi là Quầng Quầng), Rosa cymosa (Tầm Xuân-Hồng choắt- Hồng roi), Rosa multiflora (Tầm Xuân đa hoa).

 Tự Điển của Nguyễn Đình Hoà dịch chữ Tầm Xuân sang tiếng Anh là Dogrose (Hồng chó hay hồng cẩu) thật không thanh lịch gì hết, vì tất cả những loài hoa hồng này chỉ là những loài hoa mà cành cây đầy gai góc mà màu hoa từ trắng đến hồng nhạt, không có loài nào nở ra xanh cả.

- Theo Bách khoa toàn thư mở Wikipedia:

Tầm xuân, danh pháp khoa học Rosa canina L., là một loài hoa hồng leo có nguồn gốc Châu Âu, Tây Bắc Phi và Tây Á,  là loài cây bụi sớm rụng lá có chiều cao từ 1–5 m, mặc dù đôi khi chúng cũng có thể leo cao hơn tới ngọn của các loài cây khác. Thân tầm xuân có nhiều gai sắc, nhọn, có móc giúp chúng leo dễ dàng. Lá  kép lông chim, với 5-7 lá chét. Hoa thường có màu hồng nhạt, biến đổi từ hồng đậm tới trắng, với đường kính 4–6 cm và có nhiều cánh, lúc chính thành quả màu cam đỏ cỡ 1.5–2 cm.

Tầm xuân có hoa đẹp nên được trồng ở nhiều nơi để làm cảnh.

Tầm xuân có một số hoạt chất chống ôxy hóa. Quả tầm xuân có lượng vitamin C cao và dùng để làm Xi rô, trà...

Trong Ðông y, tầm xuân là một vị thuốc. Người ta thường thu hái hoa, quả, cành và rễ để làm thuốc. Theo quan niệm của Đông y, tầm xuân có công dụng thanh nhiệt, lợi thấp, trừ phong, hoạt huyết, chỉ huyết, giải độc, giảm đau, thường dùng để chữa các bệnh như hoàng đản, thuỷ thũng, lỵ, tiêu khát, ỉa chảy, đái dầm ở trẻ em...

                                                              Trái Tầm Xuân                                                       

Nghĩa Bóng

Nghĩa Bóng là cô gái xinh đẹp đang mơn mởn đào tơ, tựa như đoá hoa vừa hé nở.

Nụ tầm xuân gợi cho chúng ta về tuổi trẻ, tuổi thanh xuân.

Có lẽ chàng trai trong bài này cũng không hề biết cây Tầm xuân là giống cây gì? Bông hoa đẹp hay xấu? màu sắc ra sau? thơm hay không? Mà chàng ta chỉ nghĩ và chỉ biết nụ tầm xuân chính là những cánh hoa cà hay những nụ hoa nào đó thật gần gũi với cuộc sống thường ngày đang hé nở, lãng mạn hơn, tình tứ hơn, đấy là nụ hoa trong trí tưởng tượng, tượng trưng cho cô thôn nữ đáng yêu đang độ xuân thì. Là tình cảm, là trái tim của cô gái mà chàng mơ tưởng

                        Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc

                       Em có chồng anh tiếc lắm thay...

Câu này đã khiến tôi hình dung chàng trai đang đi đến, tiến lại gần và nắm giữ lấy tình yêu, nắm giữ lấy trái tim của nàng thôn nữ, và tình yêu của hai người thật tươi sáng thật rực rở như nụ hoa vừa nở ra xanh biếc, cho dù hoa cà có màu tím.

Tuy nhiên mối tình tươi đẹp này lại ngắn ngủi, kết thúc thật buồn, để lại sự tiếc nuối trong lòng chàng trai.
           Đâu là nguyên nhân sự tan vỡ?

      Ba đồng một mớ trầu cay. (Ý câu này ám chỉ tiền cưới hỏi không có là bao ).

Dựa vào câu trên đây, tôi cho rằng vì nghèo, nên chàng trai không tiền dạm hỏi mối mai, đành phải đưa mắt nhìn người yêu đi lấy chồng mà lòng đầy xót xa...

- Thế còn câu chuyện về Chúa Trịnh Đáng và Đào Duy Từ?

 Theo chuyện kể dân gian, đây là bài thơ mà chúa Trịnh Đáng chiêu dụ Đào Duy Từ về phục vụ cho mình, cùng lời từ chối của họ Đào.

Những câu đầu là lời của Trịnh Đáng than thở vì không giữ được họ Đào, có ẩn ý gởi lời chiêu dụ:

                       Trèo lên cây bưởi hái hoa

             Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân

                   Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc

                 Em có chồng anh tiếc lắm thay

Còn lại là câu trả lời trong luyến tiếc của Đào Duy Từ:

                      Ba đồng một mớ trầu cay

         Sao anh không hỏi những ngày còn không

                      Bây giờ em đã có chồng

            Như chim vào lồng như cá cắn câu

                  Cá cắn câu biết đâu mà gỡ

              Chim vào lồng biết thuở nào ra

Nhìn vào bản chất và cương vị của chúa Trịnh Đáng, ông không bao giờ chiêu mộ hiền tài qua những câu thơ thất tình chán nản của một anh chàng nhà quê hay nho sĩ nghèo như thế.

Cũng như Đào Duy Từ thuộc hàng khai quốc công thần của triều Nguyễn, một lòng trung thành với chúa Nguyễn Phúc Nguyên, ông sẽ chẳng bao giờ có những lời thơ tỏ ý không hài lòng; lấy làm tiếc khi phải phục vụ cho chúa Nguyễn.

Từ đó, chúng ta thấy câu chuyện của chúa Trịnh Đáng và Đào Duy Từ không hợp lý.

Cho dù câu chuyện có hay không, nhưng cũng là một giai thoại khá thú vị trong dân gian Việt Nam.

Hoa Cà 

Dựa vào các tìm hiểu theo khoa học về xuất xứ của cây Tầm xuân, qua những ý kiến của các nhà khoa học và các học giả, cũng như thời điểm trồng cà; kết hoa của cây bưởi,  "Nụ Tầm Xuân" trong bài ca dao trên không thể là hoa của cây Tầm Xuân, có thể chỉ là thể ví, ám chỉ cô thôn nữ hoặc có thể là trái tim của người con gái vào độ xuân thì. Chàng trai quê hay hàn sĩ nào đó, mượn loài hoa gần gũi, thân quen trong cuộc sống hàng ngày, cũng có thể là hoa cà, đang hé nụ, khoe hương toả sắc, để nói lên tâm sự của mình.

Huỳnh Hữu Đức

Hình Ảnh: Sưu Tầm trên Internet