Những khi buồn tôi thường suy nghĩ tản mạn,viễn vông lắm Điều tôi thường liên tưởng đến nhất đó là sự Yêu thương giữa mình với mọi người trong cuộc sống này.
Tôi muốn viết ra những gì chan chứa trong lòng, nhưng tiếc thay tôi chỉ là nhà giáo bình thường chớ không phải một học giả hay một triết gia cao thâm nên khó viết ra cho dược rõ ràng, đầy đủ. Nếu có gì không đúng, không họp tình, họp lý mong quí bạn thông cảm cho .
Tôi nghĩ rằng nếu Thương Đế hỏi tôi: “Con hãy cho Ta biết cái gì con cho là đặc ân qúi báu nhất mà Ta đã ban tặng cho loài người chúng con ?”
Tôi sẽ sụp đầu lạy Ngài ba lạy và thưa rằng:” Thưa Thượng Dế ngoài hình hài đẹp đẽ và trí óc thông minh Ngài đã tạo nên con người chúng con, đặc ân qúi báu nhất chính là lòng yêu thương.mà Ngài đã ban tặng chúng con . Vì con nghĩ : nếu thế giới này không có tình thương thì nhân loại sẽ đi về đâu ? Nếu cuộc đời này thiếu tình thương thì còn ý nghĩa gì nữa? Và riêng con mỗi khi cảm thấy yêu thương và được yêu thương thì sung sướng và hạnh phúc hơn bao giờ cả... xin tạ ơn Thượng Đế”
Tôi cũng cảm thấy : tình thương sao nó rộng lớn quá, bao la quá khó cho mình định nghĩa rốt ráo được . Trong ta có biết bao nhiêu thứ tình : nào là tình thương đối với quê hương xứ sở, với gia đình, với bè bạn, với người yêu, với thiên nhiên vạn vật và một thứ tình thật mênh mông hơn nữa đó là tình thương giữa con người với con người với nhau, còn gọi là tình nhân loại.
Mỗi thứ tình đều có hương vị, sắc thái riêng của nó không thể lấy cái tình này thay thế cái tình kia được bao giờ . Tình ban không thể thay thế tình ỳêu, tình gia đình không thể thay thế tình quê hương, đất nước v..v...tôi cảm thấy như vậy
Tôi còn nhớ năm học lớp 12 một ông Thầy đã dạy chúng tôi về lòng yêu thương thế này : “ Các con ơi ! các con nên biết “ Yêu thương và được yêu thương “ là nhu cầu tình cảm thâm sâu nhứt , cần thiết nhứt của con người, thiếu nó ta sẽ hụt hẫng, cô đơn và khổ sở vô cùng . Đó là con đường , là bờ bến hạnh phúc gần nhứt để ta đi tìm.v...v....”
Về sau, tôi lai gặp ý nghĩa Yêu Thương giống như lời cuả ông Thầy ngày xưa trong hai quyển sách mà tôi rất ngưỡng mộ đó là quyển “ Đắc nhân tâm “ cuả triết gia Mỹ Dale Carnegie và quyển “Con dường hạnh phúc” của văn hào Pháp Victor Pauchet mà hai ông thường nhắc đi nhắc lại nhiều lần ý nghĩa Yêu Thuong đó và đã gây nhiều ảnh hưởng trong đời tôi
Càng lớn lên ý thức được viêc đời thì tôi mới hiểu tại sao Phật Thích Ca , Chúa Jésus được người đời tôn thờ muôn thuở dù một người cầm bình bát đi khất thực , một người áo vải, dép rơm không tiền tài, thế lực chi cả . Nếu không phải là nhờ hai Ngài dạy điều cao qúi nhất trên thế gian này là lòng Yêu Thương hay sao ? Phật dạy ta lòng “Từ bi Hỷ xả, Chúa dạy lòng “Bác ái Vị tha, Kính Chúa Yêu Người”...chung qui cũng đều dạy ta tình thương đối với mọi người và vạn vật mà nhà Phật gọi chung là chúng sinh ..
Ông Lão Tử cũng có nói câu giống như vậy:“ Ngã hữu tam bữu trì nhi bảo chi : nhất viết từ, nhì viết kiệm, tam viết bất cảm vi thiên hạ tiên”
Có nghĩa là : Ta có ba điều qúi báu để gìn giữ : nhứt là Từ Tâm, nhì là cần kiệm hạn chế riêng tư và dục vọng tham muốn : thiểu tư quả dục ba là không cho thiên hạ cảm thấy ta trên trước hơn họ .
Trong những năm gần đây, tưởng cũng nên nhớ đến hai Vị được mọi người trên toàn thế giới tôn kính, tiếc thương, sau khi qua đời đó là : mẹ Térésa người Ấn Độ và công nương Diana người Anh, chẳng qua vì suốt đời hai vị tận tình hy sinh , cứu giúp những người nghèo khổ, bênh tật , trẻ em mồ côi.bơ vơ thiếu che chở, dưỡng nuôi, dạy dỗ.
Về Việt Nam tôi cũng thường gặp qúi Ni cô, qúi Soeur còn rất trẻ ở các trại : người mù, phong cùi, trẻ em mồ côi, người già khuyết tật.,..... Qúi vị ấy hy sinh tuổi trẻ của mình để suốt đời gần gũi săn sóc dưỡng nuôi những người bất hạnh hơn mình . Đừng tưởng họ buồn, không đâu ! họ vui vẻ lắm cơ ! Vì họ không sống cho mình mà cho người khác , sống có mục đích, có lý tưởng. Thật tình , trước họ tự nhiên tôi tự thấy mình quá bé nhỏ còn họ rất vĩ đại vi tôi không bao giờ có thể làm được như họ, vói cao lên bằng họ bởi đòi hỏi hy sinh quá lớn lao : thương người như thể thương thân ; quên mình để lo cho người khác. Tôi liên tưởng : dù qúi vị ấy bên ngoài không cần mặc áo cà sa, không khoác áo nhà dòng ....nhưng bằng hành động âm thầm như vậy, quả xứng đáng là những bậc Chân Tu nêu cao lẽ Đạo còn hơn là giảng kinh, thuyết pháp.
Đối với những người có lòng Nhân , có lòng quảng đại như vậy thì hạnh phúc đồng nghĩa với Từ Tâm rồi. Tôi vẫn nhớ câu nói này rất đúng :“Hạnh phúc khác nào nụ hôn, muốn có cần phải có hai người , ta và người khác cùng chia xẻ , chớ không thể đơn độc một mình mà có được.”
Phật cũng dạy: “ Hạnh cần có trước nhứt của người Phật tử phải là Từ Bi”tôi nghĩ người nào không biết thương ai thì tu uổng công thôi. Do lòng từ này mà Phật đã bỏ ngai vàng khổ công tìm Đạo để cứu nhân, độ thế. Do lòng từ này, Chúa chiu khổ hình trên thánh giá.
Dù không định nghĩa rốt ráo được tình thương nhưng tôi cũng xin mạo muội tìm xem những gì liên quan đến lòng yêu thương ra sao ? Xin lần lượt kể ra sau đây :
1-Yêu thương là tưởng nhớ:
Hễ yêu thương ai là ta luôn tưởng nhớ đến người ấy dù nghìn trùng xa cách đi nữa , “Tam tứ sông cũng lội , thập lục đèo cũng qua “ để được gặp nhau cho thỏa lòng tưởng nhớ, chứ sao
Ăn món gì ngon ta cũng nhớ đến người ấy. Đi chơi đâu cũng nhớ tới người ấy, nếu không có người ấy thì ta nghe thiếu vắng làm sao ! Nói gì khi cặp tình nhân sống xa nhau thì nhớ đêm nhớ ngày, nhớ quên ăn quên ngủ..... họ mắc chứng bịnh gọi là Tương Tư rồi . Cầu trời trong chúng ta đừng có ai mang chứng bịnh Thầy chạy này như Xuân Diệu than thở:
Anh nhớ tiếng, anh nhớ hình, anh nhớ ảnh
Anh nhớ em, anh nhớ lắm em ơi !.
Hay câu ca dao:
Chàng về cho chóng mà ra
Kẻo em chờ đợi sương sa lạnh lùng.
Trước kia, sau khi người vợ hiền mất, tôi đau khổ quá không thiết sống nữa mới tìm đến một vị sư ông nhờ an ủi , khuyên lơn, sau đó được ông khuyên: “ Con có thương thì thương chớ đừng có nhớ ” Tôi nói thầm trong bụng : trời đất quỉ thần ơi ! thương là cha nội của nhớ làm sao tách làm hai bây giờ ? . Hễ thương thì bắt nhớ mà nhớ thì bắt thương .
Thiết tưởng trong tình bạn cũng như tình yêu khi xa cách nhau, nên dành khoảng thời gian nào đó để nhắc nhở , quan tâm đến nhau hầu giữ tình thương được đậm đà .. Đâu cần chi nhiều : vài lời hàn huyên tâm sự, một cú diện thoại hỏi thăm , một món quà nho nhỏ gởi tặng ... v..v..., từng ấy thôi cũng thầm nói lên được nhiều tình thương dành cho nhau mà ta còn tiếc rẻ sao?
Tôi biết có những người bỏ cả việc nhà, xao lãng cả công ăn việc làm mà quanh năm chỉ lo chạy kiếm tiền, lạc quyên xin quần áo, thực phẩm, quà vật.... vì họ luôn thương yêu, tưởng nhớ đến bao nhiêu người khổ sở đang chờ đợi họ
Dù khó khăn, vất vả biết bao nhưng lúc nào cũng vui vẻ tươi cười khiến tôi phải thầm kính phục
2.Yêu thương là chia xẻ, hiến dâng
Sau tưởng nhớ hai đặc tính rõ nét khác của lòng yêu thương phải nói là niềm mong muốn hiến dâng và chiếm đoạt, và hai mặt tình cảm này luôn mâu thuẫn, đối nghịch nhau vô cùng . Khi thương yêu ai tôi muốn ban tặng hay hiến dâng những gì tôi có cho người ấy mà không chút do dự, luyến tiếc dù họ không yêu cầu hay đòi hỏi chăng nữa . Ta tặng người bạn cái đồng hồ tay làm quà sinh nhựt chẳng han . Cảm thấy vui sướng trong lòng biết bao vì ta gởi tình thương đến người ta thương và cũng chưa chắc gì cái vui cuả người nhận, người được tặng bằng cái vui của người gởi tặng? Cha mẹ suốt đời tận tụy nuôi dưỡng , dạy dỗ mong “thành nhân chi mỹ” mà có bao giờ than thở, kể công đâu? Trái lại rất vui sướng trong lòng vì hy sinh tất cả cho con . Người con gái khi yêu có khi dám hiến dâng trinh tiết cho người tình dù biết rằng tiết trinh qúi báu nhất của đời mình . Người chiến sĩ xông pha nơi trận mạc coi thường cái chết là để bảo vệ Tổ Quốc mến yêu . Ôi sự ban tặng, hiến dâng làm cho con người thêm cao cả biết chừng nào ! Người bác gái bạn của mẹ tôi dạy tôi một bài học thật thâm thúy mà tôi nhớ đời : “ Làm việc gì con cũng nên nhớ chỉ có ba cách , đó là : Làm việc gì`có lợi cho mình mà hại cho người khác thì con đừng làm vì đó là việc ác – Làm gì có lợi cho người khác và cũng có lợi cho mình đó là việc tốt – Làm gì có lợi cho người mà thiệt thòi cho mình đó mới là việc thiện . Muốn thương ai, giúp ai dù một chuyện nhỏ nhặt chăng nữa mà con sợ mất thì giờ, sợ tốn công tiếc của thì không bao giờ con làm được cả Phải biết yêu thương và sống cho người khác con à.”
Thật vậy, khi yêu thương ai mà ta cứ tính toán, so đo lợi hại, hơn thiệt , làm ơn để mong được trả ơn.thì đâu có đúng nghĩa thật sự yêu thương .
Một du khách người Anh khi sang Tây Tạng về đã kể lại câu chuyện làm tôi không khỏi cảm động. Câu chuyện như sau: khi đi dọc đường ông ta gặp một bà lão ăn xin gầy yếu, xanh xao có vẻ đói khát . Sẵn có ổ bánh mì thịt mang theo, ông ta liền bẻ đôi chia cho cho bà lão . Ba cầm lấy cúi đầu cám ơn rồi nhai ngấu nghiến coi bộ rất ngon lành . Chợt đâu có con chó nhỏ chạy lại nhìn bà ăn mà tỏ vẻ đói khát, thèm thuồng lắm. Không chút do dự bà lão liền bẻ một phần bánh chia cho con chó Du khách liền nghĩ : ta lấy của dư tặng bà lão, còn bà lấy cái thiếu , cái cần để sống tặng cho con chó đói : vây việc bố thí bên nào có nhiều ý nghĩa hơn?
3.Biểu tương yêu thương là người phụ nữ:
Giờ đây, tôi thiết tưởng cũng cần nhắc đến bà Gina Lombroso nữ tác giả người Ý đã lảnh giải thưởng Nobel qua tác phẩm“ Tâm hồn Phụ nữ “ Trong quyển này có đoạn bà phân biệt rõ ràng hai đặc tính khác nhau như thế nào giữa nam giới và nữ giới ? Sau khi nghiên cứu và phỏng vấn vô số phụ nữ đủ các lứa tuổi và đủ giai cấp trong xã hội bà kết luận rằng :” Tình thuơng của người phụ nữ rất cao cả vì nặng phần hy sinh, hiến dâng hơn nam giới“
Đặc tính này đã biểu lộ rõ nét từ hồi còn nhỏ. Ta thấy thông thường em gái bé thích bồng ẳm búp bế, săn sóc con vật bị bịnh hay bi thương tích, trong khi đó thì cậu trai ta thì thích tranh đua, vật lộn ...v.v.v để được người khen.
Riêng tôi cũng nhận thấy:thông thường nam giới hễ một khi đối tương gây khổ, rắc rối cho mình quá thì bắt đầu có vẻ bực mình, chán nản rồi.Người cha cũng biết thương con nhưng làm những việc lắc nhắc không tên như cho con bú, thay tả, dỗ con ngủ, thức khuya dậy sớm săn sóc lúc con đau .....thì đa số không thế nào chịu khó bằng người mẹ. Người đàn bà trái lại càng khổ cực với đối tượng chừng nào thì càng yêu thương nhiều chừng nấy. Người mẹ sẽ yêu thương đứa con tàn tật nhiều hơn cả vì bà có nhiều khổ cực với nó. Trong chiến tranh nhiều nữ bác sĩ tài giỏi xinh đẹp lấy anh lính binh nhì tầm thương bởi vi tận tụy săn sóc lâu ngày từ chỗ thương hại biến dần thành tình yêu nam nữ. Bà G.Lombroso còn cho biết :” Người phụ nữ cảm thấy sung sướng nhất, hạnh phúc nhất không phải là lúc được thiên hạ vỗ tay hoan nghinh mà chính là lúc bồng con trong lòng âu yếm nó, cho nó bú; hay lúc được nằm trong vòng tay êm ái của người yêu , hay tựa đầu trên vai chồng.
Gương bà Trần tế Xương:
Quanh năm buôn bán ở ven sông
Nuôi lấy năm con với một chồng!
Ai bảo nuôi chồng con là khổ? Nuôi chồng con sung sướng lắm chử! Bà sẽ trả lời chúng ta như vậy! Riêng tôi thì tin rằng : Thượng Đế sinh ra người phụ nữ mỹ miều, kiều diễm, dịu dàng, thướt tha... tượng trưng cho sự che chở, yêu thương và làm đẹp cõi trần này .. Tại sao khi chúng ta đau khổ không tìm người đàn ông để cầu xin, kêu cứu mà tìm người đàn bà ? Thay vì tìm Phật tìm Chúa là đàn ông ta lại tìm Phật Bà Quán thế âm hoăc Đức Mẹ Eva Maria, đều là đàn bà cả? : Vị thần tình yêu (theo Tây phương) cũng là người đàn bà nốt đó là Nữ thần Aphrodite còn gọi là Vénus hay Vệ Nữ thật là họp tình họp lý quá đi thôi
Ngắm bức tượng điêu khắc La Piéta của Michael Angelo : Đức Mẹ bồng Chúa trên tay sau khi chịu khổ hình trên thánh giá, tôi vô cùng xúc động vì cảm nhận được lòng yêu thương, che chở của người Mẹ, người phụ nữ thật bao la, vĩ đại biết dường nào!
Xem trên mạn Internet hình ảnh gà Mẹ bảo vệ con xả thân chiến đấu với diếu hâu để bi xé xác; nai Me bảo vệ con để bi sư tử phân thây...không làm sao khỏi xúc động, thương tâm đồng thời thấu hiếu rằng tình mẫu tử thật vô cùng thiêng liêng không những đối với loài người mà với cả muôn loài.
Cũng có những hình ảnh cho thấy các em bé ôm chó, ôm mẻo ngủ, những người lớn sống chung với sư tử với cọp...nói lên rất nhiều tình thương giữa người và thú vật
Trong việc làm phước thiện cũng vậy, tôi vẫn thường thấy đa số là phụ nữ hăng hái tham gia , còn nam giới thì thưa thớt . Như vậy tình thương của nữ giới chẳng phải là vị tha nhiều hơn nam giới hay sao ?
Gẫm lại tình thương ta ban phát đâu bao giờ mất, nó sẽ thấm thía mãi trong lòng người như nước mát thấm vào lòng cây cỏ khô hạn . Đời là tấm gương mà : ta mỉm miệng cười thì trong gương sẽ mỉm miệng cười lại ; ta giơ quả đấm tay thì trong gương sẽ đáp lại ta giống hệt như vậy . Ta ban phát tình thương tất nhiên là cùng lúc ấy thu nhận được tình thương rồi cần gì phải chờ mong người đáp lại ? .Phải chăng tình thương cũng lây lan, truyền nhiễm nên có câu ca dao
Gió đưa trăng thì trăng đưa gió
Ta thương người, người đó cũng thương ta.
4. Mẫu người dễ thương
Để đúc kết, tôi xin kể chuyện về: mẫu người dễ thương như thế nào mà ai cũng qúi mến:
Trước kia, có ông Năm Tiên nhà ỏ cùng đường, cùng xóm với tôi thuộc làng Đại Học Thủ Đức . Khi tôi biết ông thì ông đã trên 80 tuổi rồi. Dù tuổi cao, dù ở biệt thự, dù giàu nhất xóm nhưng lúc nào ông cũng giữ thái độ lịch sự, nhã nhặn, nhún nhường ...., với mọi người dù già trẻ bé lớn , dù giàu hay nghèo không cần phân biệt . Gặp ai ông cũng luôn tươi cười, niềm nở hỏi chào. Ông thường cho gạo những người nghèo khổ trong vùng, đi chùa cúng Phật và sốt sắn tham gia những việc phước thiện giúp người tàn tật khốn khổ. Ông nhìn mọi người không phải bằng con mắt mà bằng con tim rộng mở. Một năm nọ vợ ông qua đời, dù chưa quen nhưng vợ chồng tôi có đến phúng điếu qua tình chòm xóm. Tưởng sao? vài hôm sau ông mặc áo dài, bịt khăn đóng trịnh trọng đến nhà tôi để cám ơn làm chúng tôi hết sức ngại ngùng và cũng hết sức cảm động .. Thời gian sau chúng tôi thường lui tới gần gũi ông nhưng chưa bao giờ nghe ông phê bình, chỉ trích hay nói xấu về ai cả. Lúc đó, ở cuối xóm có anh chàng tên Hùng khoảng gần 40 tuổi là dân bất lương, vô nghề nghiệp, nhiều tiền án trộm cắp mà mọi người gọi anh theo tiếng bình dân là “loại đá cá lăn dưa”. Anh ta luôn say sưa giấc mả, đánh vợ chửi con, ngang ngược không ai chịu nổi. Thế mà hôm đám tang vợ ông, anh ta đến lạy quan tài bà và khóc bù lu bù loa như mẹ chết .Chúng tôi phục ông Năm sát đất không biết làm cách gì mà ông thu phục được con người bất lương như vậy?. Khi đau nặng biết không còn sống bao lâu nữa ông bèn goi con cháu và kẻ ăn người làm mà trối rằng : ông đã già quá rồi nên thường lẩm cẩm Nếu ông có la rầy oan ức hay làm gì các con buồn thi bỏ qua cho ông ... Có lẽ nhờ sống với lòng chan hòa yêu thương như vậy nên ông thọ được 92 tuổi. Ông chết đi mọi người đều nhắc nhở thương tiếc và với chúng tôi ông mãi là người cha già để chúng tôi học tập cách sống ở đời.
Trước khi chấm dứt, xin mượn lời cuả đại văn hào Pháp Victor Hugo: “ Chúng ta tìm được tột đỉnh hạnh phúc là khi nào cảm nhận được rằng ta được mọi người yêu thương “
Cố nhạc sĩ Trịnh công Sơn có khuyên:“Ở đời ta nên có một tấm lòng và một tâm hồn” có lẽ Ông muốn ta nên có một tấm lòng để yêu thương và một tâm hồn để biết rung cảm mà biết thưỡng thức văn chương, nghệ thuật cùng cái đep trong cuộc sống, đó là hai vật quí còn hơn vàng ngọc mà trời ban cho chúng ta
Tôi cũng nhớ câu nói rất có ý nghĩa “ Làm sao khi ta sinh ra chỉ có mình ta khóc còn mọi người xung quanh lại cười ; còn khi ta chết đi, ta lại cười còn mọi nguời đều khóc”
Nếu một ngày nào đó khi vĩnh viễn ra đi, dù không dám tự hào chi cả nhưng nhất định tôi sẽ mỉm cười và cảm ơn Thượng Đế lần cuối rằng “ Con đã sống, đã biết yêu thương, yêu thương quê hương đất nước , yêu thương con người, vạn vật và yêu thương cả cuộc đời dâu bể này ...theo ý Ngài mong muốn, khi tạo ra loài người chúng con vậy ....”
5. Để kết thúc xin tặng qúi bạn bài thơ:
YÊU THƯƠNG
Ta nghe trong từ tâm
Thương Người như thương thân
Ít nhiều mong chia xẻ
Cảnh khổ cực, cơ hàn.
Rồi đi giữa xóm làng
Nghe Tình Quê chứa chan
Nhìn đồng bào nghèo khổ
Mà chua xót, xốn xang.
Và nghe tận đáy lòng
Tình Yêu thật mênh mông
Là nguồn thương, lẽ sống
Mà Trời ban đặc ân.
Sau cùng nghe trong tim
Tình Bạn thật êm đềm
Nơi ta tìm nương náu
Giữa cuộc đời đảo điên.
Trăm năm dường giấc mộng
Ta mê muội suốt đời:
Tiên tài và danh vọng
Như nước chảy, mây trôi.
Tuổi đời không trở lại
Mọi việc rồi cũng qua
Chỉ có tình thương là
Để lại đời mãi mãi.
Ngày mai ai biết được
Lẽ sinh tử vô thường
E kẻ còn, người mất
Chỉ còn biết tiếc thương.
Đời người rất ngắn ngủi
Biết còn gặp lại không?
Đừng chần chờ bạn hỡi
Hãy thương nhau hết lòng!
Mong quí bạn được nhiều Yêu Thương
Quang Tuấn
