Thứ Hai, 28 tháng 7, 2014

Chiều Lên Chùa


Dạo:
Gập ghềnh sơn đạo nhỏ
Hiu hắt ánh dương tà
Mái chùa cong ngói đỏ
Chầm chậm bóng mây qua 

 * * *
Đến thăm chùa một chiều thanh vắng 
Trên triền cao mây trắng bay bay 
Trời hồng vạt nắng phai phai  
Thông ngàn vi vút, bóng dài lung linh 

Trông xa xa chập chùng rừng núi 
Lưng chừng đồi dòng suối uốn quanh 
Đầu non mây xám xây thành 
Hiu hiu cơn gió mong manh tơ trời 

Trên vách đá chơi vơi thông bám 
Cành la đà nắng ráng còn vương 
Dưới khe sâu thẳm mờ sương 
Nai con tai lắng tiếng rừng vang vang 

Mái chùa cong nắng vàng xao xuyến 
Trong chánh điện khói quyện hương lan 
Trên đài tượng Phật hào quang ,
Bâng khuâng giây phút lòng tràn cảm thương 

Tiếng chuông ngân hồn vương theo gió 
Khói nhang đèn , khánh mõ lâu lâu 
Bờ mê bến giác nơi đâu?
Ngậm ngùi năm tháng mái đầu như bông!

Kiếp nhân sinh mênh mông bể khổ 
Đời nổi chìm gót rỗ chông gai 
Tử sinh ly biệt lệ dài 
Mịt mù sương khói trắng tay đường về!

Hoàng hôn xuống tư bề quạnh vắng 
Tiếng chuông càng sầu lắng tâm tư 
Ô hay ! trước cảnh thực hư 
Hồn ta bay bổng phiêu du mây ngàn 

Mailoc
Cali 7-20-14

Nhớ Tiếng Chuông Xưa


        ( Cảm tác từ Chiều Lên Chùa của Mai Lộc)

Tiếng chuông nay reo vui giữa phố
Giục người công đức để chia nhau
Thả chim bệnh để ta bắt lại
Phật cầm tiền giúp! Được tiêu đâu?

Ta đi hết một vòng chùa lớn
Đẹp ôi chao ! xanh đỏ lắm màu!
Kìa là ông bồ tát hiện đại!
Thỉnh cầu ông phước lộc dài lâu?

Chuông nhộn nhịp tuyên truyền khắp nẻo
Lòng dân ta quay quắt trăm đường
Tiếng chuông xưa tỏa trùm thôn xóm
Như quyện hồn ấm áp niềm thương

Chân Diện Mục

Thơ Tranh: Chiều Lên Chùa - Chùa Xưa


Thơ: Mai Lộc, Quên Đi
Thơ Tranh: Kim Oanh

Giọt Buồn Tháng Bảy


Tháng bảy mùa ngâu rót giọt buồn
Hiên đời vắng mẹ một đời vương
Chắt chiu kỷ niệm thời niên thiếu
Man mác mưa lòng quyện gió sương!

Yên Dạ Thảo

24.07.2014

Tháng Bảy


Tháng bảy trở về nặng nỗi buồn

Đời con vắng bóng mẹ yêu thương
Phố Vắng Lá Đêm lòng chạnh nghĩ
Kiếp sống con người tựa giọt sương.

Anh Tú
20.07.2014

Vì Sao Nên Ăn Đậu Bắp


Lê Quan Vinh sưu tầm


Chủ Nhật, 27 tháng 7, 2014

Ngủ Trần


Tôi tự ru tôi
Hãy ngủ một giấc trần trụi
Như thiếu nữ khỏa thân trong góc tối
Như con thằn lằn đeo trên tường
Quần áo xếp trong rương
Như đứa trẻ tấm dưới mưa
Đừng bối rối
Chưa có cơn say
Vội gì tỉnh vội
Hãy quên hôm qua
Đừng nhớ ngày nay
Và đòi hỏi ở mai sau
Cứ để mặt trời từ từ
Chiều chầm chậm xuống
Những ánh sao khuya
Chẳng vì trăng mà ngượng
Căng thẳng chiêm bao lạc mất đời thường
Nhạc cuồng mê tầm ruồng mê hoặc
Hãy nhìn tận xanh
Lắng lòng
Và ngủ tiếp

Phong Tâm

Thơ Tranh: Triệu Nữ Vương



Thơ: Quên Đi

Thơ Tranh: Hữu Đức

Hoài Cổ - 懷 古 - Phạm Đình Hổ

                       Hoài cổ 
去歲桃花發, Khứ tuế đào hoa phát;
鄰女初學笄。 Lân nữ sơ học kê.
今歲桃花發, Kim tuế đào hoa phát
已嫁鄰家西。 Dĩ giá lân gia tê.
去歲桃花發, Khứ tuế đào hoa phát;
春風何凄凄。 Xuân phong hà thê thê.
鄰女對花泣, Lân nữ đối hoa khấp;
愁深眉轉低。 Sầu thâm mi chuyển đê
今歲桃花發, Kim tuế đào hoa phát;
春草何萋萋。 Xuân thảo hà thê thê
鄰女對花笑, Lân nữ đối hoa tiếu;
吟成手自題。 Ngâm thành thủ tự đề
Nguyên tác: Phạm Đình Hổ

Dịch Nghĩa:

Cảm Nhớ Chuyện Cũ

Năm ngoái hoa đào nở Cô láng giềng mới học cài trâm Năm nay hoa đào nở , Cô đã lấy chồng nhà láng giềng ở phía tây
Năm ngoái hoa đào nở Gió xuân sao lành lạnh Đứng trước hoa cô láng giềng khóc Buồn quá đôi lông mày sa xuống .
Năm nay hoa đào nở , Cỏ xuân sao mà xanh tươi Đứng trước hoa cô láng giềng tươi cười
Thơ làm xong tự tay cô viết

Các Bản dịch

(1)
Năm ngoái hoa đào nở
Em láng giềng bỡ ngỡ cài trâm
Năm nay hoa đào nở
Em lấy chồng nhà ở xóm trên

Năm ngoái hoa đào nở
Gió xuân ơi! Sao chở men sầu
Ngồi nhìn hoa rầu rầu lệ nhỏ
Em chau mày biết tỏ cùng ai!

Năm nay đào lại nở
Cỏ xuân xanh rực rỡ, lay lay
Trước hoa rộn rã lòng ai
Mấy vần thơ ngẫm qua tay em đề.

(2)
Năm ngoái hoa đào nở
Em mới học cài trâm
Năm nay đào lại nở
Bước theo chồng bâng khuâng

Năm ngoái hoa đào nở
Gió xuân sầu lê thê
Ngồi nhìn hoa, lệ nhỏ
Em chau mày ủ ê

Năm nay đào lại nở
Rực rỡ cỏ xuân tươi
Hoa cười , em hớn hở
Qua tay mấy vần thơ

Mailoc phỏng dịch

* * *
Nhớ Chuyện Xưa

Năm trước, hoa đào chớm nở
Em vừa bẽn lẽn cài trâm
Năm nay hoa đào rực rỡ
Thì em cất bước theo chồng

Năm trước hoa đào chớm nở
Gió xuân lành lạnh vừa sang
Nhìn hoa, mi sầu lệ ứa
Cong cong mày trĩu hai hàng.

Năm nay hoa đào lại nở
Cỏ xuân mơn mởn xanh tươi
Nhìn hoa, tủm tỉm em cười
Trải nỗi niềm vui, nắn bút.


Phương Hà phỏng dịch

* * *
Nhớ Xưa

Năm ngoái hoa đào nở
Cô hàng xóm cài trâm
Năm nay hoa đào nở
Cô em đã lấy chồng!

Năm trước hoa đào nở
Gió xuân vờn hây hây
Cô bé sầu hoa khóc
Ủ dột khép đôi mày!

Năm nay hoa đào nở
Mơn mởn cỏ xanh tươi
Thơ ngâm thành tay chép
Cô em nhoẻn miệng cười!


Đỗ Chiêu Đức

* * *
Nhớ Xưa
Năm rồi đào nở đầy sân
Em vừa độ tuổi phân vân trâm cài
Năm nay đào nở hồng vai
Em ra riêng lấy chồng ngoài thôn tây
Năm rồi đào nở sầu rây
Gió xuân lành lạnh chau mày cô em
Trước hoa rơi giọt lệ mềm
Cô đơn em thả buồn lên mái lầu
Năm nay đào nở thắm màu
Nụ cười em nở trên đầu cỏ xuân
Hồn say thơ thả mấy vần
Niềm vui mở cửa lâng lâng gió lùa

Trầm Vân

* * *
Nhớ Xưa

Năm ngoái hoa đào nở
Em mới học cài đầu
Năm nay hoa đào nở
Nhà người em làm dâu

Năm ngoái hoa đào nở
Man mác gió xuân sầu
Nhìn hoa em nức nở
Tê tái, đôi mày chau

Năm nay đào lại nở
Xanh tươi cỏ rực màu
Em cười xuân đang độ
Tay dệt mấy vần mau


Thanh Mai
Cali 7-1-14

* * *
Nhớ Xưa

Năm trước đào vừa nở
Em đến tuổi trâm cài
Năm nay hoa đào rộ
Nàng lấy chồng thôn tây

Năm qua đào mới nở
Xuân về lạnh tái tê
Nhìn hoa nàng đổ lệ
Sầu trĩu nặng đôi mày

Năm nay đào khoe sắc
Cỏ mượt đón xuân tươi
Cùng hoa em mỉm cười
Khe khẻ đề đôi câu.

Quên Đi
 

Việt Nam Sử Lược - Quyển 1 Chương III : Bắc Thuộc Lần Thứ Hai

CHƯƠNG III
BẮC THUỘC LẦN THỨ HAI
43 — 544
I. NHÀ ĐÔNG-HÁN 1. Chính-trị nhà Đông-Hán
2. Lý Tiến và Lý Cầm
3. Sĩ Nhiếp
II. ĐỜI TAM-QUỐC 1. Nhà Đông Ngô
2. Bà Triệu (Triệu thị Chinh)
3. Nhà Ngô chia đất Giao-châu
III. NHÀ TẤN 1. Chính-trị nhà Tấn
2. Nước Lâm-ấp quấy nhiễu Giao-châu
IV. NAM BẮC-TRIỀU 1. Tình thế nước Tàu
2. Việc đánh Lâm-ấp
3. Sự biến loạn ở đất Giao-châu



I. NHÀ ĐÔNG-HÁN (25-220)

1. CHÍNH-TRỊ NHÀ ĐÔNG-HÁN. Mã Viện đánh được Trưng-Vương đem đất Giao-chỉ về thuộc nhà Hán như cũ, rồi chỉnh-đốn binh-lương, đem quân đi đánh dẹp các nơi, đi đến đâu xây thành đắp lũy đến đấy và biến-cải mọi cách chính-trị trong các châu quận. Đem phủ-trị về đóng ở Mê-linh[1] và dựng cây đồng-trụ ở chỗ phân địa-giới, khắc sáu chữ: « Đồng trụ chiết, Giao-chỉ diệt. 銅 柱 折, 交 趾 滅 ». Nghĩa là cây đồng-trụ mà đổ thì người Giao-chỉ mất nòi.

Sử chép rằng người Giao-chỉ đi qua lại chỗ ấy, ai cũng bỏ vào chân cột đồng-trụ một hòn đá, cho nên về sau chỗ ấy thành ra núi, phủ mất cả, đến bây giờ không biết cột ấy ở vào chỗ nào.

Từ đó chính-trị nhà Đông Hán càng ngày càng ngặt thêm, mà những quan-lại sang cai-trị Giao-chỉ thường có lắm người tàn-ác, tham-nhũng, bắt dân lên rừng xuống bể để tìm những châu-báu. Dân ở quận Hợp-phố cứ phải xuống bể mò ngọc trai khổ quá, đến đổi phải bỏ xứ mà đi.

Triều-đình thì xa, quan-lại ra cai-trị thì tha hồ mà tung-hoành, tiếng oan-ức kêu không thấu vào đâu, cho nên thường hay có sự loạn-lạc, làm cho dân-gian phải nhiều sự khổ-sở.

2. LÝ TIẾN VÀ LÝ CẦM. Quan cai-trị đã tàn-ác, nhà vua lại bạc-đãi người bản-xứ. Đời bấy giờ người mình dẫu có học-hành thông-thái cũng không được giữ việc chính-trị. Mãi đến đời vua Linh-đế 靈 帝(168-189) cuối nhà Đông-Hán mới có một người bản-xứ là Lý Tiến 李 進 được cất lên làm Thứ-sử ở Giao-chỉ. Lý Tiến dâng sớ xin cho người Giao-chỉ được bổ đi làm quan như ở trung-châu bên Tàu. Nhưng Hán-đế chỉ cho những người đỗ mậu-tài 茂 才hoặc hiếu-liêm 孝 廉 được làm lại-thuộc ở trong xứ mà thôi, chứ không được đi làm quan ở châu khác. Bấy giờ có người Giao-chỉ tên là Lý Cầm 李 琴 làm lính túc-vệ hầu vua ở trong điện, rủ mấy người bản-xứ ra phục xuống sân mà kêu cầu thảm-thiết. Hán-đế mới cho một người Giao-chỉ đỗ mậu-tài đi làm quan-lệnh ở Hạ-dương 夏 陽 令 và một người đỗ hiếu-liêm làm quan-lệnh ở Lục-hợp 六 合 令. Về sau Lý Cầm làm đến quan Tư-lệ Hiệu-úy 司 隸 校 尉 và lại có Trương Trọng 張 重 cũng là người Giao-chỉ làm thái-thú ở Kim-thành 金 成 太 守. Người Giao-chỉ ta được làm quan như người bên Tàu, khởi đầu từ Lý Tiến và Lý Cầm vậy.

3. SĨ NHIẾP (187-226). Về cuối đời nhà Đông-Hán, giặc cướp nổi lên khắp cả bốn phương, triều-đình không có uy-quyền ra đến ngoài, thiên-hạ chỗ nào cũng có loạn. Đất Giao-chỉ bấy giờ nhờ có quan thái-thú là Sĩ Nhiếp 士 燮 cùng với anh em chia nhau giữ các quận huyện, cho nên mới được yên.

Tiên-tổ nhà ông Sĩ Nhiếp là người nước Lỗ 魯, vì lúc Vương Mãng 王 莽 cướp ngôi nhà Hán, mới tránh loạn sangở đất Quảng-tín 廣 信, quận Thương-ngô 蒼 梧, đến đời ông thân-sinh ra Sĩ Nhiếp là sáu đời. Ông thân-sinh tên là Sĩ Tứ 士 賜 làm thái-thú quận Nhật-nam 日 南, cho Sĩ Nhiếp về du-học ở đất Kinh-sư, đỗ hiếu-liêm được bổ Thượng-thư-lang, vì việc quan phải cách, rồi về chịu tang cha. Sau lại đỗ mẫu-tài được bổ sang làm Thái-thú ở quận Giao-chỉ.

Năm quí-mùi (203) là năm thứ 3 đời vua Hiến-đế 獻 帝, quan Thứ-sử là Trương tân 張 津 cùng với quan Thái-thú Sĩ Nhiếp dâng sớ xin cải Giao-chỉ 交 趾 làm Giao-châu 交 州. Vua nhà Hán thuận cho. Sau vì trong châu có lắm giặc-giã, Sĩ Nhiếp mới tâu xin vua nhà Hán cho mấy anh em làm Thái-thú quận Cửu-chân, quận Hợp-phố và quận Nam-hải. Sĩ Nhiếp giữ được đất Giao-châu khỏi loạn và vẫn giữ lệ triều cống như cũ, cho nên vua Hiến-đế lại phong cho chức An-viễn tướng quân 安 遠 將 軍 Long-độ đình-hầu 龍 度 亭 侯. Sĩ Nhiếp trị dân có phép tắc, và lại chăm sự dạy-bảo dân cho nên lòng người cảm-mộ công-đức, mới gọi tôn lên là Sĩ-vương.

Nhà làm sử thường cho nước ta có văn-học là khởi đầu từ Sĩ Nhiếp. Cái ý-kiến ấy có lẽ không phải. Vì rằng từ khi nhà Hán sang cai-trị đất Giao-chỉ đến đời Sĩ Nhiếp đã được hơn 300 năm, người Giao-chỉ đã có người học-hành thi đỗ hiếu-liêm, mậu-tài. Vậy nói rằng đến ông Sĩ Nhiếp mới có nho-học thì chẳng sai lắm ru. Hoặc-giả ông ấy là một người có văn-học rồi trong khi làm quan, lo mở-mang sự học-hành, hay giúp-đỡ những kẻ có chữ-nghĩa, cho nên về sau mới được cái tiếng làm học tổ ở nước ta, tưởng như thế thì có thể hợp lẽ hơn.

II. ĐỜI TAM-QUỐC (220-265)

1. NHÀ ĐÔNG-NGÔ (222-280). Nhà Đông-Hán mất ngôi thì nước Tàu phân ra làm ba nước: Bắc-ngụy 北 魏, Tây-thục 西 蜀, Đông-ngô 東 呉. Đất Giao-châu bấy giờ thuộc về Đông-ngô.

Sĩ Nhiếp ở Giao-châu được 40 năm, tuy thiệt có uy-quyền ở cõi Giao-châu, nhưng vẫn theo lệ triều cống nhà Hán, và đến khi nhà Hán mất thì lại triều cống nhà Ngô.

Năm bính-ngọ (226) là năm Hoàng-vũ 黄 武 thứ 5 nhà Ngô, Sĩ Nhiếp mất, con Sĩ Huy 士 徽 tự xưng làm Thái-thú. Ngô-chủ là Tôn Quyền 孫 權 bèn chia đất Giao-châu, từ Hợp-phố về bắc gọi là Quảng-châu 廣 州, từ Hợp-phố về nam gọi là Giao-châu 交 州. Sai Lữ Đại 呂 岱 làm Quảng-châu thứ-sử, Đái Lương 戴 良làm Giao-châu thứ sử, và sai Trần Thì 陳 辰 sang thay Sĩ Nhiếp làm thái-thú quận Giao-chỉ.

Bọn Đái Lương và Trần Thì sang đến Hợp-phố thì Sĩ Huy đem quân ra chống giữ. Thứ-sử Quảng-châu là Lữ Đại mới tiến quân sang đánh-dẹp, và cho người đến dụ Sĩ Huy ra hàng. Sĩ Huy đem 5 anh em ra hàng, Lữ Đại sai bắt Sĩ Huy đem chém đi, còn mấy anh em thì đem về Ngô-triều làm tội.

Ngô-chủ lại hợp Quảng-châu và Giao-châu lại làm một, và phong cho Lữ Đại làm Thứ-sử. Lữ Đại đem quân đi đánh quận Cửu-chân có công được phong làm Giao-châu-mục 交 州 牧.

2. BÀ TRIỆU (TRIỆU THỊ CHINH)[2]. Năm mậu-thìn (248) là năm Xích-ô 赤 烏 thứ 11 nhà Đông-ngô, Ngô-chủ sai Lục Dận 陸 胤 sang làm thứ-sử Giao-châu.

Năm ấy ở quận Cửu-chân 九 真 có người đàn-bà tên là Triệu thị Chinh khởi binh đánh nhà Ngô.

Sử ta chép rằng bà Triệu là người huyện Nông-cống bấy giờ. Thủa nhỏ cha mẹ mất cả, ở với anh là Triệu quốc Đạt 趙 國 達, đến độ 20 tuổi gặp phải người chị dâu ác-nghiệt, bà ấy giết đi rồi vào ở trong núi. Bà ấy là một người có sức mạnh, lại có chí-khí và lắm mưu-lược. Khi

Viet Nam Su Luoc 1.djvu

vào ở trong núi chiêu mộ hơn 1.000 tráng-sĩ để làm thủ-hạ. Anh thấy thế mới can bà, thì bà bảo rằng: « Tôi muốn cưỡi cơn gió mạnh, đạp đường sóng dữ, chém cá tràng-kình ở bể đông, quét sạch bờ-cõi, để cứu dân ra khỏi nơi đắm-đuối, chứ không thèm bắt-chước người đời cúi đầu cong lưng để làm tì-thiếp người ta.»

Năm mậu-thìn (248) vì quan-lại nhà Ngô tàn-ác, dân-gian khổ-sở, Triệu quốc Đạt mới khởi binh đánh quận Cửu-chân. Bà đem quân ra đánh giúp anh, quân-sĩ của Triệu quốc Đạt thấy bà làm tướng có can-đảm, bèn tôn lên làm chủ. Khi bà ra trận thì cưỡi voi và mặc áo giáp vàng là Nhụy-kiều tướng-quân.

Thứ-sử Giao-châu là Lục Dận đem quân đi đánh, bà chống nhau với nhà Ngô được năm sáu tháng. Nhưng vì quân ít thế cô, đánh mãi phải thua, bà đem quân chạy đến xã Bồ-điền (nay là xã Phú-điền thuộc huyện Mỹ-hóa) thì tự-tử. Bấy giờ mới 23 tuổi.

Về sau vua Nam-đế nhà Tiền-Lý, khen là người trung-dũng sai lập miếu thờ, phong là: « Bật chinh anh-liệt hùng tài trinh nhất phu-nhân ». Nay ở xã Phú-điền, tỉnh Thanh-hóa còn có đền thờ.

4. NHÀ NGÔ CHIA ĐẤT GIAO-CHÂU. Năm giáp-thân (264) là năm Nguyên-hưng nguyên-niên, vua nhà Ngô lại lấy đất Nam-hải, Thương-ngô và Uất-lâm làm Quảng-châu 廣 州, đặt châu-trị ở Phiên-ngung 番 禺; lấy đất Hợp-phố, Giao-chỉ, Cửu-chân, và Nhật-nam làm Giao-châu 交 州, đặt châu-trị ở Long-biên 龍 編. Đất Nam-Việt của nhà Triệu ngày trước thành ra Giao-châu và Quảng-châu từ đấy.

Đất Giao-châu đời bấy giờ cứ loạn-lạc mãi, những quan-lại nhà Ngô thì thường là người tham-tàn, vơ-vét của dân, bởi vậy người Giao-châu nổi lên giết quan thái-thú đi rồi về hàng nhà Ngụy.

Năm ất dậu (256) nhà Tấn 晉 cướp ngôi nhà Ngụy, rồi sai quan sang giữ Giao-châu. Nhà Ngô sai Đào Hoàng 陶 璜 sanglấy lại. Đào Hoàng được phong là Giao-châu-mục. Năm canh-tí (280) nhà Ngô mất nước. Đào Hoàng về hàng nhà Tấn, được giữ chức cũ. Đất Giao-châu từ đó thuộc về nhà Tấn.

III. NHÀ TẤN (265-420)

1. CHÍNH-TRỊ NHÀ TẤN. Nhà Tấn 晉 được thiên-hạ rồi, thấy nhà Ngụy 魏 vì thế cô mà mất, bèn đại phong cho họ-hàng và sai ra trấn các nơi để làm vây-cánh cho nhà vua. Nhưng cũng vì lẽ ấy mà các thân-vương thường vì lòng tham danh-lợi cứ dấy binh đánh giết lẫn nhau, làm cho anh em trong nhà, cốt-nhục tương tàn, mà ngôi vua cũng thành ra suy-nhược.

Thời bấy giờ ở phía tây-bắc có những người nhung-địch thấy nhà Tấn có nội loạn, bèn lũ-lượt nổi lên chiếm giữ dần dần lấy cả vùng phía bắc sông Trường-giang 長 江 rồi xưng đế, xưng vương, như nước Triệu 趙, nước Tần 秦, nước Yên 燕, nước Lương 凉, nước Hạ 夏, nước Hán 漢 v. v... cả thảy trước sau đến 16 nước, gọi là loạn Ngũ-Hồ 五 胡 [3].

Nhà Tấn làm vua được hơn 50 năm thì mất cả đất ở phía tây-bắc. Dòng dõi nhà vua lại dựng nghiệp ở phía đông-nam, đóng đô ở thành Kiến-nghiệp 建 業 (tức là thành Nam-kinh bây giờ) gọi là nhà Đông-Tấn 東 晉.

Đất Giao-châu ta vẫn thuộc nhà Tấn. Những quan lại sang cai-trị cũng như quan-lại đời nhà Hán, nhà Ngô, thỉnh-thoảng mới gặp được một vài người nhân-từ tử-tế, thì dân-gian mới được yên-ổn, còn thì là những người tham-lam, độc-ác, làm cho nhân dân phải lầm-than khổ-sở. Cũng lắm khi bọn quan-lại có người phản-nghịch đánh giết lẫn nhau, làm cho trong nước cứ phải loạn-lạc luôn.

2. NƯỚC LÂM-ẤP QUẤY-NHIỄU GIAO-CHÂU. Đất Giao-châu lúc bấy giờ trong thì có quan-lại nhũng-nhiễu, ngoài thì có người nước Lâm-ấp 林 邑 vào đánh phá.

Nước Lâm-ấp (sau gọi là Chiêm-thành 占 城) ở từ quận Nhật-nam vào cho đến Chân-lạp, nghĩa là ở vào quãng từ tỉnh Quảng-bình, Quảng-trị cho đến đất Nam-Việt bây giờ. Người Lâm-ấp có lẽ là nòi-giống Mã-lai, theo tông-giáo và chính-trị Ấn-độ. Nước ấy cũng là một nước văn-minh và cường-thịnh ở phía nam lúc bấy giờ, nhưng không chắc rõ nước ấy khởi đầu thành nước từ lúc nào. Sách « Khâm-định Việt-sử 欽 定 越 史 » chép rằng: năm nhâm-dần (102) đời vua Hòa đế 和 帝 nhà Đông-Hán 東 漢, ở phía nam quận Nhật-nam có huyện Tượng-lâm 象 林, người huyện ấy cứ hay sang cướp phá ở quận Nhật-nam, bởi vậy vua nhà Hán mới đặt quan cai-trị ở huyện ấy, để phòng giữ sự rối-loạn.

Đến cuối đời nhà Hán có người huyện Tượng-lâm tên là Khu Liên 區 連 giết huyện-lệnh đi, rồi tự xưng làm vua, gọi là nước Lâm-ấp 林 邑. Dòng dõi Khu Liên thất truyền, bởi vậy cháu ngoại của Phạm Hùng 范 熊 lên nối nghiệp.

Trong đời Tam-quốc, người Lâm-ấp hay sang cướp phá ở quận Nhật-nam và quận Cửu-chân, bởi vậy khi nhà Tấn đã lấy được Đông-ngô rồi, ý muốn giảm bớt quân ở các châu quận, nhưng quan thứ-sử Giao-châu là Đào Hoàng 陶 煌 dâng sớ về tâu rằng: « Vua nước Lâm-ấp là Phạm Hùng thông với nước Phù-nam 扶 南 hay sang quấy nhiễu ở đất Nhật-nam, nếu lại giảm bớt quân ở Giao-châu đi, thì sợ quân Lâm-ấp lại sang đánh phá ».

Xem như vậy thì nước Lâm-ấp đã có từ đầu đệ-nhị thế-kỷ.

Phạm Hùng truyền cho con là Phạm Dật 范 逸. Phạm Dật mất, thì người gia nô là Phạm Văn 范 文 cướp mất ngôi. Phạm Văn truyền cho con là Phạm Phật 文 佛.

Năm quí-sửu (353) đời vua Mục-đế 穆 帝 nhà Đông-Tấn, thứ-sử Giao-châu là Nguyễn Phu 阮 敷 đánh vua Lâm-ấp làPhạm Phật, phá được hơn 50 đồn-lũy. Phạm Phật mất, truyền ngôi lại cho con cháu là Phạm hồ Đạt 范 胡 達. Năm kỷ-hợi (399) Phạm hồ Đạt đem quân sang đánh lấy hai quận Nhật-nam và Cửu-chân rồi lại đi đánh Giao-châu. Bấy giờ có quan thái-thú quận Giao-chỉ là Đỗ Viện 杜 瑗 đánh đuổi người Lâm-ấp, lấy lại hai quận. Đỗ Viện được phong làm Giao-châu thứ-sử.

Năm quí-sửu (413) Phạm hồ Đạt lại đem quân sang phá ở quận Cửu-chân. Khi bấy giờ con Đỗ Viện là Đỗ tuệ Độ 杜 慧 度 làm Giao-châu thứ-sử đem binh ra đuổi đánh, chém được tướng Lâm-ấp là bọn Phạm Kiện 范 健 và bắt được hơn 100 người.

Người Lâm-Ấp vẫn có hay tính đi cướp phá, cứ năm ba năm lại sang quấy nhiễu ở đất Nhật-nam. Đỗ tuệ Độ định sang đánh Lâm-ấp để trừ cái hại về sau, bèn đến năm canh-thân (420) cất binh mã sang đánh, chém giết tàn hại, rồi bắt người Lâm-ấp cứ hàng năm cống tiến: voi, vàng, bạc, đồi-mồi v.v. Từ đó mới được tạm yên.

Dòng-dõi Phạm hồ Đạt làm vua được mấy đời lại bị quan Lâm-ấp là Phạm chư Nông 范 諸 農 cướp mất ngôi. Phạm chư Nông truyền cho con là Phạm dương Mại 范 陽 邁.

Khi Phạm dương Mại làm vua nước Lâm-ấp, thì nhà Tấn đã mất rồi, nước Tàu phân ra Nam-triều và Bắc-triều. Phạm dương Mại lại nhân dịp đó mà sang quấy nhiễu ở Giao-châu.

NAM BẮC-TRIỀU (420-588)

1. TÌNH-THẾ NƯỚC TÀU. Năm canh-thân (420) Lưu Dụ 劉 裕 cướp ngôi nhà Đông-Tấn, lập ra nhà Tống ở phía nam. Lúc bấy giờ ở phía Bắc thì nhà Ngụy 魏 gồm được cả nước Lương 凉, nước Yên 燕, nước Hạ 夏. Nước Tàu phân ra làm Nam-triều 南 朝 và Bắc-triều 北 朝.

Bắc-triều thì có nhà Ngụy 魏, nhà Tề 齊, nhà Chu 周 nối nhau làm vua; Nam-triều thì có nhà Tống 宋, nhà Tề 齊, nhà Lương 梁và nhà Trần 陳 kế nghiệp trị-vì.

Lúc bấy giờ ở đất giao-châu phụ thuộc về Nam-triều.

2. VIỆC ĐÁNH LÂM-ẤP. Trong đời nhà Tống về năm quí-dậu (433) đời vua Văn-đế 文 帝, vua nước Lâm-ấp là Phạm dương Mại 范 陽 邁 thấy nước Tàu loạn-lạc, bèn sai sứ sang cống nhà Tống và xin lĩnh đất Giao-châu để cai-trị. Nhưng vua nhà Tống không cho.

Từ đó nước Lâm-ấp lại sang cướp phá ở mạn Nhật-nam và Cửu-chân. Vua nhà Tống bèn sai quan thứ-sử là Đàn hòa Chi 檀和 之 và Tông Xác 宗 愨 làm phó tướng đem binh sang đánh Lâm-ấp. Phạm dương Mại đem quân ra chống cự.

Đàn hòa Chi và Tông Xác tiến quân chém được tướng, phá được thành, quân Lâm-ấp vỡ tan, Phạm dương Mại cùng với con chạy thoát được. Đàn hòa Chi vào đất Lâm-ấp lấy được vàng bạc châu-báu rất nhiều. Sử chép rằng Đàn hòa Chi lấy được một cái tượng bằng vàng mấy người ôm không xuể, đem nấu-đúc được hơn 10 vạn cân. Từ đấy người Tàu biết Lâm-ấp có nhiều của, cứ chực sang lấy. Đàn hòa Chi cũng từ đấy mà bị gièm pha, phải cách chức đuổi về.

3. SỰ BIẾN-LOẠN Ở ĐẤT GIAO-CHÂU. Năm Kỷ-mùi (479) nhà Tống mất ngôi, nhà Tề kế nghiệp, trị-vì được 22 năm thì nhà Lương lại cướp ngôi nhà Tề.

Trong đời Nam Bắc-triều, đất Giao-châu không được mấy khi yên-ổn, vì quan Tàu sang cai-trị có nhiều người thấy bên Tàu loạn, cũng muốn tìm cách để độc-lập, bởi vậy quan lại cứ giết lẫn nhau.

Đời nhà Lương lại sai Tiêu-Tư 蕭 諮 sang làm thứ-sử Giao-châu. Tiêu Tư là một người tàn-bạo, làm cho lòng người ai cũng oán-giận. Bởi vậy ông Lý Bôn 李 賁 mới có cơ-hội mà nổi lên, lập ra nhà Tiền Lý 前 李.

   







Chú thích cuối trang


  1. Về cuối đời Đông-Hán lại dời về Long-biên 龍 編.
  2. Bà Triệu, các kỳ xuất-bản trước để là Triệu Ẩu. Nay xét ra nên để là Triệu thị Chinh.
  3. Ngũ-Hồ là 5 rợ: Hung-nô 匈 奴 và rợ Yết 羯 (chủng-loại Mông-cổ), rợ Tiên-ti 鮮 卑 (chủng-loại Mãn-châu), rợ Chi
  4. 氏 và rợ Khương 羌 (chủng-loại Tây-tạng).
Huỳnh Hữu Đức sưu tầm

Thứ Bảy, 26 tháng 7, 2014

Giọt Nước Mắt


(Kính dâng hương hồn anh Phạm Hữu Nghĩa)

Đã vĩnh viễn nhau - biền biệt tin
Anh đi, sầu đọng mấy thâm tình
Ở đây em tưởng đời phố cũ
Bằng những hình dung buốt trái tim.

Từ thuở ấu thơ đã bơ vơ
Mẹ cha như dòng nước đôi bờ
Anh đau từng bước chân hè phố
Tìm kiếm cho đời chút mộng mơ.

Như mặt trời cho những đứa em
Anh yêu từng dáng, nhớ từng tên
Dù xa trăm núi ngàn sông nước
Đời vẫn dìu nhau mỗi bước nghiêng.

Rồi dạo anh đi tìm lý tưởng
Chiến trường đành gác chuyện tương lai
Đất trời nào phải trong gang tấc
Chợ có hằng muôn kẻ lạc loài.

Em chỉ là thư sinh yếu đuối
Mang trên thân đầy dẫy nhục nhằn
Nhà nghèo hai bữa cơm dưa muối
Mẹ đặt niềm tin theo tháng năm.

Nhưng niềm tin mẹ như ngọn bấc
Nhỏ bé làm sao chịu gió sương
Em hai mươi tuổi rồi lưu lạc
Quờ quạng như anh khắp nẻo đường.

Hôm nay mặt đất ngời chân lý
Là lúc không anh để phố cười
Là lúc em đang ngồi tưởng niệm
Sầu xưa như vết chém trong đời.

Đã vĩnh viễn rồi - Anh ở đâu?
Nhớ anh, buồn bã một tinh cầu
Lưỡi dao đã cắm trong đời sống
Đã để nhiều thương tích rất sâu.

Từ lâu rồi em bỏ làm thơ
Vì thấy đời không giống mộng mơ
Hôm nay tim bỗng trào ra ý
Rớt xuống thành ngôn ngữ đợi chờ...

Phạm Hồng Ân ( Viết ở Bến Tre 1985, viết tiếp ở Escondido 20/06/2014)


Em Đi Xem Hội Trăng Tròn - Nguyễn Nghị - Như Quỳnh


      Những năm đầu của thế kỷ trước những lễ hội dân gian truyền thống của nước ta diễn ra trong thanh bình yên ả, trai gái xem đó là dịp để mọi người gặp gỡ vui chơi, cũng có những cặp tình nhân quen nhau rồi hẹn hò nên duyên từ những đêm lễ hội đó.
      Đêm trăng rằm cũng là những lễ hội đẹp và vui như thế, các cô thì quần lãnh áo tứ thân dập dìu đi xem lễ hội để mong mình có gặp một chàng trai nào vừa ý không?
      Và các chàng trai cũng mong tìm cho mình một giai nhân trong mộng.



Sáng Tác: Nguyễn Nghị
Tiếng Hát: Như Quỳnh
Thực Hiện: Nguyễn Thế Bình

Trái Mật Tình Sầu


Sáng nay mặt trời chín đỏ au
Trên nhành rừng nhỏ sương nhẹ màu
Tôi thắng xe vào một lối nhỏ
Chợt hay bỏ lại đời phía sau

Hơi thở thành sương quyện mắt sâu
Mặt trời rướm mật thơm ngọt ngào
Sỏi đá rộn ràng chờ mật thấm
Như chiếc hôn đầu ngày thật lâu

Đạp sỏi như giành một nụ hôn
Chơ vơ tôi đứng giữa con đường
Tựa ngáng bướm ong từ mọi phía
Riêng một vòng tay chuyện yêu đương

Như trái mặt trời em lên cao
Tôi còn ngơ ngẩn giữa rừng sầu
Mây trắng lụa hờ khêu gợi thoảng
Cảm giác tình tê lịm tế bào

Mặt trời ướm mật đã lên cao
Vòng tay hụt hẫng hơi hướm đâu
Như trái tình xưa thèm chưa tới
Với mãi một người mật thương đau
Hoài Tử

Vũ Hối - Thơ Kim Phượng


Thơ: Kim Phượng
Thư Hoạ: Vũ Hối

Nợ


Vì đất nước ngập tràn trong khói lửa
Anh của em phải chọn lựa quê hương
Thời lọan ly đành xa cách  người thương
Giọt lòng rưng dẫu anh không để lộ

Niềm mơ ước mong manh ngày tái ngộ
Để chúng mình nói tiếp chuyện trầu cau
Rượu ly bôi xin đừng hẹn kiếp sau
Để em khỏi mõi chờ niềm kiêu hảnh

Vì anh của em, một người lính trận
Nét oai hùng, nón sắt, súng trên vai
Màu da sạm, bởi chinh chiến lâu dài
Mái tóc ngắn, pha lẫn màu khói đạn

Người lính chiến phong sương, tình anh nặng
Nợ nước non, nợ em gái anh yêu
Xa anh rồi, em cảm thấy quạnh hiu
Lòng  vương vấn  “người trai yêu tổ quốc”

Khúc Giang

Thơ Tranh: Tuổi Thần Tiên



Thơ & Thơ Tranh: Kim Quang

Thứ Sáu, 25 tháng 7, 2014

Mưa Thứ Sáu


Mưa thứ sáu qua đời
Hạt vỡ từ con ngươi
Người qua người đứng lặng
Con lộ cuồn cuộn trôi
Tình ai như bắt bóng
Tôi con phố và tôi

Mưa thứ sáu về đâu
Lòng rung lên nhạc sầu
Điệp khúc đời đứt đọan
Như giọt nước vỡ mau
Như viên ngọc mỏng mảnh
Dĩ vãng vỡ muôn màu
Để nghe mình chóng mặt
Tình chỉ nhìn phía sau
Người chỉ là nắng lóe
Xa quá một tinh cầu
Những làn hơi gió thoảng
Nuối tiếc và cơn đau

Mưa thứ sáu lạnh vai
Ướt cả những hình hài
Lần quen, lần bỏ lại
Có trách gì không may
Hay ngôn tư thứ sáu
Là lời của đọa đày
Mưa vỡ từng vết mắt
Vỡ cuộc lạc loài này

Tôi kiếp gì trong tôi
Trong da thịt rất người
Mà hồn là mưa ướt
Mà tình là gió trôi
Nên giây người, ta đó
Những mối quấn lạ đời
Nhìn quanh còn ai nữa
Chỉ còn mưa và tôi
Chắc tôi người trong xác
Và kiếp lạc vào đời
Thế nhân và ảo ảnh
Vòng tay thỏng chơi vơi

Mưa thứ sáu thật buồn
Mưa lên người từng cơn
Và người là mưa mọn
Những hạt khô tủi hờn
Gõ trên sân nhạt nhẽo
Những bước chân thác tuôn

Hàn Trân 
6/5/98

Cánh Hoa Lẻ Bạn








Biện Công Danh
New Zealand 2014

Thầy Huỳnh Hữu Trí & CHS Nguyễn Thông, Nguyễn Trường Tộ

(Kính gửi Cô và  Gia Đình - Kỷ niệm của Thầy)

alt
Trần Phi Yến Và Bạn ( Cựu Học Sinh Nguyễn Thông và Nguyễn Trường Tộ) 


alt
Thầy Huỳnh Hữu Trí và cựu học sinh Trung Học Tư Thục Nguyễn Trường Tộ.
alt
Chín nam sinh Trường Dòng gửi qua  Trường Nữ Trung Học Tống Phước Hiệp học lớp 12C Ban Văn và Triết Học.
Thầy Huỳnh Hữu Trí phụ trách môn Toán, một số cựu học sinh ở Cái Mơn ( Chợ Lách) Sau đó không rõ còn mấy người tu tiếp.
Huỳnh Hữu Trí
( Cựu Giáo Sư Toán Trường Tống Phước Hiệp, Nguyễn Thông, Nguyễn Trường Tộ Vĩng Long)


Chữ Nghĩa Rối Bời


Em không là bóng nguyệt
em chẳng là trăng thanh
không gian đời hư ảo
em là giấc mộng lành

Anh là sông chảy ngược
trôi qua thác qua ghềnh
anh là chàng lãng tử
cuộn giữa giòng lênh đênh

Một hôm sông êm dịu
giữa muôn trùng bao la
sóng thôi cuồn cuộn vỗ
cho êm lòng thiên nga (trăng xa)

Sóng dù thôi cuộn chảy
vẫn xô giạt vào bờ
cánh lục bình vời vợi
nhìn nước chảy ngẩn ngơ

Tình thoáng qua rất vội
như mây bay ngang trời
Mình là duyên bèo nước
giữa giòng đời nổi trôi

Anh thôi đừng luyến nhớ
phút giây qua hôm nào
dù cuộc đời là thật
hay lẫn lộn chiêm bao

HT Nguyệt Khuyết

Xem Phân Định Bệnh

 

   Tôi có một cô bạn trẻ, hàm vị tiến sĩ, hiện đang làm cho hội thiện nguyện “Melinda and Bill Gates Foundation”; công việc của cô là chuyên nghiên cứu... phân người để giúp đỡ về việc phòng chống bệnh tật cho các xứ nghèo ở Châu Phi, Châu Á và Nam Mỹ. Trong trường thuốc, tôi cũng được huấn luyện một số kiến thức cơ bản về phân người. Tuy nhiên, sau khi nói chuyện với cô tiến sĩ trẻ trong bữa ăn Lễ Gà Tây Thanksgiving tại tư gia vừa rồi tôi mới biết là mình không biết nhiều về... phân!
      Bạn có biết trong đường tiêu hóa của bạn có hàng tỉ con vi khuẩn tốt, con số còn nhiều hơn tổng số tế bào trong cơ thể của bạn cộng lại, đang làm việc luân phiên để giúp bạn tiêu hóa và hấp thụ thức ăn và cuối cùng thải ra thành phân mỗi ngày? Hầu hết mọi người đều không để ý đến việc đi ngoài của mình vì nó quá đều đặn cho đến khi có những triệu chứng bất thường cho thấy một cái gì đó không ổn cho lắm.
      Những xáo trộn về hệ thống tiêu hóa đều được biểu hiệu qua phẩm chất và màu sắc phân của bạn. Thí dụ, bạn đi ngoài mấy lần trong tuần, trong ngày, những dấu hiệu của phân phản ánh không những về hệ thống tiêu hóa mà còn về tình trạng sức khỏe tổng quát của bạn. Một sự thay đổi bất thường về phân đa phần chỉ vì một thay đổi nào đó về thức ăn, và, cơ thể có thể tự điều chỉnh trong vòng vài ba ngày. Tuy nhiên nếu “sự cố” kéo dài trong nhiều ngày, đó là dấu hiệu cơ thể bị nhiễm trùng hay đang trải qua những tình huống gay go nguy hiểm hơn nhiều.
Màu sắc
      Trước hết hãy nói về màu sắc. Thường thì phân màu nâu nhạt đến đậm được cho là bình thường, nhưng nếu là những màu đen, đỏ, vàng thì không. Khi phân có màu đen nguyên do là bị chảy máu đường ruột như loét bao tử hay ruột non. Uống thuốc bổ có nhiều chất sắt cũng làm cho phân bị đen nhưng có sắc xanh lá cây trong đó. Một số thuốc như Pepto-Bismol, hay trái sim (blueberries) cũng làm cho phân ngả màu đen. Ngược lại, khi phân có màu đỏ tươi thường là do chảy máu từ ruột già trở xuống, có thể là do bệnh trĩ, nhưng cũng có thể do một số bệnh đáng lo ngại hơn. Còn nếu phân có màu “nhạt như vôi” hay màu vàng óng thì lại là một vấn đề khác. Chỉ có bé sơ sinh mới có phân màu vàng. Thường thường màu nâu của phân là do màu của chất mật tiết ra từ túi mật giúp đỡ việc tiêu hóa chất béo. Các vấn đề về hệ thống sản xuất của mật hay nghẽn ống dẫn mật làm cho phân mất màu, đa phần dính dáng đến ung thư túi mật, ung thư lá pancreas, viêm gan, hay ung thư gan. 
Hình thể
     Về hình thể, nếu phân ốm tong ốm teo như chiếc đũa, có nghĩa là ruột già bị teo lại và có thể bị nghẽn làm cho phân khó trôi, một dấu hiệu đáng ngại của ung thư ruột già. Mặt khác, nếu phân quá dẻo, dính vào thành cầu, dội nước không trôi, có nghĩa là phân có quá nhiều dầu mỡ. Nếu thấy mỡ nổi lều bều trên nước vì cơ thể không tiêu hóa được mỡ và chất béo, có thể có vấn đề với lá pancreas bị viêm kinh niên (chronic pancreatitis). Còn chuyện cục phân “ba chìm bảy nổi, sáu lênh đênh” thì không phải lo ngại cho lắm, có thể trong phân có chứa nhiều hơi mà thôi.
Mùi
      Nói chuyện về phân thì phải đề cập đến mùi của nó. Lý do phân có mùi vì còn thức ăn thừa chưa tiêu hóa bị lên men, có vi khuẩn, có chất nhờn hay những tế bào chết thải ra từ đường ruột. Khi có máu hay mỡ nhiều trong phân, mùi hôi sẽ tăng nồng độ và sẽ có đượm chút mùi tanh trong đó. Ngoài ra mùi hôi tanh còn do một số thuốc men hay do phân nằm kẹt trong ruột già quá lâu vì táo bón, hoặc một số nhiễm trùng đường ruột. Dĩ nhiên thường tình, mùi của phân không mấy thơm cho lắm, nhưng thành ngữ ông bà ta có nói “của ai nấy thơm” vì… quen mùi riêng tư của mình. Có thể khó cho một số người để nhận ra sự khác biệt của mùi hôi này so với một mùi hôi khác tuy nhiên nên để ý tới mùi… quen của mình vì nếu có mùi thay đổi, mùi lạ hay mùi hôi dị kỳ khác với thường ngày thì phải đặc biệt quan tâm lưu ý và tham khảo bác sĩ ngay.
      Táo bón làm cho phân khô và cứng. Nên nhớ một trong những phận sự của ruột già là “recycle” nước cho cơ thể. Vì thế khi phân tích lũy trong ruột già khá lâu, sẽ bị khô và đậm mùi hơn, và, nước được recycled thì cũng không mấy tinh khiết cho lắm. Vì thế nên tránh bị táo bón bằng cách ăn nhiều rau cải, năng vận động và uống đủ nước. Táo bón còn do phản ứng phụ của một số thuốc men “quá nóng” hoặc do một số bệnh hoạn hay tình trạng bất ổn của hệ thống tiêu hóa. Lâu lâu bạn có thể bị táo bón chút đỉnh, nhất là khi đi du lịch xa, nhưng nếu bạn đi ngoài dưới 3 lần trong tuần, có thể bạn bị táo bón kinh niên và là một trong số hơn 4 triệu người bị táo bón kinh niên ở Mỹ. Nếu không lưu tâm điều chỉnh, táo bón có thể làm cho bạn bị trĩ hay bị ra máu hậu môn. Vì thế nên tập thói quen đều đặn mỗi ngày, nếu cần phải đi thì đi ngay, không nên “để bụng”, ôm “bầu tâm sự” quá lâu, không tốt cho sức khỏe tâm thần lẫn thể chất.
      Ngược lại, tiêu chảy khi phân đi qua ruột già quá nhanh không kịp cho ruột già hút nước trở lại. Đa phần cơ thể sẽ tự điều chỉnh trong vòng đôi ba ngày. Tiêu chảy chỉ là một hình thức đề kháng của cơ thể nhằm giải độc và tống khứ cho nhanh các vi trùng xấu ra ngoài. Khi bị tiêu chảy, chỉ nên uống nước, như nước có muối khoáng Gatorade chẳng hạn, và ăn cháo trắng cho đến khi cầm. Nên kiên nhẫn, tránh uống những loại thuốc cầm vì chúng lại làm cho bạn bị táo bón ngay sau đó. Trong trường hợp tiêu chảy kéo dài quá 3 ngày thì nên gọi bác sĩ vì tình trạng có thể nặng hơn. Một số trường hợp tiêu chảy bị gây ra bởi các loại ký sinh như sán lãi hay bệnh ruột già kinh niên. Một số “kẹo cao su” chewing gum có chứa đường Xyliton hay sorbitol, nhai nhiều, vài chục cái mỗi ngày cũng có thể làm cho bị tiêu chảy. Một số trường hợp tiêu chảy kinh niên là do thiếu sót những vi khuẩn tốt trong ruột già. Chứng bệnh này có thể chữa trị bằng cách cấy ghép phân…tốt từ một người cho…phân mạnh khỏe khác.

      Trở lại với cô tiến sĩ Yoshida. Bố mẹ cô là người Nhật gửi cô đi du học ở Mỹ đậu được bằng tiến sĩ. Ông bà thường đùa là tiền vàng, biển bạc để đổi lấy nghề tiến sĩ thử... phân của cô. Tuy nhiên, cô rất hãnh diện và yêu nghề vì nhờ những nghiên cứu của cô mà hàng chục ngàn bệnh nhân được cứu mạng ở những nước nghèo, nhiều bệnh tật.

BS. Hồ Ngọc Minh
Vĩnh Trinh sưu tầm

Thứ Năm, 24 tháng 7, 2014

Yêu Sơ Giao - Sáng Tác Ngu Yên


Sáng Tác: Ngu Yên
Trình Bày: Julie Quang
Phối Nhạc: Nguyễn Quang


Áo Trắng Hồn Nhiên


Tình xa còn đó dẫu mờ phai
Nửa quả địa cầu đã cách hai
Bao luyến thương nồng ươm nỗi nhớ
EM ơi, vương vấn tháng năm dài

Vẫn nhớ vẫn thương tình áo trắng
Để chừ đan mộng chốn phương xa
Gom từng nét chữ vào đêm vắng
Gọi khẻ tên EM bao thiết tha

Làm sao quên được dáng thơ ngây
Ghi khắc trong tim đến ngập đầy
Có lẻ duyên phần không kết mộng
Nên giờ quay quắt với thơ say ...

Anh viết từng câu EM đọc nghen
Nơi đây đất khách kiếp bon chen
Đâu còn thơ mộng êm đềm nữa
Mất cả tình hồng thuở mới quen

Vẽ vời dăm nét mấy vần thơ
Trao đến tha nhân vốn hững hờ
Đành chịu, ru đời trong gió bụi
EM ơi, sao mãi vọng niềm mơ

Hoàng Dũng


Sự Dốt Nát Và Số Phận Của Đời Tôi

              (Viết cho những người bạn lớp 7P CVA)
 

            Bạn bè thân mến, thỉnh thoảng có dịp liên hệ riêng biệt với vài bạn bè nhóm CVA chuồng ngựa của chúng mình. Kể lể, tâm sự về những chuyện ngày xưa thời còn tuổi đánh đáo, tạt hình cho đến ngày nay bóng dáng những ông già ngấp nghé tuổi 70. Biết bao nhiêu vui buồn được nhắc lại trong trí nhớ. Tôi luôn luôn mong muốn tìm được nguồn cảm hứng, dành tí thời gian viết về những hoài niệm của tuổi hung hăng, phá phách đó. Đôi lần tôi định viết một đoản văn kỷ niệm, tôn vinh về vài người bạn thân thiết của mình trong thời gian ngh5ch ngợm nhưng không quên đó. Nhưng lại sợ đi quá sâu vào tiêng tư của đoàn nhóm, tạo ra những đụng chạm không đáng có . Rồi ngần ngừ, bỏ qua nên vẫn chỉ là dự tính.
 
            Hôm nay, rảnh rỗi, lại gặp buổi trời nắng tốt. Cái lạnh rơi rớt mùa hè của Thuỵ sĩ vừa đi qua. Ngồi một mình suy nghĩ vẩn vơ về mình, nhìn lại cái “ tôi “ rất bê bết ngày xa xưa ,hơn 55 năm về trước, thời tôi mới bước vào ngưỡng của CVA nhờ đó mà quen biết các bạn. Hoài niệm quá khứ lại kéo tôi về hiện tại, nhìn lại cái hiện hữu mà mình đang cầm giữ. Mang đến cho tôi một cảm giác rất ngỡ ngàng vì những đổi thay trong cuộc đời của chính tôi. Đúng thế, mọi sự thay đổi quá nhiều, đến nỗi tôi không thể tin đó là sự thực. Trong cái không gian vắng lặng yên lành, ngồi một mình đó, tôi muốn viết cái gì đó liên quan đến cái lớp 7P CVA của chúng mình. 
           
            Nhưng viết gì đây khi ký ức đầy ắp những chủ đề cùa những năm tháng mà chúng mình đã học với nhau ngày xưa nhỉ ? Thằng dốt, thằng giỏi. Thằng nghèo hèn mẹ cha lao động, bần cố nông. Đứa giầu có, thế thần cha ông một thời oai danh hiển hách .... Nhưng rồi, thời thế đổi thay, tất cả đã đi vào quá khứ mà hiện tại là những ngỡ ngàng. Đúng như vậy,ai trong chúng ta, ngày xưa lúc chúng ta còn học và chơi đùa với nhau, dám nghĩ rằng bạn bè trong lớp 7P với khoảng 60 đứa, hơn một nửa bất hạnh trở về với đất đá vì chiến tranh. Số còn lại phân tán gần khắp địa cầu với nhiều con đường, dạng thức khác nhau? Mỗi đứa trong chúng ta ôm lấy một hoàn cảnh buồn vui của riêng của số phận mình. Khi nói đến số phận, theo tôi nó hoàn toàn thoát ra khỏi những tính toán, khôn ngoan của chúng mình. Nó chi phối cho từng cá nhân chúng ta như một đưa đẩy vô hình mà chúng ta đành chấp nhận. Bởi vì tất cả 60 thằng của lớp 7P chúng ta, ngày nay nhìn lại  chúng ta quá tầm thường. Chẳng có người nào có tài năng, nội lực vượt trội để xoay chuyển  định số của mình theo một hướng mà chúng ta mong muốn.
 
            Cuối cùng trong cái không gian tĩnh lặng của ngày hè nắng tốt Thuỵ sĩ, tôi đã tìm ra chủ đề cho bài viết.  Viết về chính mình ( chẳng đụng chạm ai ) , cố gắng viết rất thật về hai lãnh vực dốt nát của chính tôi trong suốt  4 năm đầu tiên CVA chuồng ngựa. Dốt về ngoại ngữ và dốt về âm nhạc. Hai cái dốt này như một genes di truyền từ cha, ông của tôi truyền lại, đã theo suốt cuộc đời khá cực nhọc của tôi. Dốt đến nỗi, dù có quá chủ quan mà thương hại mình đến mức ngoan cố cũng không thể nào biện hộ, nói khác đi được. Nhưng rất lạ lùng, hai cái dốt này đã dính chặt lấy đời tôi, mang cho tôi rất nhiều thách đố tạo ra những biến thể lạ kỳ, ngỡ ngàng  trong suốt con đường kiếm sống sinh nhai của tôi.

&

            -Dốt về ngoại ngữ: nhưng rất kỳ lạ, suốt cuộc đời tôi lại vướng víu với cái môn học yếu kém và đầy rẫy thê lương trong hầu hết các cuộc thi cử và làm việc kiếm ăn này.
           
            Phần tóm tắt cuốn luận trình tốt nghiệp ngành Nông Nghiệp của tôi ngày xưa, phải viết bằng ngoại ngữ, tôi cũng không thể nào viết được dù chỉ một trang. Tôi đã phải viết ra tiếng Việt và cậy nhờ Nguyễn Đức Vinh dịch ra hộ.
           
            Rồi khi bước vào Đại học Cần thơ làm việc, có tí chút chức vị, chẳng biết vì sao, tôi được nhiều lần chỉ định đi tiếp đón, hướng dẫn các vị giảng sư hay khách ngoại quốc thăm viếng phân khoa hay vùng sông nước Cửu Long giang. Tôi đã phải nói tiếng Anh với khách, bằng tay, bằng ánh mắt và cả bằng cái vốn tiếng Anh vỡ bể, ăn đong thô thiển của mình. Sau những lần công tác, cần những bản tường trình, tôi phải gồng mình thông dịch cho các vị GS, khách thăm viếng hiểu đại khái nội dung, bằng tài năng ngoại ngữ xơ xác của mình, mong họ đồng ý ký nhận cho đúng thủ tục hành chánh trước khi chuyển đến cơ quan. Dù đã quá xa trong dĩ vãng, nhưng thỉnh thoảng ngồi nhớ lại “tài nghệ “ Anh ngữ của mình mà ngượng ngùng xấu hổ!
           
            Khi sang Nhật bản tu học.  Thì khỏi nói, ngôn ngữ tiếng Anh, tiếng Nhật của tôi đều coi như "hiện tượng ăn đong " ! Sau khoảng 5 tháng theo học khoá Nhật ngữ cấp tốc ở Osaka đại học, tôi là một trong số ít học viên bị bắt học lại mấy tuần lễ trước khi họ phát cho cái chứng chỉ tốt nghiệp tiếng Nhật sơ cấp dùng cho việc nhập học nghành chuyên môn. Sau đó tôi xuống miền nam Nhật, thực sự bước vào chương trình tu học. Chỉ vài ngày tiếp xúc với tôi,  ông giáo sư hướng dẫn đỡ đầu cũng như bạn bè trong phòng thí nghiệm đã phải lắc đầu " hết ý kiến, thở dài !"
           
            Ngày nay khi xem lại những cuốn sách chuyên môn bằng Anh Ngữ, Nhật ngữ  (Hoá học, Sinh hoá, kỹ thuật biến chế thực phẩm...)  đầy những chữ VN ghi chú đen đặc bằng bút chì mà ngán ngẩm! Cuốn tự điển Anh Việt của Nguyễn văn Khôn là người bạn thân thiết, giúp tôi tra khảo gần tất cả các từ ngữ tiếng Anh. Có lẽ chỉ trừ vài từ ngữ mà đứa bé lang thang trên trung tâm Sài gòn cũng biết, như: the, that, on , off..v..v.. thì tôi bỏ qua mà thôi. Đó!  Tài tiếng Anh đọc, viết của tôi nó khốn đốn như vậy.  Còn về  đàm thoại, đúng là “ điếc không sợ súng “! Tôi nói ào ào, nói đến nỗi chẳng cần biết thầy học và bạn bè có hiểu hay không. Thấy họ gật gù, mỉm cười ( có lẽ vì lịch sự), tôi nói càng hăng ! Nói cho sướng miệng chính mình còn họ hiểu hay không là chuyện của họ, cho qua !  
 
            Tôi còn nhớ một tên bạn Nhật nhưng hắn đã học 4 năm ban kỹ sư ở Mỹ, dĩ nhiên là hắn rất gỏi tiếng Mỹ, khỏi phải bàn. Ít hay nhiều hắn vẫn có cái gì “ Mỹ hoá “ trong con người hắn. Không có chuyện gật gù kiểu lịch sự, cho qua của dân Nhật đậm đặc, chưa phai. Hắn thấy tôi nói hăng quá nhưng có vẻ không thông! Một lần trong một cuộc trà dư tửu hậu, mỉm cười, hắn nói với tôi ( đến nay dù đã 40 năm qua nhưng tôi vẫn còn nhớ nụ cười và giọng nói rất nhẹ nhưng rất “đểu“ của hắn ) : 
             " Mày nói cái gì bằng tiếng Anh, mà chính mày  (hình như ! bố khỉ nó vẫn lịch sự dùng chữ mơ hồ, chưa muốn xác quyết ! )cũng không hiểu mày nói gì thì chúng tao làm sao hiểu cho nổi !"
 
            Đúng như vậy, hắn nói rất chính xác. Đôi lúc tôi hung hăng nói tiếng Anh mà quên đi cái “tài năng nhem nhuốc “ của mình mà phải nhận lấy những nụ cười, câu nói thấm đau từ người khác ! Đã phát âm dở, sai văn phạm lại còn mang cá tính ẩu tả nữa mới khổ. Nhiều khi đang đà “ diễn đạt “ tôi không tìm ra được từ ngữ nào đó trong tiếng Anh, tôi chẳng ngại ngần tống luôn tiếng Việt vào, với một tí uốn éo phát âm! Thế là xong! Thế là nguồn hứng cảm phát ngôn không bị cắt ngang bởi “ cái dốt “ của mình !
           
            Khi bước sang Thụy sĩ, gặp ngôn ngữ Đức phải nói là một trong vài ngôn ngữ khó nhất trên thế giới ! Tôi thực sự đã bị rơi vào mê hồn trận. Nhất là khi bước vào thế trận bát quái này ở tuổi đã khá già!  Gốc gác vốn dĩ là một anh chàng nhà quê, tế bào não bộ được nuôi dưỡng ngay từ lúc trong bào thai bằng gạo ẩm, khoai hư, thêm vào đó ông bố, bà mẹ thuộc gốc nông dân tay lấm chân bùn,chính hiệu “con nai vàng “. Thì làm sao mà thông minh , học một biết mười cho nổi ! Tế bào thần kinh vốn dĩ “ èo ọt “ như vậy, lại thêm trầy trụa với môi trường gió bão chiến tranh như VN thì làm sao mà phát triển bình thường cho nổi. Không gặp trớ trêu mới là điều rất lạ vậy !
 
            Ở cái xứ thanh bình, lạnh giá Thuỵ Sĩ, tôi đã phải luôn luôn xử dụng đủ trò láu lỉnh ( nhưng không lưu manh, bởi vì tôi tự nói với mình thà làm môt kẻ dốt thật thà còn hơn làm kẻ thông thái mà đầu óc lưu manh). Tôi cố dùng cái chân thành, phục thiện ( nếu cần thiết tôi sẵn sành nhận lỗi, sửa sai ) để chống kháng với thách đố liên miên trong cuộc đời tha hương kiếm sống của mình. Trong những cuộc họp về khoa học, các chuyến đi công tác trong Âu châu hay các nơi trên thế giới ! Nói rất thật với các bạn, chính tôi cũng phải bịt tai, che mắt mà " múa "! bằng tài tiếng Anh, tiếng Đức thô thiển, nghèo sát đáy của mình.  Nhưng gặp hoàn cảnh, cái khó nó bó lấy cái khôn, tôi đành “ hung hăng làm tất !“, nghĩ cho cùng, không làm thì ai làm cho mình đây ? Người ta giỏi thì chỉ cần một câu, vài chữ là đối tượng gật gù thoả mãn. Tôi dốt thì mười câu, 20 câu rồi họ cũng hiểu dần dần ! Nhưng cũng may là ngành khoa học thực nghiệm cho nên vấn đề lý luận và chính xác chỉ cần đến con số và dấu hiệu, không cần nhiều đến cái mềm mại, lãng mạn, hào hoa phong nhã của văn chương. Nhờ vậy cũng đỡ được phần nào cái dốt của ngôn ngữ truyền thế hệ của tôi. Đúng vậy chẳng có ai không hiểu những dấu hiệu toán học hay vài mũi tên chỉ dẫn hướng biến thiên của sự việc, của vật chất trong thí nghiệm, hay hướng đi của phản ứng. Mà đã hiểu rồi thì chẳng ai thắc mắc làm chi với cái  “ èo ọt “ ngôn ngữ của tên diễn giả chính gốc Á châu luộm thuộm nhưng trên miệng luôn luôn nở nụ cười thân thiện như tôi. ( các bạn có nghĩ như tôi, đây chỉ là cái khéo léo trong giao tế, hoàn toàn khác với cái lưu manh, lừa dối không ?)
           
            Ngày nay tôi đã thực sự đã " giã biệt vũ khí " , về hưu rồi. Không cần nhiều đến ngôn từ “cao cấp “ nữa, nên cũng đỡ rất nhiều cho việc xử dụng ngôn ngữ ở tuổi về hưu. Nhưng nói thật với các bạn , đôi khi ngồi một mình trong bóng tối, quay ký ức lại nhìn rõ về minh, mà buông tiếng thở dài như vừa thoát khỏi một chuyến đi khá nhiều chông gai, cực nhọc. Một chuyến đi với rất nhiều yếu kém bản thân nhưng đã nhờ may mắn và có tí chút láu lỉnh, lỳ lợm để bước qua ( dù tơi tả ) mà cười vang thích thú. Nhưng dù sao cũng là một dẫy dài kỷ niệm đáng nhớ, mặc dầu có chút đợm buồn nhưng cũng vẫn có chút sắc mầu vui ca, hoan lạc trong đời mình!
&

            Dốt về âm nhạc: Chắc các bạn còn nhớ, không quên, cái thời chúng mình học trung học đệ nhất cấp. Môn âm nhạc của thầy nhạc sĩ Thiên Phụng, Chung Quân với bài hát " Làng tôi " của thầy. Thầy luôn luôn dùng bản nhạc này làm tiêu chuẩn cho các kỳ thi lục cá nguyệt suốt 4 năm đầu trung học . Thầy dựa vào giọng hát hay, tay đánh đúng nhịp ..v..v.. để cho điểm. Tôi gần như thuộc hàng độn sổ trong lớp ! Chẳng có gì lạ lùng với một tên nhà quê ( từ gốc đến ngọn như tôi ). Một tên nhà quê đã vì khói lửa binh đao mà miển cưỡng lên Hà nội kiếm ăn, chẳng có một tố chất tốt đẹp nào thiên về nghệ thuật âm thanh. Thủa ấu thơ mới chỉ biết loanh quanh trong khu vườn, bụi chuối quanh nhà của vùng quê Nam Định. Lúc đó tôi chưa đủ lớn khôn để hưởng cái thú mục đồng ngồi trên lưng trâu nghêu ngao những bài hát đồng quê thì làm gì có được cái thuần nhuyễn ( dù chỉ là thuần nhuyễn ở mức ABC) trong thanh nhạc được ?
 
            Đến Hà nội, chốn ngàn năm văn vật cũng chỉ biết hàng ngày ngắm nhìn ông tây, bà đầm ôm nhau dập dìu trên phố, hay lang thang câu cá quanh hồ Gươm với lũ trẻ khố rách áo ôm như tôi, tư cách gì mà tiếp thu được cái ngọt bùi, trầm ấm, thanh thoát của âm nhạc. Huống chi bản chất thuộc dòng “ nông gia truyền kiếp “ làm sao có được cái "Cảm " trong tâm hồn để hoà mình với lời hát, điệu ca chất đầy lãng mạn trong các tác phẩm âm nhạc, mà dám nói đến chuyện hát đúng, hát hay ? Tóm lại tôi nhớ ngày đó, ngày còn học thầy Quân, trong các cuộc thi lục cá nguyệt về âm nhạc, nếu kiếm được điểm 7/20  hay 8 /20 đã là một kỳ tích, hoan hỉ lắm rồi .
 
            Nhưng thời gian vẫn trầm lặng trôi qua! Cái thằng TÔI với tài năng, tâm cảm trống không về âm nhạc vẫn theo thời thế mà bươn trải trong cái không khí khói mù chiến tranh, thời đó . Rồi cũng xong đại học, đi làm việc khoảng một năm, cũng như phần đông kẻ làm trai trong chiến loạn. Tôi giã từ sách đèn, đời sống dân sự bước chân vào quân đội, tổng cộng hơn một năm với khí giới chiến tranh. Nhiều hứng chí ngâm nga vài câu CHINH PHỤ NGÂM :
           
            Chàng tuổi trẻ vốn giòng hào kiệt
            Xếp bút nghiên theo việc đao cung
            .............
            Chí làm trai dậm nghìn da ngựa
            Gieo Thái sơn nhẹ tựa hồng mao
            Giã nhà,đeo bức chiến bào
            Thét voi cầu Vị, ào ào gió thu
 
            Nhưng rồi nhờ vận may mà được trở về với chuyên môn, Sĩ quan biệt phái tiếp tục dậy học. Cái nghề trong thanh của xã hội. Đến ngày nay tôi vẫn còn ngỡ ngàng vì định số đã đưa tôi vào với nó. Cái nghề mà nhân gian coi như khuôn mẫu làm người, mà ngày còn bé cũng như suốt tuổi thanh niên, tôi (ngay cả ông bố bà mẹ của tôi) dù có nằm mơ cũng không ai tưởng tượng ra được. Thằng bé nhà quê, nghèo túng, xí trai rất nhiều tật ách, khiếm khuyết đủ chiều như tôi, chỉ vì thế thời đẩy đưa mà được đứng trước bục giảng làm phương tiện sinh nhai. Thế mới kỳ lạ ! Không phải là một ngẫu biến trong đời tôi sao?! ) 
 
            Cái dốt cảm nhận âm thanh đeo đuổi tôi mãi. Nhưng lạ kỳ lắm lắm! Xuống Cần Thơ làm việc khoảng hơn 1 năm, ngọn gió duyên phận nào đó lại cho tôi quen biết một cô gái. Cô ta chỉ biết sơ sài về dương cầm, nhưng lại khá giỏi về thưởng thức âm nhạc và tài năng rất tốt về ngôn ngữ ( hai lãnh vực mà tôi dốt đặc cán mai !) . Cô ta nghe và biết rất nhiều nhạc cổ điển cũng như nhạc tân thời Tây phương. Cô ta đã dẫn dắt tôi vào thế giới của âm thanh, giúp tâm hồn tôi có tí chút căn bản để làm quen với nhã thú của nghệ thuật âm nhạc . Cô ta đã xoá mờ đi phần nào ( dù rất ít ) vẻ thô thiển, cục mịch trong con người tôi. Dẫn tôi đi bằng những bước chân chập chững, ban đầu đến với cái âm vang chứa đầy tố chất lãng mạn, thi tứ đó . 
 
            Những ngày cuối tuần hay dịp lễ nghỉ việc trở về Saigon, chúng tôi đến thính phòng của hội văn hoá Pháp và Mỹ nghe những bản nhạc tân thời và cổ điển ( ban đầu , với tôi đúng là đàn gõ tai trâu! ). Cô ta giải thích cho tôi nghe ý nghĩa  của bản nhạc, suy tư và tâm hồn của người nhạc sĩ, tác giả khi sáng tác nhạc phẩm... Rất nhiều những bản nhạc nổi tiếng đương thời và cổ điển đã được cô ta tế nhị nhấn nhét khéo léo vào cảm xúc của tôi. Nào tiếng nước chẩy ồn ào trên thượng nguồn giòng sông Blue Danube  của J. Strauss . Tiếng chuông nhà thờ chen lẫn tấu khúc hoan ca của một đám cưới trong bản nhạc Yes, I do !..v..v.. Cứ như vậy, tâm hồn thô thiển của tôi đã có tí chút thăng hoa ( dù so với người bình thường, bạn bè cùng lứa, tôi vẫn còn thua xa !) Nhưng ít ra một tên nhà quê gốc cổ thụ như tôi đã có chút gì mà người ta gọi là ướt át !
           
            Rồi thời gian và định mệnh lại đưa tôi sang Nhật bản! Ngay khi xuống Kagoshima tu học, một tỉnh miền cực Nam của Nhật. Tôi khốn khổ gặp ông giáo sư hướng dẫn, thuộc giống dòng Samurai ngày xưa. Ông ta mang cái lạnh lùng, khắt khe và lý tưởng đôi khi có tí điên cuồng vào việc uốn nắn tôi. Một thằng nhà quê đến từ cái xứ nghèo khổ, đầy tật ách chiến tranh. Cũng ngẫu nhiên lạ kỳ, tôi và thằng con trai của ông ta có cùng ngày, tháng, năm sinh, cùng có sở thích câu cá. Vô tình, đó lại là một dữ kiện kéo sát tình thân của tôi và gia đình ông giáo sư lại với nhau. Bà Vợ của ông là một giáo sư đại học về nghệ thuật cắm hoa( Ikebana)  và  trà đạo ( O-cha ).Bà cũng thương yêu tôi như con trai của bà . Rất nhiều lần với những thái độ ân cần, săn sóc, bà dành cho tôi ( nhất là thời gian sau năm 1975 ) đôi khi đã làm tôi cảm động muốn chẩy nước mắt.
 
            Bà ta biết rất sâu về âm nhạc và nhạc khí cổ điển của Nhật ( như đàn koto, Samisen ...v..v.. ) ! Thỉnh thoảng vào những dịp lễ hội hay cuối tuần tôi vẫn đến thăm gia đình họ. Nhưng thật ra cũng muốn hưởng “ké“ cái không khí gia đình ấm cúng của họ, bù đắp cho những nỗi buồn tẻ luôn luôn hiện hữu trong tâm tưởng tôi sau năm 1975. Cũng chính nhờ những dịp đó tôi đã được thưởng thức khá nhiều những nghệ thuật cổ xưa của Nhật bản ( cắm hoa, trà đạo ) hay biết tí chút về kịch nghệ cổ xưa của Nhật như Kabuki..v..v.. Bà dậy cho tôi biết những thể thức tiếp nhận lễ dâng trà khi bà dâng trà cho tôi thưởng thức. Giải thích cho tôi hiểu ý nghĩa căn bản của các loại hoa cũng như chủ đề của những chậu hoa Nhật bản khi bà dậy cho các học viên tại gia do bà tổ chức.
           
             Bà thấy tôi tò mò thích thú với nền văn hoá cổ xưa của Nhật nên thỉnh thoảng cho tôi " đi ké " vào những buổi hoà nhạc của thành phố ! Vô hình trung, cái tâm hồn khô cằn, sỏi đá thô thiển của tôi đã lại có thêm một dịp thấm tí ướt át từ các cuộc thưởng thức văn hoá liên hệ nhiều đến nghệ thuật âm thanh đó. Lại một ngỡ ngàng đến với đời tôi. Sau này vào những rảnh rỗi tôi thường tự hỏi vì những tác động kỳ bí nào, hoàn toàn bước ra khỏi tính toán và khôn ngoan của tôi,đã cho tôi những hội ngộ rất lạ kỳ trong lãnh vực âm nhạc, lãnh vực  mà tôi dốt nát từ gốc rễ xa xưa. 
 
            Sau năm 1975,có lẽ phần lớn người VN của miền nam vĩ tuyến 17 đều bước vào một thực trạng mới. Đa phần là cực nhọc dù sống trong nước hay ngoại quốc, dĩ nhiên tôi cũng không ngoại trừ. Tôi phải lao động cật lực để kiếm tiền chi trả cho cuộc sống và việc học hành đang dang dở. Ngoài ra tôi còn phải dành dụm gửi tiền cưu mang gia đình bố mẹ ở trong nước. Trong hoàn cảnh " bước bỗng " đó, tôi lại có dịp quen với vài người bạn Nhật bản, họ có sở thích hay chuyên môn về âm nhạc ! Tôi im lặng theo họ trong các cuộc sinh hoạt âm nhạc. Giúp đỡ họ những công việc như khuân vác nhạc cụ, trang hoàng hay bắt đèn điện cho sân khấu trong những dịp họ trình diễn tại các cuộc vui, tiệc tùng hay phòng trà khiêu vũ... Thật ra cũng là dạng thức kiếm thêm tiền thêm trong công việc làm ăn dưới tình bạn bè mà thôi  .
 
            Với họ tôi chỉ là một kẻ sai vặt nhưng ít hay nhiều, tôi dần dần có thêm tí chút kiến thức, cảm nhận về âm vang . Chính nhờ thời gian theo họ tôi đã được khá nhiều dịp thưởng thức “nhạc sống “ những bản nhạc trữ tình lãng mạn rất thịnh hành thời bấy giờ . Chẳng hạn bản Shiroi iro wa kohibito no iro ( Mầu trắng là mầu của người yêu), một bản nhạc chứa đựng toàn là mầu sắc của hoa, biểu tượng cho những diễn tiến trong tình yêu.  Hay bản nhạc Seto no hanayome ( Vòng hoa cưới của vùng biển Seto) đã làm cả nước Nhật ngẩn ngơ thưởng thức, đến nay không một người Nhật nào không biết, nó mô tả tâm trạng buồn vui cùng với sự tự tin trong tình yêu của một cô gái khi phải xa cha mẹ, người thân để về nhà chồng trong lễ rước dâu bằng thuyền của vùng biển Seto.
 

            Một trong số những người quen biết của thời gian lang bạt văn nghệ đó tôi đã quen biết một cô bạn gái Nhật là vợ tôi sau này. Gia đình vợ tôi, một nhà giáo nhiều thế hệ. ông bố là thầy âm nhạc, vợ tôi là cô giáo nhưng cũng chuyên môn tay trái về âm nhạc, biết khá nhiều nhạc cụ. Trong tình huống quen biết, gắn bó đó, đương nhiên tôi cũng phải hoà nhập với vợ trong lãnh vực âm nhạc. Nhất là lúc mới gặp nhau, thời  gian chỉ biết làm tất cả cho vừa ý nhau. Dù thế nào thì tôi cũng phải cố làm ra vẻ cảm khoái âm thanh mà nhập cuộc trong những buổi hoà nhạc . Khi sang Âu châu (thành vợ chồng) cũng vì " cái vẻ đồng điệu miễn cưỡng"  đó. Tôi cũng đã nhiều lần tiếc rẻ, thở dài xót đau khi phải hộ tống, chi tiền cho vợ sang tận Wien ( đỉnh núi của nhạc cổ điển ) hay Paris, London... chỉ vì cái vé mời “ concert“  hay vì sự say mê âm nhạc của vợ mà bấm bụng nén đau .
           
            Sống ở Thuỵ sĩ, cũng vì liên hệ đến âm nhạc, gia đình chúng tôi quen biết với một ông nhạc sĩ gốc Đức chuyên về Piano. Ông ta thường trình diễn Piano cho các buổi tiệc hay hotel quốc tế tại thành phố Zurich, ông ta kéo vợ tôi theo làm một kẻ đồng nghiệp. Vì chiều vợ, tôi lại phải nhập cuộc với vai trò một người tài xế cũng như tham dự cuộc vui (trong hậu trường hay ăn ké !) . Vô hình trung, tôi lại thêm một lần được chui mình vào nhã thú của âm thanh. Cũng may mắn, gần như hầu hết các cuộc vui văn nghệ đó thường tổ chức vào cuối tuần hay buổi tối, nên tôi vẫn đi làm bình thường trong lãnh vực chuyên môn của mình.
 
            Sau một thời gian, ông nhạc sĩ bị bệnh và mất. Chúng tôi lại quen biết với một anh chàng Thuỵ Sĩ - Mỹ (2 quốc tịch) anh ta chuyên môn về Electron nhưng thiên về nhạc tân thời. Anh ta và chúng tôi cùng nhau mở một trường âm nhạc nho nhỏ ! Vợ tôi chuyên dậy trẻ con về Piano và Rittersport ( một dạng cử động theo âm nhạc dành cho trẻ con ở Thuỵ sĩ, giúp đứa trẻ hoà nhập cử động với âm nhạc trước khi thực sự học bất cứ nhạc khí nào ).  Anh ta và nhóm bạn nhạc sĩ, bạn của anh ta từ Mỹ sang , chuyên dậy các môn khác như trống,đàn guitar điện, electron..v..v.. chuyên môn về nhạc kích động! Được khoảng 2 năm trời, anh bạn Mỹ chuyển hướng làm ăn " dữ dội " hơn. Anh ta thuê cả một building trên trung tâm thành phố, chuyên dậy nhạc kích động, đồng thời làm dịch vụ chêm âm nhạc vào các phim quảng cáo để phát trên TV hay radio cho các công ty quảng cáo khắp Âu châu. Chúng tôi theo không nổi vì thiếu khả năng chuyên môn trong lãnh vực rộng lớn và đầy chuyên nghiệp, tài năng này.Vợ tôi rút ra làm riêng nho nhỏ là dậy piano (sau này kiêm luôn kindergarten) cho trẻ con Nhật bản hay lai Nhật bản ở Zurich và vùng lân cận. Trong công việc này chúng tôi lo luôn việc mua hay mướn những đàn piano cho tụi trẻ ! Thế là tôi lại việc chuyên chở, ký hợp đồng thuê mướn nhạc cụ cho các gia đình học viên..v..v.. 
 
            Đàn Piano, mỗi năm ít nhất 1, 2 lần phải gọi thợ điều chỉnh ( căng dây ). Mỗi lần điều chỉnh đó khá mắc ( khoảng trên 200 đến 300 USD /lần ) ! Chịu không nổi tốn kém và thấy công việc cũng chẳng có gì là khó khăn. Tôi ( lại giở cái trò láu lỉnh của tên nhà nghèo, dốt âm thanh nhưng giỏi học lóm! ) Tôi say sưa nhìn và kín đáo học hỏi cách chỉnh dây đàn của người thợ, cộng thêm sự chỉ dẫn của vợ về phân biệt âm thanh khi điều chỉnh. Không lâu sau đó, tôi đã có tí chút tự tin cũng như tính tò mò. Trong dịp về Nhật, tôi mua dụng cụ và nhờ người bán dụng cụ chỉ dẩn thêm, rồi tôi nhập cuộc dưới sự chỉ dẫn về âm thanh của vợ .
 
            Ban đầu với cánh tay bắp thịt cuồn cuộn chuyên dành cho đấm đá, võ biền, hay kìm giữ trâu bò trong nông trại của nghành thú y cũng như dùng cho việc vặn những con ốc to lớn của Honda, tầu thuyền! Tôi đã bao lần dùng quá sức làm cho dây đàn bị đứt, không những tốn kém tiền bạc mà còn ê mặt với vợ con. Nhưng có mấy ai qua được chữ “vạn sự khỏi đầu nan“ nhất là dạng người thô kệch như tôi !  Cuối cùng đầu đất, óc bã đậu cũng phải khôn! Bắp thịt boxing cũng phải biết kiềm chế nội lực mà nhẹ nhàng, khéo léo nếu không muốn tốn kém bạc tiền! Tôi đã nghiễm nhiên tự làm được việc điều chỉnh đàn piano một cách tàm tạm, và cũng được khen tặng của vợ. Nhưng cái khoái nhất vẫn là khỏi đau xót, tốn tiền vô lý cho thợ. Dành dụm tiền gửi về cho  cha mẹ, các em trong nước đang réo gọi cưu mang.  Đúng là một tên lý toét , quê mùa lại gặp thêm một kỳ tích trong đời trong lãnh vực âm thanh!
           
            Các bạn thân mến, nhiều khi tôi tự hỏi không biết nhạc sĩ THIÊN PHỤNG CHUNG QUÂN còn sống trên thế gian khốn khổ này không? Có lẽ nếu thầy mà biết được thằng học trò quê mùa, xí trai nhất lớp ngày xưa đánh nhịp như múa tay đấm đá. Giọng hát cất lên thì người nghe phải bịt tai, lắc đầu ... mà ngày nay, chính nó lại làm được chuyện điều chỉnh đàn dương cầm, phân biệt được âm giai cao thấp.  Càng kỳ lạ hơn, gần như suốt thời gian phiêu bạt kiếm ăn ở hải ngoại, nó đã có một thời kiếm sống, tiếp cận với âm thanh ( dù ở vị trí tên sai vặt ). Tôi chắc thầy cũng phải lắc đầu mà mà đội mồ sống dậy ( nếu thầy đã ra người thiên cổ !) mà cười vang với " cái lộn tùng phèo " của tưởng tượng, khó tin!
 &
            Để kết luận cho một bài viết kể lể về mình, tôi xin lấy vài câu thơ của Tản Đà để mô tả cái cảm giác buông xuôi, chán nản của ông khi về già nhìn thấy cái trống không, phi lý của danh và lợi :
 
            Vèo trông lá rụng đầy sân
            Công danh phù thế có ngần ấy thôi !
 
Với các bạn, tôi có một mong muốn là các bạn đọc xongnếu thích thú thì cho một nụ cười vui tình bạn ! Ngược lại, nếu không vui mà tìm được điều gì đáng trách trong bài viết của tôi thì cũng xin phẩy tay mà xí xoá bỏ qua.

Hết

            Vũ ngọc Ruẩn (Lưu An)
(Zürich, Cuối tuần tháng 7. 2014 )