tiêu đề Nhãn
- BIÊN KHẢO
- CÂU ĐỐI
- CỔ THI
- GIA CHÁNH
- GIẢI TRÍ
- HÌNH ẢNH HỘI NGỘ
- HÌNH ẢNH NAY
- HÌNH ẢNH XƯA
- HỘI HỌA
- KHOA HỌC
- LỊCH SỬ
- LỜI HAY Ý ĐẸP
- LƯU NIỆM
- SỨC KHOẺ
- SƯU TẦM
- THƠ
- THƠ CẢM TÁC
- THƠ DỊCH
- THƠ DIỄN NGÂM
- THƠ NHẠC
- THƠ PHỔ NHẠC
- THƠ SƯU TẦM
- THƠ TRANH
- THƠ TRANH NGHỆ SĨ
- TIN BUỒN
- TIN VUI
- VĂN
- VŨ HỐI THƯ HỌA
- VƯỜN THƠ VIÊN NGOẠI
- XƯỚNG HỌA
- YOUTUBE
Chủ Nhật, 27 tháng 7, 2014
Ngủ Trần
Tôi tự ru tôi
Hãy ngủ một giấc trần trụi
Như thiếu nữ khỏa thân trong góc tối
Như con thằn lằn đeo trên tường
Quần áo xếp trong rương
Như đứa trẻ tấm dưới mưa
Đừng bối rối
Chưa có cơn say
Vội gì tỉnh vội
Hãy quên hôm qua
Đừng nhớ ngày nay
Và đòi hỏi ở mai sau
Cứ để mặt trời từ từ
Chiều chầm chậm xuống
Những ánh sao khuya
Chẳng vì trăng mà ngượng
Căng thẳng chiêm bao lạc mất đời thường
Nhạc cuồng mê tầm ruồng mê hoặc
Hãy nhìn tận xanh
Lắng lòng
Và ngủ tiếp
Phong Tâm
Hoài Cổ - 懷 古 - Phạm Đình Hổ
懷 古 Hoài cổ
去歲桃花發, Khứ tuế đào hoa phát;
鄰女初學笄。 Lân nữ sơ học kê.
今歲桃花發, Kim tuế đào hoa phát
已嫁鄰家西。 Dĩ giá lân gia tê.
去歲桃花發, Khứ tuế đào hoa phát;
春風何凄凄。 Xuân phong hà thê thê.
鄰女對花泣, Lân nữ đối hoa khấp;
愁深眉轉低。 Sầu thâm mi chuyển đê
今歲桃花發, Kim tuế đào hoa phát;
春草何萋萋。 Xuân thảo hà thê thê
鄰女對花笑, Lân nữ đối hoa tiếu;
吟成手自題。 Ngâm thành thủ tự đề
去歲桃花發, Khứ tuế đào hoa phát;
鄰女初學笄。 Lân nữ sơ học kê.
今歲桃花發, Kim tuế đào hoa phát
已嫁鄰家西。 Dĩ giá lân gia tê.
去歲桃花發, Khứ tuế đào hoa phát;
春風何凄凄。 Xuân phong hà thê thê.
鄰女對花泣, Lân nữ đối hoa khấp;
愁深眉轉低。 Sầu thâm mi chuyển đê
今歲桃花發, Kim tuế đào hoa phát;
春草何萋萋。 Xuân thảo hà thê thê
鄰女對花笑, Lân nữ đối hoa tiếu;
吟成手自題。 Ngâm thành thủ tự đề
Nguyên tác: Phạm Đình Hổ
Dịch Nghĩa:
Cảm Nhớ Chuyện Cũ
Năm ngoái hoa đào nở Cô láng giềng mới học cài trâm Năm nay hoa đào nở , Cô đã lấy chồng nhà láng giềng ở phía tây
Năm ngoái hoa đào nở Gió xuân sao lành lạnh Đứng trước hoa cô láng giềng khóc Buồn quá đôi lông mày sa xuống .
Năm nay hoa đào nở , Cỏ xuân sao mà xanh tươi Đứng trước hoa cô láng giềng tươi cười
Thơ làm xong tự tay cô viết
Các Bản dịch
(1)
Năm ngoái hoa đào nở
Em láng giềng bỡ ngỡ cài trâm
Năm nay hoa đào nở
Em lấy chồng nhà ở xóm trên
Năm ngoái hoa đào nở
Gió xuân ơi! Sao chở men sầu
Ngồi nhìn hoa rầu rầu lệ nhỏ
Em chau mày biết tỏ cùng ai!
Năm nay đào lại nở
Cỏ xuân xanh rực rỡ, lay lay
Trước hoa rộn rã lòng ai
Mấy vần thơ ngẫm qua tay em đề.
(2)
Năm ngoái hoa đào nở
Em mới học cài trâm
Năm nay đào lại nở
Bước theo chồng bâng khuâng
Năm ngoái hoa đào nở
Gió xuân sầu lê thê
Ngồi nhìn hoa, lệ nhỏ
Em chau mày ủ ê
Năm nay đào lại nở
Rực rỡ cỏ xuân tươi
Hoa cười , em hớn hở
Qua tay mấy vần thơ
Mailoc phỏng dịch
* * *
Nhớ Chuyện Xưa
Năm trước, hoa đào chớm nở
Em vừa bẽn lẽn cài trâm
Năm nay hoa đào rực rỡ
Thì em cất bước theo chồng
Năm trước hoa đào chớm nở
Gió xuân lành lạnh vừa sang
Nhìn hoa, mi sầu lệ ứa
Cong cong mày trĩu hai hàng.
Năm nay hoa đào lại nở
Cỏ xuân mơn mởn xanh tươi
Nhìn hoa, tủm tỉm em cười
Trải nỗi niềm vui, nắn bút.
Phương Hà phỏng dịch
* * *
Nhớ Xưa
Năm ngoái hoa đào nở
Cô hàng xóm cài trâm
Năm nay hoa đào nở
Cô em đã lấy chồng!
Năm trước hoa đào nở
Gió xuân vờn hây hây
Cô bé sầu hoa khóc
Ủ dột khép đôi mày!
Năm nay hoa đào nở
Mơn mởn cỏ xanh tươi
Thơ ngâm thành tay chép
Cô em nhoẻn miệng cười!
Đỗ Chiêu Đức
* * *
Nhớ Xưa
Năm rồi đào nở đầy sân
Em vừa độ tuổi phân vân trâm cài
Năm nay đào nở hồng vai
Em ra riêng lấy chồng ngoài thôn tây
Năm rồi đào nở sầu rây
Gió xuân lành lạnh chau mày cô em
Trước hoa rơi giọt lệ mềm
Cô đơn em thả buồn lên mái lầu
Năm nay đào nở thắm màu
Nụ cười em nở trên đầu cỏ xuân
Hồn say thơ thả mấy vần
Niềm vui mở cửa lâng lâng gió lùa
Trầm Vân
* * *
Nhớ Xưa
Năm ngoái hoa đào nở
Em mới học cài đầu
Năm nay hoa đào nở
Nhà người em làm dâu
Năm ngoái hoa đào nở
Man mác gió xuân sầu
Nhìn hoa em nức nở
Tê tái, đôi mày chau
Năm nay đào lại nở
Xanh tươi cỏ rực màu
Em cười xuân đang độ
Tay dệt mấy vần mau
Thanh Mai
Cali 7-1-14
* * *
Nhớ Xưa
Năm trước đào vừa nở
Em đến tuổi trâm cài
Năm nay hoa đào rộ
Nàng lấy chồng thôn tây
Năm qua đào mới nở
Xuân về lạnh tái tê
Nhìn hoa nàng đổ lệ
Sầu trĩu nặng đôi mày
Năm nay đào khoe sắc
Cỏ mượt đón xuân tươi
Cùng hoa em mỉm cười
Khe khẻ đề đôi câu.
Quên Đi
Dịch Nghĩa:
Cảm Nhớ Chuyện Cũ
Năm ngoái hoa đào nở Cô láng giềng mới học cài trâm Năm nay hoa đào nở , Cô đã lấy chồng nhà láng giềng ở phía tây
Năm ngoái hoa đào nở Gió xuân sao lành lạnh Đứng trước hoa cô láng giềng khóc Buồn quá đôi lông mày sa xuống .
Năm nay hoa đào nở , Cỏ xuân sao mà xanh tươi Đứng trước hoa cô láng giềng tươi cười
Thơ làm xong tự tay cô viết
Các Bản dịch
(1)
Năm ngoái hoa đào nở
Em láng giềng bỡ ngỡ cài trâm
Năm nay hoa đào nở
Em lấy chồng nhà ở xóm trên
Năm ngoái hoa đào nở
Gió xuân ơi! Sao chở men sầu
Ngồi nhìn hoa rầu rầu lệ nhỏ
Em chau mày biết tỏ cùng ai!
Năm nay đào lại nở
Cỏ xuân xanh rực rỡ, lay lay
Trước hoa rộn rã lòng ai
Mấy vần thơ ngẫm qua tay em đề.
(2)
Năm ngoái hoa đào nở
Em mới học cài trâm
Năm nay đào lại nở
Bước theo chồng bâng khuâng
Năm ngoái hoa đào nở
Gió xuân sầu lê thê
Ngồi nhìn hoa, lệ nhỏ
Em chau mày ủ ê
Năm nay đào lại nở
Rực rỡ cỏ xuân tươi
Hoa cười , em hớn hở
Qua tay mấy vần thơ
Mailoc phỏng dịch
* * *
Nhớ Chuyện Xưa
Năm trước, hoa đào chớm nở
Em vừa bẽn lẽn cài trâm
Năm nay hoa đào rực rỡ
Thì em cất bước theo chồng
Năm trước hoa đào chớm nở
Gió xuân lành lạnh vừa sang
Nhìn hoa, mi sầu lệ ứa
Cong cong mày trĩu hai hàng.
Năm nay hoa đào lại nở
Cỏ xuân mơn mởn xanh tươi
Nhìn hoa, tủm tỉm em cười
Trải nỗi niềm vui, nắn bút.
Phương Hà phỏng dịch
* * *
Nhớ Xưa
Năm ngoái hoa đào nở
Cô hàng xóm cài trâm
Năm nay hoa đào nở
Cô em đã lấy chồng!
Năm trước hoa đào nở
Gió xuân vờn hây hây
Cô bé sầu hoa khóc
Ủ dột khép đôi mày!
Năm nay hoa đào nở
Mơn mởn cỏ xanh tươi
Thơ ngâm thành tay chép
Cô em nhoẻn miệng cười!
Đỗ Chiêu Đức
* * *
Nhớ Xưa
Năm rồi đào nở đầy sân
Em vừa độ tuổi phân vân trâm cài
Năm nay đào nở hồng vai
Em ra riêng lấy chồng ngoài thôn tây
Năm rồi đào nở sầu rây
Gió xuân lành lạnh chau mày cô em
Trước hoa rơi giọt lệ mềm
Cô đơn em thả buồn lên mái lầu
Năm nay đào nở thắm màu
Nụ cười em nở trên đầu cỏ xuân
Hồn say thơ thả mấy vần
Niềm vui mở cửa lâng lâng gió lùa
Trầm Vân
* * *
Nhớ Xưa
Năm ngoái hoa đào nở
Em mới học cài đầu
Năm nay hoa đào nở
Nhà người em làm dâu
Năm ngoái hoa đào nở
Man mác gió xuân sầu
Nhìn hoa em nức nở
Tê tái, đôi mày chau
Năm nay đào lại nở
Xanh tươi cỏ rực màu
Em cười xuân đang độ
Tay dệt mấy vần mau
Thanh Mai
Cali 7-1-14
* * *
Nhớ Xưa
Năm trước đào vừa nở
Em đến tuổi trâm cài
Năm nay hoa đào rộ
Nàng lấy chồng thôn tây
Năm qua đào mới nở
Xuân về lạnh tái tê
Nhìn hoa nàng đổ lệ
Sầu trĩu nặng đôi mày
Năm nay đào khoe sắc
Cỏ mượt đón xuân tươi
Cùng hoa em mỉm cười
Khe khẻ đề đôi câu.
Quên Đi
Việt Nam Sử Lược - Quyển 1 Chương III : Bắc Thuộc Lần Thứ Hai
Các Phần Đã Đăng:
CHƯƠNG III
BẮC THUỘC LẦN THỨ HAI
43 — 544
BẮC THUỘC LẦN THỨ HAI
43 — 544
I. NHÀ ĐÔNG-HÁN | 1. Chính-trị nhà Đông-Hán |
2. Lý Tiến và Lý Cầm | |
3. Sĩ Nhiếp | |
II. ĐỜI TAM-QUỐC | 1. Nhà Đông Ngô |
2. Bà Triệu (Triệu thị Chinh) | |
3. Nhà Ngô chia đất Giao-châu | |
III. NHÀ TẤN | 1. Chính-trị nhà Tấn |
2. Nước Lâm-ấp quấy nhiễu Giao-châu | |
IV. NAM BẮC-TRIỀU | 1. Tình thế nước Tàu |
2. Việc đánh Lâm-ấp | |
3. Sự biến loạn ở đất Giao-châu |
I. NHÀ ĐÔNG-HÁN (25-220)
1. CHÍNH-TRỊ NHÀ ĐÔNG-HÁN. Mã Viện đánh được Trưng-Vương đem đất
Giao-chỉ về thuộc nhà Hán như cũ, rồi chỉnh-đốn binh-lương, đem quân đi
đánh dẹp các nơi, đi đến đâu xây thành đắp lũy đến đấy và biến-cải mọi
cách chính-trị trong các châu quận. Đem phủ-trị về đóng ở Mê-linh[1] và dựng cây đồng-trụ ở chỗ phân địa-giới, khắc sáu chữ: « Đồng trụ chiết, Giao-chỉ diệt. 銅 柱 折, 交 趾 滅 ». Nghĩa là cây đồng-trụ mà đổ thì người Giao-chỉ mất nòi.
Sử chép rằng người Giao-chỉ đi qua lại chỗ ấy, ai cũng bỏ vào chân
cột đồng-trụ một hòn đá, cho nên về sau chỗ ấy thành ra núi, phủ mất cả,
đến bây giờ không biết cột ấy ở vào chỗ nào.
Từ đó chính-trị nhà Đông Hán càng ngày càng ngặt thêm, mà những
quan-lại sang cai-trị Giao-chỉ thường có lắm người tàn-ác, tham-nhũng,
bắt dân lên rừng xuống bể để tìm những châu-báu. Dân ở quận Hợp-phố cứ
phải xuống bể mò ngọc trai khổ quá, đến đổi phải bỏ xứ mà đi.
Triều-đình thì xa, quan-lại ra cai-trị thì tha hồ mà tung-hoành,
tiếng oan-ức kêu không thấu vào đâu, cho nên thường hay có sự loạn-lạc,
làm cho dân-gian phải nhiều sự khổ-sở.
2. LÝ TIẾN VÀ LÝ CẦM. Quan cai-trị đã tàn-ác, nhà vua lại bạc-đãi
người bản-xứ. Đời bấy giờ người mình dẫu có học-hành thông-thái cũng
không được giữ việc chính-trị. Mãi đến đời vua Linh-đế 靈 帝(168-189) cuối
nhà Đông-Hán mới có một người bản-xứ là Lý Tiến 李 進 được cất lên làm
Thứ-sử ở Giao-chỉ. Lý Tiến dâng sớ xin cho người Giao-chỉ được bổ đi làm
quan như ở trung-châu bên Tàu. Nhưng Hán-đế chỉ cho những người đỗ
mậu-tài 茂 才hoặc hiếu-liêm 孝 廉 được làm lại-thuộc ở trong xứ mà thôi, chứ
không được đi làm quan ở châu khác. Bấy giờ có người Giao-chỉ tên là Lý
Cầm 李 琴 làm lính túc-vệ hầu vua ở trong điện, rủ mấy người bản-xứ ra
phục xuống sân mà kêu cầu thảm-thiết. Hán-đế mới cho một người Giao-chỉ
đỗ mậu-tài đi làm quan-lệnh ở Hạ-dương 夏 陽 令 và một người đỗ hiếu-liêm
làm quan-lệnh ở Lục-hợp 六 合 令. Về sau Lý Cầm làm đến quan Tư-lệ Hiệu-úy 司
隸 校 尉 và lại có Trương Trọng 張 重 cũng là người Giao-chỉ làm thái-thú ở
Kim-thành 金 成 太 守. Người Giao-chỉ ta được làm quan như người bên Tàu,
khởi đầu từ Lý Tiến và Lý Cầm vậy.
3. SĨ NHIẾP (187-226). Về cuối đời nhà Đông-Hán, giặc cướp nổi lên
khắp cả bốn phương, triều-đình không có uy-quyền ra đến ngoài, thiên-hạ
chỗ nào cũng có loạn. Đất Giao-chỉ bấy giờ nhờ có quan thái-thú là Sĩ
Nhiếp 士 燮 cùng với anh em chia nhau giữ các quận huyện, cho nên mới được
yên.
Tiên-tổ nhà ông Sĩ Nhiếp là người nước Lỗ 魯, vì lúc Vương Mãng 王 莽 cướp ngôi nhà Hán, mới tránh loạn sangở
đất Quảng-tín 廣 信, quận Thương-ngô 蒼 梧, đến đời ông thân-sinh ra Sĩ
Nhiếp là sáu đời. Ông thân-sinh tên là Sĩ Tứ 士 賜 làm thái-thú quận
Nhật-nam 日 南, cho Sĩ Nhiếp về du-học ở đất Kinh-sư, đỗ hiếu-liêm được bổ
Thượng-thư-lang, vì việc quan phải cách, rồi về chịu tang cha. Sau lại
đỗ mẫu-tài được bổ sang làm Thái-thú ở quận Giao-chỉ.
Năm quí-mùi (203) là năm thứ 3 đời vua Hiến-đế 獻 帝, quan Thứ-sử là
Trương tân 張 津 cùng với quan Thái-thú Sĩ Nhiếp dâng sớ xin cải Giao-chỉ 交
趾 làm Giao-châu 交 州. Vua nhà Hán thuận cho. Sau vì trong châu có lắm
giặc-giã, Sĩ Nhiếp mới tâu xin vua nhà Hán cho mấy anh em làm Thái-thú
quận Cửu-chân, quận Hợp-phố và quận Nam-hải. Sĩ Nhiếp giữ được đất
Giao-châu khỏi loạn và vẫn giữ lệ triều cống như cũ, cho nên vua Hiến-đế
lại phong cho chức An-viễn tướng quân 安 遠 將 軍 Long-độ đình-hầu 龍 度 亭 侯.
Sĩ Nhiếp trị dân có phép tắc, và lại chăm sự dạy-bảo dân cho nên lòng
người cảm-mộ công-đức, mới gọi tôn lên là Sĩ-vương.
Nhà làm sử thường cho nước ta có văn-học là khởi đầu từ Sĩ Nhiếp. Cái
ý-kiến ấy có lẽ không phải. Vì rằng từ khi nhà Hán sang cai-trị đất
Giao-chỉ đến đời Sĩ Nhiếp đã được hơn 300 năm, người Giao-chỉ đã có
người học-hành thi đỗ hiếu-liêm, mậu-tài. Vậy nói rằng đến ông Sĩ Nhiếp
mới có nho-học thì chẳng sai lắm ru. Hoặc-giả ông ấy là một người có
văn-học rồi trong khi làm quan, lo mở-mang sự học-hành, hay giúp-đỡ
những kẻ có chữ-nghĩa, cho nên về sau mới được cái tiếng làm học tổ ở
nước ta, tưởng như thế thì có thể hợp lẽ hơn.
II. ĐỜI TAM-QUỐC (220-265)
1. NHÀ ĐÔNG-NGÔ (222-280). Nhà Đông-Hán mất ngôi thì nước Tàu phân ra
làm ba nước: Bắc-ngụy 北 魏, Tây-thục 西 蜀, Đông-ngô 東 呉. Đất Giao-châu
bấy giờ thuộc về Đông-ngô.
Sĩ Nhiếp ở Giao-châu được 40 năm, tuy thiệt có uy-quyền ở cõi
Giao-châu, nhưng vẫn theo lệ triều cống nhà Hán, và đến khi nhà Hán mất
thì lại triều cống nhà Ngô.
Năm bính-ngọ (226) là năm Hoàng-vũ 黄 武 thứ 5 nhà Ngô, Sĩ Nhiếp mất,
con Sĩ Huy 士 徽 tự xưng làm Thái-thú. Ngô-chủ là Tôn Quyền 孫 權 bèn chia
đất Giao-châu, từ Hợp-phố về bắc gọi là Quảng-châu 廣 州, từ Hợp-phố về
nam gọi là Giao-châu 交 州. Sai Lữ Đại 呂 岱 làm Quảng-châu thứ-sử, Đái
Lương 戴 良làm Giao-châu thứ sử, và sai Trần Thì 陳 辰 sang thay Sĩ Nhiếp
làm thái-thú quận Giao-chỉ.
Bọn Đái Lương và Trần Thì sang đến Hợp-phố thì Sĩ Huy đem quân ra
chống giữ. Thứ-sử Quảng-châu là Lữ Đại mới tiến quân sang đánh-dẹp, và
cho người đến dụ Sĩ Huy ra hàng. Sĩ Huy đem 5 anh em ra hàng, Lữ Đại sai
bắt Sĩ Huy đem chém đi, còn mấy anh em thì đem về Ngô-triều làm tội.
Ngô-chủ lại hợp Quảng-châu và Giao-châu lại làm một, và phong cho Lữ
Đại làm Thứ-sử. Lữ Đại đem quân đi đánh quận Cửu-chân có công được phong
làm Giao-châu-mục 交 州 牧.
2. BÀ TRIỆU (TRIỆU THỊ CHINH)[2]. Năm mậu-thìn (248) là năm Xích-ô 赤 烏 thứ 11 nhà Đông-ngô, Ngô-chủ sai Lục Dận 陸 胤 sang làm thứ-sử Giao-châu.
Năm ấy ở quận Cửu-chân 九 真 có người đàn-bà tên là Triệu thị Chinh khởi binh đánh nhà Ngô.
Sử ta chép rằng bà Triệu là người huyện Nông-cống bấy giờ. Thủa nhỏ
cha mẹ mất cả, ở với anh là Triệu quốc Đạt 趙 國 達, đến độ 20 tuổi gặp
phải người chị dâu ác-nghiệt, bà ấy giết đi rồi vào ở trong núi. Bà ấy
là một người có sức mạnh, lại có chí-khí và lắm mưu-lược. Khi
vào
ở trong núi chiêu mộ hơn 1.000 tráng-sĩ để làm thủ-hạ. Anh thấy thế mới
can bà, thì bà bảo rằng: « Tôi muốn cưỡi cơn gió mạnh, đạp đường sóng
dữ, chém cá tràng-kình ở bể đông, quét sạch bờ-cõi, để cứu dân ra khỏi
nơi đắm-đuối, chứ không thèm bắt-chước người đời cúi đầu cong lưng để
làm tì-thiếp người ta.»
Năm mậu-thìn (248) vì quan-lại nhà Ngô tàn-ác, dân-gian khổ-sở, Triệu
quốc Đạt mới khởi binh đánh quận Cửu-chân. Bà đem quân ra đánh giúp
anh, quân-sĩ của Triệu quốc Đạt thấy bà làm tướng có can-đảm, bèn tôn
lên làm chủ. Khi bà ra trận thì cưỡi voi và mặc áo giáp vàng là Nhụy-kiều tướng-quân.
Thứ-sử Giao-châu là Lục Dận đem quân đi đánh, bà chống nhau với nhà
Ngô được năm sáu tháng. Nhưng vì quân ít thế cô, đánh mãi phải thua, bà
đem quân chạy đến xã Bồ-điền (nay là xã Phú-điền thuộc huyện Mỹ-hóa) thì
tự-tử. Bấy giờ mới 23 tuổi.
Về sau vua Nam-đế nhà Tiền-Lý, khen là người trung-dũng sai lập miếu thờ, phong là: « Bật chinh anh-liệt hùng tài trinh nhất phu-nhân ». Nay ở xã Phú-điền, tỉnh Thanh-hóa còn có đền thờ.
4. NHÀ NGÔ CHIA ĐẤT GIAO-CHÂU. Năm giáp-thân (264) là năm Nguyên-hưng
nguyên-niên, vua nhà Ngô lại lấy đất Nam-hải, Thương-ngô và Uất-lâm làm
Quảng-châu 廣 州, đặt châu-trị ở Phiên-ngung 番 禺; lấy đất Hợp-phố,
Giao-chỉ, Cửu-chân, và Nhật-nam làm Giao-châu 交 州, đặt châu-trị ở
Long-biên 龍 編. Đất Nam-Việt của nhà Triệu ngày trước thành ra Giao-châu
và Quảng-châu từ đấy.
Đất Giao-châu đời bấy giờ cứ loạn-lạc mãi, những quan-lại nhà Ngô thì
thường là người tham-tàn, vơ-vét của dân, bởi vậy người Giao-châu nổi
lên giết quan thái-thú đi rồi về hàng nhà Ngụy.
Năm ất dậu (256) nhà Tấn 晉 cướp ngôi nhà Ngụy, rồi sai quan sang giữ Giao-châu. Nhà Ngô sai Đào Hoàng 陶 璜 sanglấy
lại. Đào Hoàng được phong là Giao-châu-mục. Năm canh-tí (280) nhà Ngô
mất nước. Đào Hoàng về hàng nhà Tấn, được giữ chức cũ. Đất Giao-châu từ
đó thuộc về nhà Tấn.
III. NHÀ TẤN (265-420)
1. CHÍNH-TRỊ NHÀ TẤN. Nhà Tấn 晉 được thiên-hạ rồi, thấy nhà Ngụy 魏 vì
thế cô mà mất, bèn đại phong cho họ-hàng và sai ra trấn các nơi để làm
vây-cánh cho nhà vua. Nhưng cũng vì lẽ ấy mà các thân-vương thường vì
lòng tham danh-lợi cứ dấy binh đánh giết lẫn nhau, làm cho anh em trong
nhà, cốt-nhục tương tàn, mà ngôi vua cũng thành ra suy-nhược.
Thời bấy giờ ở phía tây-bắc có những người nhung-địch thấy nhà Tấn có
nội loạn, bèn lũ-lượt nổi lên chiếm giữ dần dần lấy cả vùng phía bắc
sông Trường-giang 長 江 rồi xưng đế, xưng vương, như nước Triệu 趙, nước
Tần 秦, nước Yên 燕, nước Lương 凉, nước Hạ 夏, nước Hán 漢 v. v... cả thảy
trước sau đến 16 nước, gọi là loạn Ngũ-Hồ 五 胡 [3].
Nhà Tấn làm vua được hơn 50 năm thì mất cả đất ở phía tây-bắc. Dòng
dõi nhà vua lại dựng nghiệp ở phía đông-nam, đóng đô ở thành Kiến-nghiệp
建 業 (tức là thành Nam-kinh bây giờ) gọi là nhà Đông-Tấn 東 晉.
Đất Giao-châu ta vẫn thuộc nhà Tấn. Những quan lại sang cai-trị cũng
như quan-lại đời nhà Hán, nhà Ngô, thỉnh-thoảng mới gặp được một vài
người nhân-từ tử-tế, thì dân-gian mới được yên-ổn, còn thì là những
người tham-lam, độc-ác, làm cho nhân dân phải lầm-than khổ-sở. Cũng lắm
khi bọn quan-lại có người phản-nghịch đánh giết lẫn nhau, làm cho trong
nước cứ phải loạn-lạc luôn.
2. NƯỚC LÂM-ẤP QUẤY-NHIỄU GIAO-CHÂU. Đất Giao-châu lúc bấy giờ trong
thì có quan-lại nhũng-nhiễu, ngoài thì có người nước Lâm-ấp 林 邑 vào đánh
phá.
Nước Lâm-ấp (sau gọi là Chiêm-thành 占 城) ở từ quận Nhật-nam vào cho
đến Chân-lạp, nghĩa là ở vào quãng từ tỉnh Quảng-bình, Quảng-trị cho đến
đất Nam-Việt bây giờ. Người Lâm-ấp có lẽ là nòi-giống Mã-lai, theo
tông-giáo và chính-trị Ấn-độ. Nước ấy cũng là một nước văn-minh và
cường-thịnh ở phía nam lúc bấy giờ, nhưng không chắc rõ nước ấy khởi đầu
thành nước từ lúc nào. Sách « Khâm-định Việt-sử 欽 定 越 史 » chép
rằng: năm nhâm-dần (102) đời vua Hòa đế 和 帝 nhà Đông-Hán 東 漢, ở phía nam
quận Nhật-nam có huyện Tượng-lâm 象 林, người huyện ấy cứ hay sang cướp
phá ở quận Nhật-nam, bởi vậy vua nhà Hán mới đặt quan cai-trị ở huyện
ấy, để phòng giữ sự rối-loạn.
Đến cuối đời nhà Hán có người huyện Tượng-lâm tên là Khu Liên 區 連
giết huyện-lệnh đi, rồi tự xưng làm vua, gọi là nước Lâm-ấp 林 邑. Dòng
dõi Khu Liên thất truyền, bởi vậy cháu ngoại của Phạm Hùng 范 熊 lên nối
nghiệp.
Trong đời Tam-quốc, người Lâm-ấp hay sang cướp phá ở quận Nhật-nam và
quận Cửu-chân, bởi vậy khi nhà Tấn đã lấy được Đông-ngô rồi, ý muốn
giảm bớt quân ở các châu quận, nhưng quan thứ-sử Giao-châu là Đào Hoàng 陶
煌 dâng sớ về tâu rằng: « Vua nước Lâm-ấp là Phạm Hùng thông với nước
Phù-nam 扶 南 hay sang quấy nhiễu ở đất Nhật-nam, nếu lại giảm bớt quân ở
Giao-châu đi, thì sợ quân Lâm-ấp lại sang đánh phá ».
Xem như vậy thì nước Lâm-ấp đã có từ đầu đệ-nhị thế-kỷ.
Phạm Hùng truyền cho con là Phạm Dật 范 逸. Phạm Dật mất, thì người gia
nô là Phạm Văn 范 文 cướp mất ngôi. Phạm Văn truyền cho con là Phạm Phật 文
佛.
Năm quí-sửu (353) đời vua Mục-đế 穆 帝 nhà Đông-Tấn, thứ-sử Giao-châu là Nguyễn Phu 阮 敷 đánh vua Lâm-ấp làPhạm
Phật, phá được hơn 50 đồn-lũy. Phạm Phật mất, truyền ngôi lại cho con
cháu là Phạm hồ Đạt 范 胡 達. Năm kỷ-hợi (399) Phạm hồ Đạt đem quân sang
đánh lấy hai quận Nhật-nam và Cửu-chân rồi lại đi đánh Giao-châu. Bấy
giờ có quan thái-thú quận Giao-chỉ là Đỗ Viện 杜 瑗 đánh đuổi người
Lâm-ấp, lấy lại hai quận. Đỗ Viện được phong làm Giao-châu thứ-sử.
Năm quí-sửu (413) Phạm hồ Đạt lại đem quân sang phá ở quận Cửu-chân.
Khi bấy giờ con Đỗ Viện là Đỗ tuệ Độ 杜 慧 度 làm Giao-châu thứ-sử đem binh
ra đuổi đánh, chém được tướng Lâm-ấp là bọn Phạm Kiện 范 健 và bắt được
hơn 100 người.
Người Lâm-Ấp vẫn có hay tính đi cướp phá, cứ năm ba năm lại sang quấy
nhiễu ở đất Nhật-nam. Đỗ tuệ Độ định sang đánh Lâm-ấp để trừ cái hại về
sau, bèn đến năm canh-thân (420) cất binh mã sang đánh, chém giết tàn
hại, rồi bắt người Lâm-ấp cứ hàng năm cống tiến: voi, vàng, bạc, đồi-mồi
v.v. Từ đó mới được tạm yên.
Dòng-dõi Phạm hồ Đạt làm vua được mấy đời lại bị quan Lâm-ấp là Phạm
chư Nông 范 諸 農 cướp mất ngôi. Phạm chư Nông truyền cho con là Phạm dương
Mại 范 陽 邁.
Khi Phạm dương Mại làm vua nước Lâm-ấp, thì nhà Tấn đã mất rồi, nước
Tàu phân ra Nam-triều và Bắc-triều. Phạm dương Mại lại nhân dịp đó mà
sang quấy nhiễu ở Giao-châu.
NAM BẮC-TRIỀU (420-588)
1. TÌNH-THẾ NƯỚC TÀU. Năm canh-thân (420) Lưu Dụ 劉 裕 cướp ngôi nhà
Đông-Tấn, lập ra nhà Tống ở phía nam. Lúc bấy giờ ở phía Bắc thì nhà
Ngụy 魏 gồm được cả nước Lương 凉, nước Yên 燕, nước Hạ 夏. Nước Tàu phân ra
làm Nam-triều 南 朝 và Bắc-triều 北 朝.
Bắc-triều thì có nhà Ngụy 魏, nhà Tề 齊, nhà Chu 周 nối nhau làm vua;
Nam-triều thì có nhà Tống 宋, nhà Tề 齊, nhà Lương 梁và nhà Trần 陳 kế
nghiệp trị-vì.
Lúc bấy giờ ở đất giao-châu phụ thuộc về Nam-triều.
2. VIỆC ĐÁNH LÂM-ẤP. Trong đời nhà Tống về năm quí-dậu (433) đời vua
Văn-đế 文 帝, vua nước Lâm-ấp là Phạm dương Mại 范 陽 邁 thấy nước Tàu
loạn-lạc, bèn sai sứ sang cống nhà Tống và xin lĩnh đất Giao-châu để
cai-trị. Nhưng vua nhà Tống không cho.
Từ đó nước Lâm-ấp lại sang cướp phá ở mạn Nhật-nam và Cửu-chân. Vua
nhà Tống bèn sai quan thứ-sử là Đàn hòa Chi 檀和 之 và Tông Xác 宗 愨 làm phó
tướng đem binh sang đánh Lâm-ấp. Phạm dương Mại đem quân ra chống cự.
Đàn hòa Chi và Tông Xác tiến quân chém được tướng, phá được thành,
quân Lâm-ấp vỡ tan, Phạm dương Mại cùng với con chạy thoát được. Đàn hòa
Chi vào đất Lâm-ấp lấy được vàng bạc châu-báu rất nhiều. Sử chép rằng
Đàn hòa Chi lấy được một cái tượng bằng vàng mấy người ôm không xuể, đem
nấu-đúc được hơn 10 vạn cân. Từ đấy người Tàu biết Lâm-ấp có nhiều của,
cứ chực sang lấy. Đàn hòa Chi cũng từ đấy mà bị gièm pha, phải cách
chức đuổi về.
3. SỰ BIẾN-LOẠN Ở ĐẤT GIAO-CHÂU. Năm Kỷ-mùi (479) nhà Tống mất ngôi,
nhà Tề kế nghiệp, trị-vì được 22 năm thì nhà Lương lại cướp ngôi nhà Tề.
Trong đời Nam Bắc-triều, đất Giao-châu không được mấy khi yên-ổn, vì
quan Tàu sang cai-trị có nhiều người thấy bên Tàu loạn, cũng muốn tìm
cách để độc-lập, bởi vậy quan lại cứ giết lẫn nhau.
Đời nhà Lương lại sai Tiêu-Tư 蕭 諮 sang làm thứ-sử Giao-châu. Tiêu Tư
là một người tàn-bạo, làm cho lòng người ai cũng oán-giận. Bởi vậy ông
Lý Bôn 李 賁 mới có cơ-hội mà nổi lên, lập ra nhà Tiền Lý 前 李.
Chú thích cuối trang
- ▲ Về cuối đời Đông-Hán lại dời về Long-biên 龍 編.
- ▲ Bà Triệu, các kỳ xuất-bản trước để là Triệu Ẩu. Nay xét ra nên để là Triệu thị Chinh.
- ▲ Ngũ-Hồ là 5 rợ: Hung-nô 匈 奴 và rợ Yết 羯 (chủng-loại Mông-cổ), rợ Tiên-ti 鮮 卑 (chủng-loại Mãn-châu), rợ Chi
- 氏 và rợ Khương 羌 (chủng-loại Tây-tạng).
Huỳnh Hữu Đức sưu tầm
Thứ Bảy, 26 tháng 7, 2014
Giọt Nước Mắt
(Kính dâng hương hồn anh Phạm Hữu Nghĩa)
Đã vĩnh viễn nhau - biền biệt tin
Anh đi, sầu đọng mấy thâm tình
Ở đây em tưởng đời phố cũ
Bằng những hình dung buốt trái tim.
Từ thuở ấu thơ đã bơ vơ
Mẹ cha như dòng nước đôi bờ
Anh đau từng bước chân hè phố
Tìm kiếm cho đời chút mộng mơ.
Như mặt trời cho những đứa em
Anh yêu từng dáng, nhớ từng tên
Dù xa trăm núi ngàn sông nước
Đời vẫn dìu nhau mỗi bước nghiêng.
Rồi dạo anh đi tìm lý tưởng
Chiến trường đành gác chuyện tương lai
Đất trời nào phải trong gang tấc
Chợ có hằng muôn kẻ lạc loài.
Em chỉ là thư sinh yếu đuối
Mang trên thân đầy dẫy nhục nhằn
Nhà nghèo hai bữa cơm dưa muối
Mẹ đặt niềm tin theo tháng năm.
Nhưng niềm tin mẹ như ngọn bấc
Nhỏ bé làm sao chịu gió sương
Em hai mươi tuổi rồi lưu lạc
Quờ quạng như anh khắp nẻo đường.
Hôm nay mặt đất ngời chân lý
Là lúc không anh để phố cười
Là lúc em đang ngồi tưởng niệm
Sầu xưa như vết chém trong đời.
Đã vĩnh viễn rồi - Anh ở đâu?
Nhớ anh, buồn bã một tinh cầu
Lưỡi dao đã cắm trong đời sống
Đã để nhiều thương tích rất sâu.
Từ lâu rồi em bỏ làm thơ
Vì thấy đời không giống mộng mơ
Hôm nay tim bỗng trào ra ý
Rớt xuống thành ngôn ngữ đợi chờ...
Phạm Hồng Ân ( Viết ở Bến Tre 1985, viết tiếp ở Escondido 20/06/2014)
Em Đi Xem Hội Trăng Tròn - Nguyễn Nghị - Như Quỳnh
Những năm đầu của thế kỷ trước những lễ hội dân gian truyền thống của nước ta diễn ra trong thanh bình yên ả, trai gái xem đó là dịp để mọi người gặp gỡ vui chơi, cũng có những cặp tình nhân quen nhau rồi hẹn hò nên duyên từ những đêm lễ hội đó.
Đêm trăng rằm cũng là những lễ hội đẹp và vui như thế, các cô thì quần lãnh áo tứ thân dập dìu đi xem lễ hội để mong mình có gặp một chàng trai nào vừa ý không?
Và các chàng trai cũng mong tìm cho mình một giai nhân trong mộng.
Sáng Tác: Nguyễn Nghị
Tiếng Hát: Như Quỳnh
Thực Hiện: Nguyễn Thế Bình
Trái Mật Tình Sầu
Sáng nay mặt trời chín đỏ au
Trên nhành rừng nhỏ sương nhẹ màu
Tôi thắng xe vào một lối nhỏ
Chợt hay bỏ lại đời phía sau
Hơi thở thành sương quyện mắt sâu
Mặt trời rướm mật thơm ngọt ngào
Sỏi đá rộn ràng chờ mật thấm
Như chiếc hôn đầu ngày thật lâu
Đạp sỏi như giành một nụ hôn
Chơ vơ tôi đứng giữa con đường
Tựa ngáng bướm ong từ mọi phía
Riêng một vòng tay chuyện yêu đương
Như trái mặt trời em lên cao
Tôi còn ngơ ngẩn giữa rừng sầu
Mây trắng lụa hờ khêu gợi thoảng
Cảm giác tình tê lịm tế bào
Mặt trời ướm mật đã lên cao
Vòng tay hụt hẫng hơi hướm đâu
Như trái tình xưa thèm chưa tới
Với mãi một người mật thương đau
Hoài Tử
Nợ
Vì
đất nước ngập tràn trong khói lửa
Anh
của em phải chọn lựa quê hương
Thời
lọan ly đành xa cách người thương
Giọt
lòng rưng dẫu anh không để lộ
Niềm
mơ ước mong manh ngày tái ngộ
Để
chúng mình nói tiếp chuyện trầu cau
Rượu
ly bôi xin đừng hẹn kiếp sau
Để
em khỏi mõi chờ niềm kiêu hảnh
Vì
anh của em, một người lính trận
Nét
oai hùng, nón sắt, súng trên vai
Màu
da sạm, bởi chinh chiến lâu dài
Mái
tóc ngắn, pha lẫn màu khói đạn
Người
lính chiến phong sương, tình anh nặng
Nợ
nước non, nợ em gái anh yêu
Xa
anh rồi, em cảm thấy quạnh hiu
Lòng vương vấn
“người trai yêu tổ quốc”
Khúc Giang
Thứ Sáu, 25 tháng 7, 2014
Mưa Thứ Sáu
Mưa thứ sáu qua đời
Hạt vỡ từ con ngươi
Người qua người đứng lặng
Con lộ cuồn cuộn trôi
Tình ai như bắt bóng
Tôi con phố và tôi
Hạt vỡ từ con ngươi
Người qua người đứng lặng
Con lộ cuồn cuộn trôi
Tình ai như bắt bóng
Tôi con phố và tôi
Mưa thứ sáu về đâu
Lòng rung lên nhạc sầu
Điệp khúc đời đứt đọan
Như giọt nước vỡ mau
Như viên ngọc mỏng mảnh
Dĩ vãng vỡ muôn màu
Để nghe mình chóng mặt
Tình chỉ nhìn phía sau
Người chỉ là nắng lóe
Xa quá một tinh cầu
Những làn hơi gió thoảng
Nuối tiếc và cơn đau
Lòng rung lên nhạc sầu
Điệp khúc đời đứt đọan
Như giọt nước vỡ mau
Như viên ngọc mỏng mảnh
Dĩ vãng vỡ muôn màu
Để nghe mình chóng mặt
Tình chỉ nhìn phía sau
Người chỉ là nắng lóe
Xa quá một tinh cầu
Những làn hơi gió thoảng
Nuối tiếc và cơn đau
Mưa thứ sáu lạnh vai
Ướt cả những hình hài
Lần quen, lần bỏ lại
Có trách gì không may
Hay ngôn tư thứ sáu
Là lời của đọa đày
Mưa vỡ từng vết mắt
Vỡ cuộc lạc loài này
Ướt cả những hình hài
Lần quen, lần bỏ lại
Có trách gì không may
Hay ngôn tư thứ sáu
Là lời của đọa đày
Mưa vỡ từng vết mắt
Vỡ cuộc lạc loài này
Tôi kiếp gì trong tôi
Trong da thịt rất người
Mà hồn là mưa ướt
Mà tình là gió trôi
Nên giây người, ta đó
Những mối quấn lạ đời
Nhìn quanh còn ai nữa
Chỉ còn mưa và tôi
Chắc tôi người trong xác
Và kiếp lạc vào đời
Thế nhân và ảo ảnh
Vòng tay thỏng chơi vơi
Trong da thịt rất người
Mà hồn là mưa ướt
Mà tình là gió trôi
Nên giây người, ta đó
Những mối quấn lạ đời
Nhìn quanh còn ai nữa
Chỉ còn mưa và tôi
Chắc tôi người trong xác
Và kiếp lạc vào đời
Thế nhân và ảo ảnh
Vòng tay thỏng chơi vơi
Mưa thứ sáu thật buồn
Mưa lên người từng cơn
Và người là mưa mọn
Những hạt khô tủi hờn
Gõ trên sân nhạt nhẽo
Những bước chân thác tuôn
Mưa lên người từng cơn
Và người là mưa mọn
Những hạt khô tủi hờn
Gõ trên sân nhạt nhẽo
Những bước chân thác tuôn
Hàn Trân
6/5/98
Thầy Huỳnh Hữu Trí & CHS Nguyễn Thông, Nguyễn Trường Tộ
(Kính gửi Cô và Gia Đình - Kỷ niệm của Thầy)
Trần Phi Yến Và Bạn ( Cựu Học Sinh Nguyễn Thông và Nguyễn Trường Tộ)
Thầy Huỳnh Hữu Trí và cựu học sinh Trung Học Tư Thục Nguyễn Trường Tộ.
Chín nam sinh Trường Dòng gửi qua Trường Nữ Trung Học Tống Phước Hiệp học lớp 12C Ban Văn và Triết Học. Thầy Huỳnh Hữu Trí phụ trách môn Toán, một số cựu học sinh ở Cái Mơn ( Chợ Lách) Sau đó không rõ còn mấy người tu tiếp.
Huỳnh Hữu Trí
( Cựu Giáo Sư Toán Trường Tống Phước Hiệp, Nguyễn Thông, Nguyễn Trường Tộ Vĩng Long) |
Chữ Nghĩa Rối Bời
Em không là bóng nguyệt
em chẳng là trăng thanh
không gian đời hư ảo
em là giấc mộng lành
Anh là sông chảy ngược
trôi qua thác qua ghềnh
anh là chàng lãng tử
cuộn giữa giòng lênh đênh
Một hôm sông êm dịu
giữa muôn trùng bao la
sóng thôi cuồn cuộn vỗ
cho êm lòng thiên nga (trăng xa)
Sóng dù thôi cuộn chảy
vẫn xô giạt vào bờ
cánh lục bình vời vợi
nhìn nước chảy ngẩn ngơ
Tình thoáng qua rất vội
như mây bay ngang trời
Mình là duyên bèo nước
giữa giòng đời nổi trôi
Anh thôi đừng luyến nhớ
phút giây qua hôm nào
dù cuộc đời là thật
hay lẫn lộn chiêm bao
HT Nguyệt Khuyết
em chẳng là trăng thanh
không gian đời hư ảo
em là giấc mộng lành
Anh là sông chảy ngược
trôi qua thác qua ghềnh
anh là chàng lãng tử
cuộn giữa giòng lênh đênh
Một hôm sông êm dịu
giữa muôn trùng bao la
sóng thôi cuồn cuộn vỗ
cho êm lòng thiên nga (trăng xa)
Sóng dù thôi cuộn chảy
vẫn xô giạt vào bờ
cánh lục bình vời vợi
nhìn nước chảy ngẩn ngơ
Tình thoáng qua rất vội
như mây bay ngang trời
Mình là duyên bèo nước
giữa giòng đời nổi trôi
Anh thôi đừng luyến nhớ
phút giây qua hôm nào
dù cuộc đời là thật
hay lẫn lộn chiêm bao
HT Nguyệt Khuyết
Xem Phân Định Bệnh
Tôi có một cô bạn trẻ, hàm vị tiến sĩ, hiện đang làm cho hội thiện nguyện “Melinda and Bill Gates Foundation”; công việc của cô là chuyên nghiên cứu... phân người để giúp đỡ về việc phòng chống bệnh tật cho các xứ nghèo ở Châu Phi, Châu Á và Nam Mỹ. Trong trường thuốc, tôi cũng được huấn luyện một số kiến thức cơ bản về phân người. Tuy nhiên, sau khi nói chuyện với cô tiến sĩ trẻ trong bữa ăn Lễ Gà Tây Thanksgiving tại tư gia vừa rồi tôi mới biết là mình không biết nhiều về... phân!
Bạn có
biết trong đường tiêu hóa của bạn có hàng tỉ con vi khuẩn tốt, con số
còn nhiều hơn tổng số tế bào trong cơ thể của bạn cộng lại, đang làm
việc luân phiên để giúp bạn tiêu hóa và hấp thụ thức ăn và cuối cùng
thải ra thành phân mỗi ngày? Hầu hết mọi người đều không để ý đến việc
đi ngoài của mình vì nó quá đều đặn cho đến khi có những triệu chứng bất
thường cho thấy một cái gì đó không ổn cho lắm.
Những
xáo trộn về hệ thống tiêu hóa đều được biểu hiệu qua phẩm chất và màu
sắc phân của bạn. Thí
dụ, bạn đi ngoài mấy lần trong tuần, trong ngày,
những dấu hiệu của phân phản ánh không những về hệ thống tiêu hóa mà
còn về tình trạng sức khỏe tổng quát của bạn. Một sự thay đổi bất thường
về phân đa phần chỉ vì một thay đổi nào đó về thức ăn, và, cơ thể có
thể tự điều chỉnh trong vòng vài ba ngày. Tuy nhiên nếu “sự cố” kéo dài
trong nhiều ngày, đó là dấu hiệu cơ thể bị nhiễm trùng hay đang trải qua
những tình huống gay go nguy hiểm hơn nhiều.
Màu sắc
Trước
hết hãy nói về màu sắc. Thường thì phân màu nâu nhạt đến đậm
được cho là bình thường, nhưng nếu là những màu đen, đỏ, vàng thì
không. Khi phân có màu đen nguyên do là bị chảy máu đường ruột như loét
bao tử hay ruột non. Uống thuốc bổ có nhiều chất sắt cũng làm cho phân
bị đen nhưng có sắc xanh lá cây trong đó. Một số thuốc như Pepto-Bismol,
hay trái sim (blueberries) cũng làm cho phân ngả màu đen. Ngược lại,
khi phân có màu đỏ tươi thường là do chảy máu từ ruột già trở xuống, có
thể là do bệnh trĩ, nhưng cũng có thể do một số bệnh đáng lo ngại hơn.
Còn nếu phân có màu “nhạt như vôi” hay màu vàng óng thì lại là một vấn
đề khác. Chỉ có bé sơ sinh mới có phân màu vàng. Thường thường màu nâu
của phân là do màu của chất mật tiết ra từ túi mật giúp đỡ việc tiêu hóa
chất béo. Các vấn đề về hệ
thống sản xuất của mật hay nghẽn ống dẫn mật làm cho phân mất màu, đa
phần dính dáng đến ung thư túi mật, ung thư lá pancreas, viêm gan, hay
ung thư gan.
Hình thể
Về hình thể, nếu phân ốm tong ốm teo như chiếc đũa, có nghĩa là ruột già
bị teo lại và có thể bị nghẽn làm cho phân khó trôi, một dấu hiệu đáng
ngại của ung thư ruột già. Mặt khác, nếu phân quá dẻo, dính vào thành
cầu, dội nước không trôi, có nghĩa là
phân có quá nhiều dầu mỡ. Nếu thấy mỡ nổi lều bều trên nước vì cơ thể
không
tiêu hóa được mỡ và chất béo, có thể có vấn đề với lá pancreas bị viêm
kinh niên (chronic pancreatitis). Còn chuyện cục phân “ba chìm bảy nổi,
sáu lênh đênh” thì không phải lo ngại cho lắm, có thể trong phân có chứa
nhiều hơi mà thôi.
Mùi
Nói
chuyện về phân thì phải đề cập đến mùi của nó. Lý do phân có mùi vì còn
thức ăn thừa chưa tiêu hóa bị lên men, có vi khuẩn, có chất nhờn hay
những tế bào chết thải ra từ
đường ruột. Khi có máu hay mỡ nhiều trong phân, mùi hôi sẽ tăng nồng độ
và sẽ có
đượm chút mùi tanh trong đó. Ngoài ra mùi hôi tanh còn do một số thuốc
men hay do phân nằm kẹt trong ruột già quá lâu vì táo bón, hoặc một số
nhiễm trùng đường ruột. Dĩ nhiên thường tình, mùi của phân không mấy
thơm cho lắm, nhưng thành ngữ ông bà ta có nói “của ai nấy thơm” vì…
quen mùi riêng tư của mình. Có thể khó cho một số người để nhận ra sự
khác biệt của mùi hôi này so với một mùi hôi khác tuy nhiên nên để ý tới
mùi… quen của mình vì nếu có mùi thay đổi, mùi lạ hay mùi hôi dị kỳ
khác với thường ngày thì phải đặc biệt quan tâm lưu ý và tham khảo bác
sĩ ngay.
Táo bón
làm cho phân khô và cứng. Nên nhớ một trong những
phận sự của ruột già là “recycle” nước cho cơ thể. Vì thế khi phân tích
lũy trong ruột già khá lâu, sẽ bị khô và đậm mùi hơn, và, nước được
recycled thì cũng không mấy tinh khiết cho lắm. Vì thế nên tránh bị táo
bón bằng cách ăn nhiều rau cải, năng vận động và uống đủ nước. Táo bón
còn do phản ứng phụ của một số thuốc men “quá nóng” hoặc do một số bệnh
hoạn hay tình trạng bất ổn của hệ thống tiêu hóa. Lâu lâu bạn có thể bị
táo bón chút đỉnh, nhất là khi đi du lịch xa, nhưng nếu bạn đi ngoài
dưới 3 lần trong tuần, có thể bạn bị táo bón kinh niên và là một trong
số hơn 4 triệu người bị táo bón kinh niên ở Mỹ. Nếu không lưu tâm điều
chỉnh, táo bón có thể làm cho bạn bị trĩ hay bị ra máu hậu môn. Vì thế
nên tập thói quen
đều đặn mỗi ngày, nếu cần phải đi thì đi ngay, không nên “để bụng”, ôm
“bầu tâm sự” quá lâu, không tốt cho sức khỏe tâm thần lẫn thể chất.
Ngược
lại, tiêu chảy khi phân đi qua ruột già quá nhanh không kịp cho ruột già
hút nước trở lại. Đa phần cơ thể sẽ tự điều chỉnh trong vòng đôi ba
ngày. Tiêu chảy chỉ là một hình thức đề kháng của cơ thể nhằm giải độc
và tống khứ cho nhanh các vi trùng xấu ra ngoài. Khi bị tiêu chảy, chỉ
nên uống nước, như nước có muối khoáng Gatorade chẳng hạn, và ăn cháo
trắng cho đến khi cầm. Nên kiên nhẫn, tránh uống những loại thuốc cầm vì
chúng lại làm cho bạn bị táo bón ngay sau đó. Trong trường hợp tiêu
chảy kéo dài
quá 3 ngày thì nên gọi bác
sĩ vì tình trạng có thể nặng hơn. Một số trường hợp tiêu chảy bị gây ra
bởi các loại ký sinh như sán lãi hay bệnh ruột già kinh niên. Một số
“kẹo cao su” chewing gum có chứa đường Xyliton hay sorbitol, nhai nhiều,
vài chục cái mỗi ngày cũng có thể làm cho bị tiêu chảy. Một số trường
hợp tiêu chảy kinh niên là do thiếu sót những vi khuẩn tốt trong ruột
già. Chứng bệnh này có thể chữa trị bằng cách cấy ghép phân…tốt từ một
người cho…phân mạnh khỏe khác.
Trở lại
với cô tiến sĩ Yoshida. Bố mẹ cô là người Nhật gửi cô đi du học ở Mỹ đậu
được bằng tiến sĩ. Ông bà thường đùa là tiền vàng, biển bạc để đổi lấy
nghề tiến sĩ thử... phân của cô. Tuy
nhiên, cô rất hãnh diện và
yêu nghề vì nhờ những nghiên cứu của cô mà hàng chục ngàn bệnh nhân
được cứu mạng ở những nước nghèo, nhiều bệnh tật.
BS. Hồ Ngọc Minh
Vĩnh Trinh sưu tầm
Thứ Năm, 24 tháng 7, 2014
Áo Trắng Hồn Nhiên
Tình xa còn đó dẫu mờ phai
Nửa quả địa cầu đã cách hai
Bao luyến thương nồng ươm nỗi nhớ
EM ơi, vương vấn tháng năm dài
Vẫn nhớ vẫn thương tình áo trắng
Để chừ đan mộng chốn phương xa
Gom từng nét chữ vào đêm vắng
Gọi khẻ tên EM bao thiết tha
Làm sao quên được dáng thơ ngây
Ghi khắc trong tim đến ngập đầy
Có lẻ duyên phần không kết mộng
Nên giờ quay quắt với thơ say ...
Anh viết từng câu EM đọc nghen
Nơi đây đất khách kiếp bon chen
Đâu còn thơ mộng êm đềm nữa
Mất cả tình hồng thuở mới quen
Vẽ vời dăm nét mấy vần thơ
Trao đến tha nhân vốn hững hờ
Đành chịu, ru đời trong gió bụi
EM ơi, sao mãi vọng niềm mơ
Hoàng Dũng
Sự Dốt Nát Và Số Phận Của Đời Tôi
(Viết cho những người bạn lớp 7P CVA)
Bạn bè thân mến, thỉnh thoảng có dịp liên hệ riêng biệt
với vài bạn bè nhóm CVA chuồng ngựa của chúng mình. Kể lể, tâm sự về những chuyện
ngày xưa thời còn tuổi đánh đáo, tạt hình cho đến ngày nay bóng dáng những ông
già ngấp nghé tuổi 70. Biết bao nhiêu vui buồn được nhắc lại trong trí nhớ. Tôi
luôn luôn mong muốn tìm được nguồn cảm hứng, dành tí thời gian viết về những
hoài niệm của tuổi hung hăng, phá phách đó. Đôi lần tôi định viết một đoản văn
kỷ niệm, tôn vinh về vài người bạn thân thiết của mình trong thời gian ngh5ch
ngợm nhưng không quên đó. Nhưng lại sợ đi quá sâu vào tiêng tư của đoàn nhóm,
tạo ra những đụng chạm không đáng có . Rồi ngần ngừ, bỏ qua nên vẫn chỉ là dự
tính.
Hôm nay, rảnh rỗi, lại gặp buổi trời nắng tốt. Cái lạnh
rơi rớt mùa hè của Thuỵ sĩ vừa đi qua. Ngồi một mình suy nghĩ vẩn vơ về mình,
nhìn lại cái “ tôi “ rất bê bết ngày xa xưa ,hơn 55 năm về trước, thời tôi mới
bước vào ngưỡng của CVA nhờ đó mà quen biết các bạn. Hoài niệm quá khứ lại kéo
tôi về hiện tại, nhìn lại cái hiện hữu mà mình đang cầm giữ. Mang đến cho tôi
một cảm giác rất ngỡ ngàng vì những đổi thay trong cuộc đời của chính tôi. Đúng
thế, mọi sự thay đổi quá nhiều, đến nỗi tôi không thể tin đó là sự thực. Trong
cái không gian vắng lặng yên lành, ngồi một mình đó, tôi muốn viết cái gì đó
liên quan đến cái lớp 7P CVA của chúng mình.
Nhưng viết gì đây khi ký ức đầy ắp những chủ đề cùa những
năm tháng mà chúng mình đã học với nhau ngày xưa nhỉ ? Thằng dốt, thằng giỏi. Thằng
nghèo hèn mẹ cha lao động, bần cố nông. Đứa giầu có, thế thần cha ông một thời
oai danh hiển hách .... Nhưng rồi, thời thế đổi thay, tất cả đã đi vào quá khứ
mà hiện tại là những ngỡ ngàng. Đúng như vậy,ai trong chúng ta, ngày xưa lúc
chúng ta còn học và chơi đùa với nhau, dám nghĩ rằng bạn bè trong lớp 7P với
khoảng 60 đứa, hơn một nửa bất hạnh trở về với đất đá vì chiến tranh. Số còn
lại phân tán gần khắp địa cầu với nhiều con đường, dạng thức khác nhau? Mỗi đứa
trong chúng ta ôm lấy một hoàn cảnh buồn vui của riêng của số phận mình. Khi
nói đến số phận, theo tôi nó hoàn toàn thoát ra khỏi những tính toán, khôn
ngoan của chúng mình. Nó chi phối cho từng cá nhân chúng ta như một đưa đẩy vô
hình mà chúng ta đành chấp nhận. Bởi vì tất cả 60 thằng của lớp 7P chúng ta, ngày
nay nhìn lại chúng ta quá tầm thường. Chẳng
có người nào có tài năng, nội lực vượt trội để xoay chuyển định số của mình theo một hướng mà chúng ta
mong muốn.
Cuối cùng trong cái không gian tĩnh lặng của ngày hè nắng
tốt Thuỵ sĩ, tôi đã tìm ra chủ đề cho bài viết. Viết về chính mình ( chẳng đụng chạm ai ) , cố
gắng viết rất thật về hai lãnh vực dốt nát của chính tôi trong suốt 4 năm đầu tiên CVA chuồng ngựa. Dốt về ngoại
ngữ và dốt về âm nhạc. Hai cái dốt này như một genes di truyền từ cha, ông của
tôi truyền lại, đã theo suốt cuộc đời khá cực nhọc của tôi. Dốt đến nỗi, dù có quá
chủ quan mà thương hại mình đến mức ngoan cố cũng không thể nào biện hộ, nói
khác đi được. Nhưng rất lạ lùng, hai cái dốt này đã dính chặt lấy đời tôi, mang
cho tôi rất nhiều thách đố tạo ra những biến thể lạ kỳ, ngỡ ngàng trong suốt con đường kiếm sống sinh nhai của
tôi.
&
-Dốt
về ngoại ngữ: nhưng
rất kỳ lạ, suốt cuộc đời tôi lại vướng víu với cái môn học yếu kém và đầy rẫy
thê lương trong hầu hết các cuộc thi cử và làm việc kiếm ăn này.
Phần tóm tắt cuốn luận trình tốt nghiệp ngành Nông Nghiệp
của tôi ngày xưa, phải viết bằng ngoại ngữ, tôi cũng không thể nào viết
được dù chỉ một trang. Tôi đã phải viết ra tiếng Việt và cậy nhờ Nguyễn Đức
Vinh dịch ra hộ.
Rồi khi bước vào Đại học Cần thơ làm việc, có tí chút
chức vị, chẳng biết vì sao, tôi được nhiều lần chỉ định đi tiếp đón, hướng dẫn
các vị giảng sư hay khách ngoại quốc thăm viếng phân khoa hay vùng sông nước
Cửu Long giang. Tôi đã phải nói tiếng Anh với khách, bằng tay, bằng ánh mắt và cả
bằng cái vốn tiếng Anh vỡ bể, ăn đong thô thiển của mình. Sau những lần công
tác, cần những bản tường trình, tôi phải gồng mình thông dịch cho các vị GS,
khách thăm viếng hiểu đại khái nội dung, bằng tài năng ngoại ngữ xơ xác của
mình, mong họ đồng ý ký nhận cho đúng thủ tục hành chánh trước khi chuyển đến
cơ quan. Dù đã quá xa trong dĩ vãng, nhưng thỉnh thoảng ngồi nhớ lại “tài
nghệ “ Anh ngữ của mình mà ngượng ngùng xấu hổ!
Khi sang Nhật bản tu học.
Thì khỏi nói, ngôn ngữ tiếng Anh, tiếng Nhật của tôi đều coi như "hiện
tượng ăn đong " ! Sau khoảng 5 tháng theo học khoá Nhật ngữ cấp tốc ở
Osaka đại học, tôi là một trong số ít học viên bị bắt học lại mấy tuần lễ trước
khi họ phát cho cái chứng chỉ tốt nghiệp tiếng Nhật sơ cấp dùng cho việc nhập
học nghành chuyên môn. Sau đó tôi xuống miền nam Nhật, thực sự bước vào chương
trình tu học. Chỉ vài ngày tiếp xúc với tôi, ông giáo sư hướng dẫn đỡ đầu cũng như bạn bè
trong phòng thí nghiệm đã phải lắc đầu " hết ý kiến, thở dài !"
Ngày nay khi xem lại những cuốn sách chuyên môn bằng Anh
Ngữ, Nhật ngữ (Hoá học, Sinh hoá, kỹ
thuật biến chế thực phẩm...) đầy những
chữ VN ghi chú đen đặc bằng bút chì mà ngán ngẩm! Cuốn tự điển Anh Việt của
Nguyễn văn Khôn là người bạn thân thiết, giúp tôi tra khảo gần tất cả các từ
ngữ tiếng Anh. Có lẽ chỉ trừ vài từ ngữ mà đứa bé lang thang trên trung tâm Sài
gòn cũng biết, như: the, that, on , off..v..v.. thì tôi bỏ qua mà thôi. Đó!
Tài tiếng Anh đọc, viết của tôi nó khốn đốn như vậy. Còn về
đàm thoại, đúng là “ điếc không sợ súng “! Tôi nói ào ào, nói đến nỗi
chẳng cần biết thầy học và bạn bè có hiểu hay không. Thấy họ gật gù, mỉm cười (
có lẽ vì lịch sự), tôi nói càng hăng ! Nói cho sướng miệng chính mình còn họ
hiểu hay không là chuyện của họ, cho qua !
Tôi còn nhớ một tên bạn Nhật nhưng hắn đã học 4 năm ban
kỹ sư ở Mỹ, dĩ nhiên là hắn rất gỏi tiếng Mỹ, khỏi phải bàn. Ít hay nhiều hắn
vẫn có cái gì “ Mỹ hoá “ trong con người hắn. Không có chuyện gật gù kiểu lịch
sự, cho qua của dân Nhật đậm đặc, chưa phai. Hắn thấy tôi nói hăng quá nhưng có
vẻ không thông! Một lần trong một cuộc trà dư tửu hậu, mỉm cười, hắn nói với
tôi ( đến nay dù đã 40 năm qua nhưng tôi vẫn còn nhớ nụ cười và giọng nói rất
nhẹ nhưng rất “đểu“ của hắn ) :
" Mày nói cái
gì bằng tiếng Anh, mà chính mày (hình
như ! bố khỉ nó vẫn lịch sự dùng chữ mơ hồ, chưa muốn xác quyết ! )cũng không
hiểu mày nói gì thì chúng tao làm sao hiểu cho nổi !"
Đúng như vậy, hắn nói rất chính xác. Đôi lúc tôi hung
hăng nói tiếng Anh mà quên đi cái “tài năng nhem nhuốc “ của mình mà phải nhận
lấy những nụ cười, câu nói thấm đau từ người khác ! Đã phát âm dở, sai văn phạm
lại còn mang cá tính ẩu tả nữa mới khổ. Nhiều khi đang đà “ diễn đạt “ tôi
không tìm ra được từ ngữ nào đó trong tiếng Anh, tôi chẳng ngại ngần tống luôn
tiếng Việt vào, với một tí uốn éo phát âm! Thế là xong! Thế là nguồn hứng cảm
phát ngôn không bị cắt ngang bởi “ cái dốt “ của mình !
Khi bước sang Thụy sĩ, gặp ngôn ngữ Đức phải nói là một
trong vài ngôn ngữ khó nhất trên thế giới ! Tôi thực sự đã bị rơi vào mê hồn
trận. Nhất là khi bước vào thế trận bát quái này ở tuổi đã khá già! Gốc
gác vốn dĩ là một anh chàng nhà quê, tế bào não bộ được nuôi dưỡng ngay từ lúc
trong bào thai bằng gạo ẩm, khoai hư, thêm vào đó ông bố, bà mẹ thuộc gốc nông
dân tay lấm chân bùn,chính hiệu “con nai vàng “. Thì làm sao mà thông minh ,
học một biết mười cho nổi ! Tế bào thần kinh vốn dĩ “ èo ọt “ như vậy, lại thêm
trầy trụa với môi trường gió bão chiến tranh như VN thì làm sao mà phát triển
bình thường cho nổi. Không gặp trớ trêu mới là điều rất lạ vậy !
Ở cái xứ thanh bình, lạnh giá Thuỵ Sĩ, tôi đã phải
luôn luôn xử dụng đủ trò láu lỉnh ( nhưng không lưu manh, bởi vì tôi tự nói với
mình thà làm môt kẻ dốt thật thà còn hơn làm kẻ thông thái mà đầu óc lưu manh).
Tôi cố dùng cái chân thành, phục thiện ( nếu cần thiết tôi sẵn sành nhận lỗi,
sửa sai ) để chống kháng với thách đố liên miên trong cuộc đời tha hương kiếm
sống của mình. Trong những cuộc họp về khoa học, các chuyến đi công tác trong
Âu châu hay các nơi trên thế giới ! Nói rất thật với các bạn, chính tôi cũng phải
bịt tai, che mắt mà " múa "! bằng tài tiếng Anh, tiếng Đức thô thiển,
nghèo sát đáy của mình. Nhưng gặp hoàn
cảnh, cái khó nó bó lấy cái khôn, tôi đành “ hung hăng làm tất !“, nghĩ cho
cùng, không làm thì ai làm cho mình đây ? Người ta giỏi thì chỉ cần một câu, vài
chữ là đối tượng gật gù thoả mãn. Tôi dốt thì mười câu, 20 câu rồi họ cũng hiểu
dần dần ! Nhưng cũng may là ngành khoa học thực nghiệm cho nên vấn đề lý luận
và chính xác chỉ cần đến con số và dấu hiệu, không cần nhiều đến cái mềm mại, lãng
mạn, hào hoa phong nhã của văn chương. Nhờ vậy cũng đỡ được phần nào cái dốt
của ngôn ngữ truyền thế hệ của tôi. Đúng vậy chẳng có ai không hiểu những dấu
hiệu toán học hay vài mũi tên chỉ dẫn hướng biến thiên của sự việc, của vật
chất trong thí nghiệm, hay hướng đi của phản ứng. Mà đã hiểu rồi thì chẳng ai
thắc mắc làm chi với cái “ èo ọt “ ngôn
ngữ của tên diễn giả chính gốc Á châu luộm thuộm nhưng trên miệng luôn luôn nở
nụ cười thân thiện như tôi. ( các bạn có nghĩ như tôi, đây chỉ là cái khéo léo
trong giao tế, hoàn toàn khác với cái lưu manh, lừa dối không ?)
Ngày nay tôi đã thực sự đã " giã biệt vũ khí " ,
về hưu rồi. Không cần nhiều đến ngôn từ “cao cấp “ nữa, nên cũng đỡ rất nhiều
cho việc xử dụng ngôn ngữ ở tuổi về hưu. Nhưng nói thật với các bạn , đôi khi
ngồi một mình trong bóng tối, quay ký ức lại nhìn rõ về minh, mà buông tiếng
thở dài như vừa thoát khỏi một chuyến đi khá nhiều chông gai, cực nhọc. Một
chuyến đi với rất nhiều yếu kém bản thân nhưng đã nhờ may mắn và có tí chút láu
lỉnh, lỳ lợm để bước qua ( dù tơi tả ) mà cười vang thích thú. Nhưng dù sao cũng
là một dẫy dài kỷ niệm đáng nhớ, mặc dầu có chút đợm buồn nhưng cũng vẫn có
chút sắc mầu vui ca, hoan lạc trong đời mình!
&
Dốt về âm nhạc: Chắc các bạn còn nhớ, không quên, cái thời
chúng mình học trung học đệ nhất cấp. Môn âm nhạc của thầy nhạc sĩ Thiên Phụng,
Chung Quân với bài hát " Làng tôi " của thầy. Thầy luôn luôn dùng bản
nhạc này làm tiêu chuẩn cho các kỳ thi lục cá nguyệt suốt 4 năm đầu trung học .
Thầy dựa vào giọng hát hay, tay đánh đúng nhịp ..v..v.. để cho điểm. Tôi gần
như thuộc hàng độn sổ trong lớp ! Chẳng có gì lạ lùng với một tên nhà quê ( từ
gốc đến ngọn như tôi ). Một tên nhà quê đã vì khói lửa binh đao mà miển cưỡng
lên Hà nội kiếm ăn, chẳng có một tố chất tốt đẹp nào thiên về nghệ thuật âm
thanh. Thủa ấu thơ mới chỉ biết loanh quanh trong khu vườn, bụi chuối quanh nhà
của vùng quê Nam Định. Lúc đó tôi chưa đủ lớn khôn để hưởng cái thú mục đồng ngồi
trên lưng trâu nghêu ngao những bài hát đồng quê thì làm gì có được cái thuần
nhuyễn ( dù chỉ là thuần nhuyễn ở mức ABC) trong thanh nhạc được ?
Đến Hà nội, chốn ngàn năm văn vật cũng chỉ biết hàng ngày
ngắm nhìn ông tây, bà đầm ôm nhau dập dìu trên phố, hay lang thang câu cá
quanh hồ Gươm với lũ trẻ khố rách áo ôm như tôi, tư cách gì mà tiếp thu được
cái ngọt bùi, trầm ấm, thanh thoát của âm nhạc. Huống chi bản chất thuộc dòng “
nông gia truyền kiếp “ làm sao có được cái "Cảm " trong tâm hồn để
hoà mình với lời hát, điệu ca chất đầy lãng mạn trong các tác phẩm âm nhạc, mà
dám nói đến chuyện hát đúng, hát hay ? Tóm lại tôi nhớ ngày đó, ngày còn học
thầy Quân, trong các cuộc thi lục cá nguyệt về âm nhạc, nếu kiếm được điểm 7/20
hay 8 /20 đã là một kỳ tích, hoan hỉ lắm
rồi .
Nhưng thời gian vẫn trầm lặng trôi qua! Cái thằng TÔI với
tài năng, tâm cảm trống không về âm nhạc vẫn theo thời thế mà bươn trải trong
cái không khí khói mù chiến tranh, thời đó . Rồi cũng xong đại học, đi làm việc
khoảng một năm, cũng như phần đông kẻ làm trai trong chiến loạn. Tôi giã từ sách
đèn, đời sống dân sự bước chân vào quân đội, tổng cộng hơn một năm với khí giới
chiến tranh. Nhiều hứng chí ngâm nga vài câu CHINH PHỤ NGÂM :
Chàng tuổi trẻ vốn giòng hào kiệt
Xếp bút nghiên theo việc đao cung
.............
Chí làm trai dậm nghìn da ngựa
Gieo Thái sơn nhẹ tựa hồng mao
Giã nhà,đeo bức chiến bào
Thét voi cầu Vị, ào ào gió thu
Nhưng rồi nhờ vận may mà được trở về với chuyên môn, Sĩ
quan biệt phái tiếp tục dậy học. Cái nghề trong thanh của xã hội. Đến ngày nay
tôi vẫn còn ngỡ ngàng vì định số đã đưa tôi vào với nó. Cái nghề mà nhân
gian coi như khuôn mẫu làm người, mà ngày còn bé cũng như suốt tuổi thanh niên,
tôi (ngay cả ông bố bà mẹ của tôi) dù có nằm mơ cũng không ai tưởng tượng ra
được. Thằng bé nhà quê, nghèo túng, xí trai rất nhiều tật ách, khiếm khuyết đủ
chiều như tôi, chỉ vì thế thời đẩy đưa mà được đứng trước bục giảng làm phương
tiện sinh nhai. Thế mới kỳ lạ ! Không phải là một ngẫu biến trong đời tôi sao?!
)
Cái dốt cảm nhận âm thanh đeo đuổi tôi mãi. Nhưng lạ kỳ
lắm lắm! Xuống Cần Thơ làm việc khoảng hơn 1 năm, ngọn gió duyên phận nào đó
lại cho tôi quen biết một cô gái. Cô ta chỉ biết sơ sài về dương cầm, nhưng lại
khá giỏi về thưởng thức âm nhạc và tài năng rất tốt về ngôn ngữ ( hai lãnh vực
mà tôi dốt đặc cán mai !) . Cô ta nghe và biết rất nhiều nhạc cổ điển cũng như
nhạc tân thời Tây phương. Cô ta đã dẫn dắt tôi vào thế giới của âm thanh, giúp
tâm hồn tôi có tí chút căn bản để làm quen với nhã thú của nghệ thuật âm nhạc .
Cô ta đã xoá mờ đi phần nào ( dù rất ít ) vẻ thô thiển, cục mịch trong con
người tôi. Dẫn tôi đi bằng những bước chân chập chững, ban đầu đến với cái âm
vang chứa đầy tố chất lãng mạn, thi tứ đó .
Những ngày cuối tuần hay dịp lễ nghỉ việc trở về Saigon,
chúng tôi đến thính phòng của hội văn hoá Pháp và Mỹ nghe những bản nhạc tân
thời và cổ điển ( ban đầu , với tôi đúng là đàn gõ tai trâu! ). Cô ta giải thích
cho tôi nghe ý nghĩa của bản nhạc, suy
tư và tâm hồn của người nhạc sĩ, tác giả khi sáng tác nhạc phẩm... Rất nhiều
những bản nhạc nổi tiếng đương thời và cổ điển đã được cô ta tế nhị nhấn nhét khéo
léo vào cảm xúc của tôi. Nào tiếng nước chẩy ồn ào trên thượng nguồn giòng sông
Blue Danube của J. Strauss . Tiếng
chuông nhà thờ chen lẫn tấu khúc hoan ca của một đám cưới trong bản nhạc Yes, I
do !..v..v.. Cứ như vậy, tâm hồn thô thiển của tôi đã có tí chút thăng hoa ( dù
so với người bình thường, bạn bè cùng lứa, tôi vẫn còn thua xa !) Nhưng ít ra
một tên nhà quê gốc cổ thụ như tôi đã có chút gì mà người ta gọi là ướt át !
Rồi thời gian và định mệnh lại đưa tôi sang Nhật bản!
Ngay khi xuống Kagoshima tu học, một tỉnh miền cực Nam của Nhật. Tôi khốn khổ
gặp ông giáo sư hướng dẫn, thuộc giống dòng Samurai ngày xưa. Ông ta mang cái
lạnh lùng, khắt khe và lý tưởng đôi khi có tí điên cuồng vào việc uốn nắn tôi.
Một thằng nhà quê đến từ cái xứ nghèo khổ, đầy tật ách chiến tranh. Cũng ngẫu
nhiên lạ kỳ, tôi và thằng con trai của ông ta có cùng ngày, tháng, năm sinh,
cùng có sở thích câu cá. Vô tình, đó lại là một dữ kiện kéo sát tình thân của
tôi và gia đình ông giáo sư lại với nhau. Bà Vợ của ông là một giáo sư đại học về
nghệ thuật cắm hoa( Ikebana) và trà đạo ( O-cha ).Bà cũng thương
yêu tôi như con trai của bà . Rất nhiều lần với những thái độ ân cần, săn sóc, bà
dành cho tôi ( nhất là thời gian sau năm 1975 ) đôi khi đã làm tôi cảm động
muốn chẩy nước mắt.
Bà ta biết rất sâu về âm nhạc và nhạc khí cổ điển của
Nhật ( như đàn koto, Samisen ...v..v.. ) ! Thỉnh thoảng vào những dịp lễ
hội hay cuối tuần tôi vẫn đến thăm gia đình họ. Nhưng thật ra cũng muốn hưởng “ké“
cái không khí gia đình ấm cúng của họ, bù đắp cho những nỗi buồn tẻ luôn luôn
hiện hữu trong tâm tưởng tôi sau năm 1975. Cũng chính nhờ những dịp đó tôi đã
được thưởng thức khá nhiều những nghệ thuật cổ xưa của Nhật bản ( cắm hoa, trà
đạo ) hay biết tí chút về kịch nghệ cổ xưa của Nhật như Kabuki..v..v.. Bà dậy
cho tôi biết những thể thức tiếp nhận lễ dâng trà khi bà dâng trà cho tôi
thưởng thức. Giải thích cho tôi hiểu ý nghĩa căn bản của các loại hoa cũng như
chủ đề của những chậu hoa Nhật bản khi bà dậy cho các học viên tại gia do bà tổ
chức.
Bà thấy tôi tò mò
thích thú với nền văn hoá cổ xưa của Nhật nên thỉnh thoảng cho tôi " đi ké
" vào những buổi hoà nhạc của thành phố ! Vô hình trung, cái tâm hồn khô
cằn, sỏi đá thô thiển của tôi đã lại có thêm một dịp thấm tí ướt át từ các cuộc
thưởng thức văn hoá liên hệ nhiều đến nghệ thuật âm thanh đó. Lại một ngỡ ngàng
đến với đời tôi. Sau này vào những rảnh rỗi tôi thường tự hỏi vì những tác động
kỳ bí nào, hoàn toàn bước ra khỏi tính toán và khôn ngoan của tôi,đã cho tôi
những hội ngộ rất lạ kỳ trong lãnh vực âm nhạc, lãnh vực mà tôi dốt nát từ gốc rễ xa xưa.
Sau năm 1975,có lẽ phần lớn người VN của miền nam vĩ
tuyến 17 đều bước vào một thực trạng mới. Đa phần là cực nhọc dù sống trong
nước hay ngoại quốc, dĩ nhiên tôi cũng không ngoại trừ. Tôi phải lao động cật
lực để kiếm tiền chi trả cho cuộc sống và việc học hành đang dang dở. Ngoài ra tôi
còn phải dành dụm gửi tiền cưu mang gia đình bố mẹ ở trong nước. Trong hoàn
cảnh " bước bỗng " đó, tôi lại có dịp quen với vài người bạn Nhật
bản, họ có sở thích hay chuyên môn về âm nhạc ! Tôi im lặng theo họ trong các
cuộc sinh hoạt âm nhạc. Giúp đỡ họ những công việc như khuân vác nhạc cụ, trang
hoàng hay bắt đèn điện cho sân khấu trong những dịp họ trình diễn tại các cuộc
vui, tiệc tùng hay phòng trà khiêu vũ... Thật ra cũng là dạng thức kiếm thêm tiền
thêm trong công việc làm ăn dưới tình bạn bè mà thôi .
Với họ tôi chỉ là một kẻ sai vặt nhưng ít hay nhiều, tôi dần
dần có thêm tí chút kiến thức, cảm nhận về âm vang . Chính nhờ thời gian
theo họ tôi đã được khá nhiều dịp thưởng thức “nhạc sống “ những bản nhạc trữ
tình lãng mạn rất thịnh hành thời bấy giờ . Chẳng hạn bản Shiroi iro wa
kohibito no iro ( Mầu trắng là mầu của người yêu), một bản nhạc chứa đựng toàn
là mầu sắc của hoa, biểu tượng cho những diễn tiến trong tình yêu. Hay bản nhạc Seto no hanayome ( Vòng hoa cưới
của vùng biển Seto) đã làm cả nước Nhật ngẩn ngơ thưởng thức, đến nay không một
người Nhật nào không biết, nó mô tả tâm trạng buồn vui cùng với sự tự tin trong
tình yêu của một cô gái khi phải xa cha mẹ, người thân để về nhà chồng trong lễ
rước dâu bằng thuyền của vùng biển Seto.
Một trong số những người quen biết của thời gian lang bạt
văn nghệ đó tôi đã quen biết một cô bạn gái Nhật là vợ tôi sau này. Gia đình vợ
tôi, một nhà giáo nhiều thế hệ. ông bố là thầy âm nhạc, vợ tôi là cô giáo nhưng
cũng chuyên môn tay trái về âm nhạc, biết khá nhiều nhạc cụ. Trong tình huống
quen biết, gắn bó đó, đương nhiên tôi cũng phải hoà nhập với vợ trong lãnh vực
âm nhạc. Nhất là lúc mới gặp nhau, thời
gian chỉ biết làm tất cả cho vừa ý nhau. Dù thế nào thì tôi cũng phải cố
làm ra vẻ cảm khoái âm thanh mà nhập cuộc trong những buổi hoà nhạc . Khi sang
Âu châu (thành vợ chồng) cũng vì " cái vẻ đồng điệu miễn cưỡng" đó.
Tôi cũng đã nhiều lần tiếc rẻ, thở dài xót đau khi phải hộ tống, chi tiền cho
vợ sang tận Wien ( đỉnh núi của nhạc cổ điển ) hay Paris, London... chỉ vì cái
vé mời “ concert“ hay vì sự say mê âm
nhạc của vợ mà bấm bụng nén đau .
Sống ở Thuỵ sĩ, cũng vì liên hệ đến âm nhạc, gia đình chúng
tôi quen biết với một ông nhạc sĩ gốc Đức chuyên về Piano. Ông ta thường trình
diễn Piano cho các buổi tiệc hay hotel quốc tế tại thành phố Zurich, ông ta kéo
vợ tôi theo làm một kẻ đồng nghiệp. Vì chiều vợ, tôi lại phải nhập cuộc với
vai trò một người tài xế cũng như tham dự cuộc vui (trong hậu trường hay ăn ké
!) . Vô hình trung, tôi lại thêm một lần được chui mình vào nhã thú của âm
thanh. Cũng may mắn, gần như hầu hết các cuộc vui văn nghệ đó thường tổ chức
vào cuối tuần hay buổi tối, nên tôi vẫn đi làm bình thường trong lãnh vực chuyên
môn của mình.
Sau một thời gian, ông nhạc sĩ bị bệnh và mất. Chúng tôi
lại quen biết với một anh chàng Thuỵ Sĩ - Mỹ (2 quốc tịch) anh ta chuyên môn về
Electron nhưng thiên về nhạc tân thời. Anh ta và chúng tôi cùng nhau mở một trường
âm nhạc nho nhỏ ! Vợ tôi chuyên dậy trẻ con về Piano và Rittersport ( một dạng
cử động theo âm nhạc dành cho trẻ con ở Thuỵ sĩ, giúp đứa trẻ hoà nhập cử động
với âm nhạc trước khi thực sự học bất cứ nhạc khí nào ). Anh ta và nhóm bạn nhạc sĩ, bạn của anh ta từ
Mỹ sang , chuyên dậy các môn khác như trống,đàn guitar điện, electron..v..v.. chuyên
môn về nhạc kích động! Được khoảng 2 năm trời, anh bạn Mỹ chuyển hướng làm ăn
" dữ dội " hơn. Anh ta thuê cả một building trên trung tâm thành phố,
chuyên dậy nhạc kích động, đồng thời làm dịch vụ chêm âm nhạc vào các phim
quảng cáo để phát trên TV hay radio cho các công ty quảng cáo khắp Âu châu.
Chúng tôi theo không nổi vì thiếu khả năng chuyên môn trong lãnh vực rộng lớn
và đầy chuyên nghiệp, tài năng này.Vợ tôi rút ra làm riêng nho nhỏ là dậy piano
(sau này kiêm luôn kindergarten) cho trẻ con Nhật bản hay lai Nhật bản ở Zurich
và vùng lân cận. Trong công việc này chúng tôi lo luôn việc mua hay mướn những
đàn piano cho tụi trẻ ! Thế là tôi lại việc chuyên chở, ký hợp đồng thuê mướn
nhạc cụ cho các gia đình học viên..v..v..
Đàn Piano, mỗi năm ít nhất 1, 2 lần phải gọi thợ điều
chỉnh ( căng dây ). Mỗi lần điều chỉnh đó khá mắc ( khoảng trên 200 đến 300 USD
/lần ) ! Chịu không nổi tốn kém và thấy công việc cũng chẳng có gì là khó khăn.
Tôi ( lại giở cái trò láu lỉnh của tên nhà nghèo, dốt âm thanh nhưng giỏi học
lóm! ) Tôi say sưa nhìn và kín đáo học hỏi cách chỉnh dây đàn của người thợ, cộng
thêm sự chỉ dẫn của vợ về phân biệt âm thanh khi điều chỉnh. Không lâu sau đó, tôi
đã có tí chút tự tin cũng như tính tò mò. Trong dịp về Nhật, tôi mua dụng cụ và
nhờ người bán dụng cụ chỉ dẩn thêm, rồi tôi nhập cuộc dưới sự chỉ dẫn về âm
thanh của vợ .
Ban đầu với cánh tay bắp thịt cuồn cuộn chuyên dành cho
đấm đá, võ biền, hay kìm giữ trâu bò trong nông trại của nghành thú y cũng như dùng
cho việc vặn những con ốc to lớn của Honda, tầu thuyền! Tôi đã bao lần dùng quá
sức làm cho dây đàn bị đứt, không những tốn kém tiền bạc mà còn ê mặt với vợ
con. Nhưng có mấy ai qua được chữ “vạn sự khỏi đầu nan“ nhất là dạng người thô
kệch như tôi ! Cuối cùng đầu đất, óc bã
đậu cũng phải khôn! Bắp thịt boxing cũng phải biết kiềm chế nội lực mà nhẹ
nhàng, khéo léo nếu không muốn tốn kém bạc tiền! Tôi đã nghiễm nhiên tự làm
được việc điều chỉnh đàn piano một cách tàm tạm, và cũng được khen tặng của vợ.
Nhưng cái khoái nhất vẫn là khỏi đau xót, tốn tiền vô lý cho thợ. Dành dụm tiền
gửi về cho cha mẹ, các em trong nước
đang réo gọi cưu mang. Đúng là một tên lý toét , quê mùa lại gặp thêm một
kỳ tích trong đời trong lãnh vực âm thanh!
Các bạn thân mến, nhiều khi tôi tự hỏi không biết nhạc sĩ
THIÊN PHỤNG CHUNG QUÂN còn sống trên thế gian khốn khổ này không? Có lẽ nếu
thầy mà biết được thằng học trò quê mùa, xí trai nhất lớp ngày xưa đánh nhịp
như múa tay đấm đá. Giọng hát cất lên thì người nghe phải bịt tai, lắc đầu ...
mà ngày nay, chính nó lại làm được chuyện điều chỉnh đàn dương cầm, phân biệt
được âm giai cao thấp. Càng kỳ lạ hơn, gần
như suốt thời gian phiêu bạt kiếm ăn ở hải ngoại, nó đã có một thời kiếm sống,
tiếp cận với âm thanh ( dù ở vị trí tên sai vặt ). Tôi chắc thầy cũng phải lắc
đầu mà mà đội mồ sống dậy ( nếu thầy đã ra người thiên cổ !) mà cười vang với
" cái lộn tùng phèo " của tưởng tượng, khó tin!
&
Để
kết luận cho một bài viết kể lể về mình, tôi xin lấy vài câu thơ của Tản Đà để
mô tả cái cảm giác buông xuôi, chán nản của ông khi về già nhìn thấy cái trống
không, phi lý của danh và lợi :
Vèo
trông lá rụng đầy sân
Công
danh phù thế có ngần ấy thôi !
Với các bạn, tôi có một mong muốn là
các bạn đọc xongnếu thích thú thì cho một nụ cười vui tình bạn ! Ngược lại, nếu
không vui mà tìm được điều gì đáng trách trong bài viết của tôi thì cũng xin
phẩy tay mà xí xoá bỏ qua.
Hết
Vũ
ngọc Ruẩn (Lưu An)
(Zürich, Cuối tuần tháng 7. 2014 )
Đăng ký:
Bài đăng (Atom)